Działalność jednostek organizacyjnych służby krwi w Polsce w 2020 roku
Streszczenie
Wstęp: Celem niniejszego opracowania było przedstawienie podstawowych aspektów działalności jednostek organizacyjnych polskiej służby krwi w 2020 roku, przy uwzględnieniu uwarunkowań związanych z trwającą pandemią COVID-19.
Materiał i metody: Analiza danych dostarczonych przez Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa
(CKiK).
Wyniki: W 2020 roku na terenie Polski działało 23 CKiK i 136 oddziałów terenowych (OT). Przeprowadzono 10 432 ekip wyjazdowych. Krew oddawało 569 914 osób, spośród których większość stanowili dawcy honorowi (569 566, w tym 50 012 dawców „na apel”), ponadto 25 dawców płatnych i 323 autologicznych. Najczęściej pobierano krew pełną (1 105 434 donacji), najrzadziej - koncentrat granulocytarny (82 donacje) i KKCz metodą aferezy (16 donacji). Krew pełną pobierano przede wszystkim w OT (46,84%), rzadziej w siedzibach CKiK (30,62%) i w czasie ekip wyjazdowych (22,54%). Najczęściej otrzymywane składniki krwi to KKCz (1 089 978 j.) i FFP (1 264 654 j.). Pobierano również osocze od ozdrowieńców COVID-19 (łącznie 57 708 j.). W 2020 roku otrzymano w sumie 77 485 opakowań zlewanego KKP i 52 030 opakowań KKP metodą aferezy. Dodatkowe metody preparatyki (usuwanie leukocytów, napromieniowanie) stosowano przede wszystkim w stosunku do KKP (55,47% UKKP, 44,53% NUKKP), rzadziej KKCz (21,03% UKKCz, 9,85% NUKKCz i 0,06% NKKCz). Inaktywacji czynników zakaźnych poddano łącznie około 14,21% wydanych do szpitali jednostek FFP i 11,01% opakowań KKP.
W 2020 roku z różnych przyczyn zniszczono 11 430 j. KPK, 29 530 j. KKCz, 53 946 j. FFP, 1691 opakowań KKP z aferezy, 5455 opakowań zlewanego KKP oraz 1381 j. krioprecypitatu. Niemal wszystkie analizowane wskaźniki charakteryzujące działalność służby krwi w Polsce uległy w 2020 roku obniżeniu w porównaniu z latami poprzedzającymi.
Wnioski: Przedstawione w niniejszym opracowaniu dane wskazują na znaczący wpływ pandemii COVID-19 na funkcjonowanie krwiodawstwa i krwiolecznictwa w Polsce w 2020 roku. Dane te mogą służyć jako punkt wyjścia do analizy zagadnień związanych z funkcjonowaniem jednostek organizacyjnych polskiej służby krwi, do porównania doświadczeń oraz oceny stosowanych metod działania w celu wypracowania optymalnych rozwiązań.
Słowa kluczowe: krwiodawcykrwiodawstwoskładniki krwiCOVID-19
Referencje
- Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. Nr 106, poz. 681 z późn. zmian.).
- Osselaer JC, Cazenave JP, Lambermont M, et al. An active haemovigilance programme characterizing the safety profile of 7437 platelet transfusions prepared with amotosalen photochemical treatment. Vox Sang. 2008; 94(4): 315–323.
- Schlenke P. Pathogen inactivation technologies for cellular blood components: an update. Transfus Med Hemother. 2014; 41(4): 309–325.
- Grass JA, Wafa T, Reames A, et al. Prevention of transfusion-associated graft-versus-host disease by photochemical treatment. Blood. 1999; 93(9): 3140–3147.
- Farmer S, Trentino K, Hofmann A, et al. A Programmatic Approach to Patient Blood Management – Reducing Transfusions and Improving Patient Outcomes. Open Anesthesiol J. 2015; 9(1): 6–16.
- van Ho, Koopman MMW, Koffijberg H, et al. Historical time trends in red blood cell usage in the Netherland. Intl J Clin Transf Med. 2016; 4: 67–77.
- Ellingson KD, Sapiano MRP, Haass KA, et al. Continued decline in blood collection and transfusion in the United States-2015. Transfusion. 2017; 57 Suppl 2: 1588–1598.
- WHO Expert Group. Expert Consensus Statement on achieving self-sufficiency in safe blood and blood products, based on voluntary non-remunerated blood donation (VNRBD). Vox Sang. 2012; 103(4): 337–342.
- World Health Organization. Towards Self-Sufficiency in Safe Blood and Blood Products based on Voluntary Non-Remunerated Donation. Global Status. ; 2013.
- Główny Urząd Statystyczny, Komitet Redakcyjny. Rocznik demograficzny. ; 2012.
- Główny Urząd Statystyczny Rocznik Demograficzny 2021 https://stat gov pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2021,3. ; 15: html.
- Pogłód R, Rosiek A, Grabarczyk P, et al. Charakterystyka podstawowych wskaźników dotyczących krwiodawstwa i krwiolecznictwa w Europie - aktualne wyzwania i działania. J Transf Med. 2015; 8(2): 60–77.
- Mikołowska A, Antoniewicz-Papis J. Retrospektywna analiza wybranych aspektów działalności publicznej służby krwi jako punkt wyjścia do oceny stanu polskiego krwiodawstwa. Część 1: Charakterystyka struktury demograficznej zbiorowości dawców. J Transf Med. 2020; 13(1): 29–66.
- Napp S, Petrić D, Busquets N. West Nile virus and other mosquito-borne viruses present in Eastern Europe. Pathog Glob Health. 2018; 112(5): 233–248.
- Grabarczyk P, JNiczyporuk J, Czupryna P, et al. Rekomendacje dotyczące ograniczania przenoszenia wirusa Zachodniego Nilu (WNV) przez transfuzje krwi oraz jej składników na terenie Polski. J Transf Med. 2020; 13(4): 228–238.
- Siński E. Pasożytnicze pierwotniaki krwi potencjalnym zagrożeniem bezpieczeństwa krwiodawstwa w świetle doniesień prezentowanych na konferencji „Aktualne problemy dotyczące czynników zakaźnych przenoszonych przez krew” (10 marca 2017 r., Warszawa). J Transf Med. 2017; 10(2): 67–72.
- Stramer SL, Hollinger FB, Katz LM, et al. Emerging infectious disease agents and their potential threat to transfusion safety. Transfusion. 2009; 49 Suppl 2: 1S–29S.
- Jimenez A, Shaz BH, Bloch EM. Zika Virus and the Blood Supply: What Do We Know? Transfus Med Rev. 2017; 31(1): 1–10.
- Rosiek A, Tomaszewska A, Lachert E, et al. Obniżone stężenie hemoglobiny najczęstszą przyczyną dyskwalifikacji krwiodawców na terenie polski. Acta Haematologica Polonica. 2015; 46: 24.
- Goldman M, Magnussen K, Gorlin J, et al. International Forum regarding practices related to donor haemoglobin and iron. Vox Sang. 2016; 111(4): 449–455.
- Vuk T, Magnussen K, De Kort W, et al. International forum: an investigation of iron status in blood donors. Blood Transfus. 2017; 15(1): 20–41.
- Vassallo R, Goldman M, Germain M, et al. BEST Collaborative. Preoperative Autologous Blood Donation: Waning Indications in an Era of Improved Blood Safety. Transfus Med Rev. 2015; 29(4): 268–275.
- European Directorate for the Quality of Medicines and HealthCare (EDQM). Guide to the preparation, use and quality assurance of blood components: recommendation No. R (95) 15, wyd. ; 20: 2020.
- Główny Urząd Statystyczny. Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019). https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-stan-i-struktura-ludnosci-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-stan-w-dniu-31-12-2019, 6, 27. html# [online.
- Główny Urząd Statystyczny, Komitet Redakcyjny. Rocznik demograficzny. ; 2017.
- Główny Urząd Statystyczny, Komitet Redakcyjny. Rocznik demograficzny. ; 2015.
- Główny Urząd Statystyczny, Komitet Redakcyjny. Rocznik demograficzny. ; 2016.
- Komitet Redakcyjny Głównego Urzędu Statystycznego. Rocznik demograficzny. ; 2019.
- Rosiek A, Tomaszewska A, Lachert E, et al. Działalność jednostek organizacyjnych służby krwi w Polsce w 2015 roku. J Transf Med . 2016; 9(4): 1–18.
- Rosiek A, Anna To, Lachert E, et al. Działalność jednostek organizacyjnych służby krwi w Polsce w 2016 roku. J Transf Med. 2017; 10(4): 113–129.
- Rosiek A, Tomaszewska A, Lachert E, et al. Działalność jednostek organizacyjnych służby krwi w Polsce w 2017 roku. J Transf Med. 2018; 11(4): 113–130.
- Rosiek A, Tomaszewska A, Lachert E, et al. Działalność jednostek organizacyjnych służby krwi w Polsce w 2018 roku. J Transf Med . 2019; 12(4): 127–143.
- Rosiek A, Tomaszewska A, Lachert E, et al. Działalność jednostek organizacyjnych służby krwi w Polsce w 2019 roku. J Transf Med. 2020; 13(4): 195–211.
- NICE. Blood transfusion. NICE guideline. Published: 18 November 2015. nice.org.uk/guidance/ng24 [Online]. [Online].
- Klein AA, Arnold P, Bingham RM, et al. AAGBI guidelines: the use of blood components and their alternatives 2016. Anaesthesia. 2016; 71(7): 829–842.
- Estcourt LJ. Why has demand for platelet components increased? A review. Transfus Med. 2014; 24(5): 260–268.
- Simancas-Racines D, Osorio D, Martí-Carvajal AJ, et al. Leukoreduction for the prevention of adverse reactions from allogeneic blood transfusion. Cochrane Database Syst Rev. 2015(12): CD009745.
- Heitmiller ES, Hill RB, Marshall CE, et al. Blood wastage reduction using Lean Sigma methodology. Transfusion. 2010; 50(9): 1887–1896.
- Apelseth TØ, Bruserud Ø, Wentzel-Larsen T, et al. In vitro evaluation of metabolic changes and residual platelet responsiveness in photochemical treated and gamma-irradiated single-donor platelet concentrates during long-term storage. Transfusion. 2007; 47(4): 653–665.
- Stanworth SJ, New HV, Apelseth TO, et al. Effects of the COVID-19 pandemic on supply and use of blood for transfusion. Lancet Haematol. 2020; 7(10): e756–e764.
- Baron DM, Franchini M, Goobie SM, et al. Patient blood management during the COVID-19 pandemic: a narrative review. Anaesthesia. 2020; 75(8): 1105–1113.
- European Centre for Disease Prevention and Control. Coronavirus disease - 2019 (COVID-19) and supply of substances of human origin in EU/EEA - first update. April 2020 . https://www.ecdc.europa.eu/sites/default/files/documents/COVID%2019-supply-substances-human-origin-first-update.pdf.
- Rabel PO, Planitzer CB, Farcet MR, et al. Increasing West Nile virus antibody titres in central European plasma donors from 2006 to 2010. Euro Surveill. 2011; 16(10).
