Proteomika i jej zastosowanie w wybranych jednostkach chorobowych

Streszczenie

Proteomika jest definiowana jako nauka zajmująca się proteomem, czyli komponentem białkowym, kodowanym przez genom. Termin „proteomika” został po raz pierwszy sformułowany i zastosowany przez Marca Wilkinsa w 1994 r. Głównym celem badań proteomicznych jest wyodrębnienie białek wytwarzanych przez komórki i narządy, zarówno w stanach fizjologicznych, jak i patologicznych, badanie ich wzajemnych zależności oraz poznanie ich struktur trójwymiarowych. Badanie proteomiczne można podzielić na trzy główne etapy: 1) pozyskanie materiału i jego wstępna obróbka, 2) właściwa analiza profilu białek, 3) analiza otrzymanych danych. Na każdym z tych etapów wykorzystywane są coraz nowsze i coraz doskonalsze technologie, a zastosowanie metod proteomicznych w praktyce klinicznej daje realną szansę na identyfikację nowych biomarkerów i nowych celów terapeutycznych, które będzie można wykorzystać w diagnostyce i leczeniu chorób nowotworowych. Ponadto, możliwa stanie się wcześniejsza diagnoza choroby, przewidywanie jej postępu i reakcji pacjenta na leczenie. Podczas wykonywania eksperymentów proteomicznych badacze napotykają na wiele trudności metodologicznych, które niejednokrotnie uniemożliwiają interpretację wyników i wyciągnięcie wniosków. Zatem niezbędne okazuje się przyjęcie ogólnych norm pozwalających na porównanie wyników pochodzących z różnych laboratoriów, a także kryteriów jakościowych, które pozwoliłyby oceniać poszczególne etapy analizy. Badania nad biomarkerami różnych jednostek chorobowych pokazują, że jeżeli te warunki zostaną spełnione, to wyniki otrzymywane w eksperymentach proteomicznych mają dużą szansę na wykorzystanie w praktyce klinicznej. Celem niniejszej pracy było przedstawienie dotychczasowych osiągnięć w zakresie badań proteomicznych na przykładzie wybranych chorób nowotworowych i zespołu Downa.