Działalność jednostek organizacyjnych służby krwi w Polsce w 2023 roku
Streszczenie
Wstęp: Celem niniejszego opracowania było przedstawienie podstawowych aspektów działalności
jednostek organizacyjnych polskiej służby krwi w 2023 roku.
Materiał i metody: Analiza danych dostarczonych przez Centra Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa
(CKiK).
Wyniki: W 2023 roku na terenie Polski działało 23 CKiK i 135 oddziałów terenowych (OT).
Przeprowadzono 12 443 ekip wyjazdowych. Krew oddawało 639 972 osób, spośród których
większość stanowili dawcy honorowi (639 697, w tym 23 331 dawców „na apel”), ponadto
5 dawców płatnych i 273 autologicznych. Najczęściej pobierano krew pełną (1 343 779 donacji),
najrzadziej — koncentrat granulocytarny (134 donacje) i KKCz metodą aferezy jako jedyny
składnik (34 donacje). Krew pełną pobierano przede wszystkim w OT (50,56%), rzadziej
w siedzibach CKiK (29,28%) i w czasie ekip wyjazdowych (20,15%). Najczęściej otrzymywane
składniki krwi to KKCz (1 327 472 j.) i FFP (1 649 586 j.). W 2023 roku otrzymano w sumie
99 347 opakowań zlewanego KKP i 54 601 opakowań KKP metodą aferezy. Nie pobierano już
natomiast osocza od ozdrowieńców COVID-19.
Dodatkowe metody preparatyki (usuwanie leukocytów, napromieniowanie) stosowano przede
wszystkim w stosunku do KKP; do użytku klinicznego wytwarzano wyłącznie ubogoleukocytarne
KKP (UKKP), z czego 52,10% stanowiły UKKP poddane napromieniowaniu (NUKKP).
W 2023 roku uzyskano także 25,35% UKKCz, 10,71% NUKKCz i 0,04% NKKCz.
Inaktywacji czynników zakaźnych poddano łącznie około 23,97% j. wydanych do szpitali jednostek
FFP i 10,16% opakowań KKP.
W 2023 roku zniszczono łącznie 106 430 jednostek krwi i jej najczęściej stosowanych składników,
w tym 10 314 j. KPK, 33 767 j. KKCz, 54 569 j. FFP, 2194 opakowań KKP z aferezy,
4205 opakowań zlewanego KKP, a także 1381 j. krioprecypitatu.
W 2023 roku nastąpił wzrost wartości większości analizowanych wskaźników charakteryzujących
działalność służby krwi w Polsce w porównaniu z latami 2020–2022.
Wnioski: Przedstawione w niniejszym opracowaniu dane mogą służyć jako punkt wyjścia
do analizy zagadnień związanych z funkcjonowaniem jednostek organizacyjnych publicznej
służby krwi w Polsce, do porównania doświadczeń oraz oceny stosowanych metod działania
w celu wypracowania optymalnych rozwiązań.
Słowa kluczowe: krwiodawcykrwiodawstwoskładniki krwi
Referencje
- Ustawa z dnia 22 sierpnia 1997 r. o publicznej służbie krwi (Dz. U. Nr 106, poz. 681 z późn. zmian.).
- Osselaer JC, Cazenave JP, Lambermont M, et al. An active haemovigilance programme characterizing the safety profile of 7437 platelet transfusions prepared with amotosalen photochemical treatment. Vox Sang. 2008; 94(4): 315–323.
- Schlenke P. Pathogen inactivation technologies for cellular blood components: an update. Transfus Med Hemother. 2014; 41(4): 309–325.
- Grass JA, Wafa T, Reames A, et al. Prevention of transfusion-associated graft-versus-host disease by photochemical treatment. Blood. 1999; 93(9): 3140–3147.
- Senefeld JW, Franchini M, Mengoli C, et al. COVID-19 convalescent plasma for the treatment of immunocompromised patients: a systematic review and meta-analysis. JAMA Netw Open. 2023; 6(1): e2250647.
- Farmer S, Trentino K, Hofmann A, et al. A programmatic approach to patient blood management — reducingtransfusions and improving patient outcomes. Open Anesthesiol J. 2015; 9(1): 6–16.
- van Ho, Koopman MMW, Koffijberg H, et al. Historical time trends in red blood cell usage in the Netherland. Intern J Clin Transf Med. 2016; 4: 67–77.
- Ellingson KD, Sapiano MRP, Haass KA, et al. Continued decline in blood collection and transfusion in the United States — 2015. Transfusion. 2017; 57 Suppl 2(Suppl 2): 1588–1598.
- WHO Expert Group. Expert Consensus Statement on achieving self-sufficiency in safe blood and blood products, based on voluntary non-remunerated blood donation (VNRBD). Vox Sang. 2012; 103(4): 337–342.
- World Health Organization. Towards self-sufficiency in safe blood and blood products based on voluntary non-remunerated donation. Global Status 2013.
- Główny Urząd Statystyczny, Komitet Redakcyjny. Rocznik demograficzny 2012.
- Główny Urząd Statystyczny. Rocznik Demograficzny 2021. https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/roczniki-statystyczne/roczniki-statystyczne/rocznik-demograficzny-2021,3,15.html (9.12.2024).
- Główny Urząd Statystyczny. Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym w 2023 r. (stan w dniu 31.12). https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-stan-i-struktura-ludnosci-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-w-2023-r-stan-w-dniu-31-12,6,36.html (9.12.2024).
- Pogłód R, Rosiek A, Grabarczyk P, et al. Charakterystyka podstawowych wskaźników dotyczących krwiodawstwa i krwiolecznictwa w Europie – aktualne wyzwania i działania. J Transf Med. 2015; 8(2): 60–77.
- Mikołowska A, Antoniewicz-Papis J. Retrospective analysis of selected aspects of public blood transfusion service as a starting point for assessment of the status of transfusion medicine in Poland. Part 1: Demographic characteristics of the donor population reporting for blood donation to Polish Regional Blood Transfusion Centers in the period 2005–2017. J Transf Med. 2020; 13(1): 67–103.
- Napp S, Petrić D, Busquets N. West Nile virus and other mosquito-borne viruses present in Eastern Europe. Pathog Glob Health. 2018; 112(5): 233–248.
- Grabarczyk P, Niczyporuk J, Czupryna P, et al. Limitation of West Nile Virus transmission through transfusion of blood/blood components — Polish recommendations. J Transf Med. 2020; 13(4): 239–248.
- Siński E. Pasożytnicze pierwotniaki krwi potencjalnym zagrożeniem bezpieczeństwa krwiodawstwa w świetle doniesień prezentowanych na konferencji „Aktualne problemy dotyczące czynników zakaźnych przenoszonych przez krew” (10 marca 2017 r., Warszawa). J Transf Med. 2017; 10(2): 67–72.
- Stramer SL, Hollinger FB, Katz LM, et al. Emerging infectious disease agents and their potential threat to transfusion safety. Transfusion. 2009; 49 Suppl 2: 1S–29S.
- Jimenez A, Shaz BH, Bloch EM. Zika virus and the blood supply: what do we know? Transfus Med Rev. 2017; 31(1): 1–10.
- Rosiek A, Tomaszewska A, Lachert E, et al. Obniżone stężenie hemoglobiny najczęstszą przyczyną dyskwalifikacji krwiodawców na terenie polski. Acta Haematol Pol. 2015; 46(Suppl.1): 24.
- Vuk T, Magnussen K, De Kort W, et al. International forum: an investigation of iron status in blood donors. Blood Transfus. 2017; 15(1): 20–41.
- Goldman M, Magnussen K, Gorlin J, et al. International Forum regarding practices related to donor haemoglobin and iron. Vox Sang. 2016; 111(4): 449–455.
- Vassallo R, Goldman M, Germain M, et al. BEST Collaborative. Preoperative autologous blood donation: waning indications in an era of improved blood safety. Transfus Med Rev. 2015; 29(4): 268–275.
- European Directorate for the Quality of Medicines and HealthCare (EDQM). Guide to the preparation, use and quality assurance of blood components: recommendation No. R (95) 15, wyd. 21, 2023.
- łówny Urząd Statystyczny. Ludność. Stan i struktura ludności oraz ruch naturalny w przekroju terytorialnym (stan w dniu 31.12.2019). https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/ludnosc/ludnosc/ludnosc-stan-i-struktura-ludnosci-oraz-ruch-naturalny-w-przekroju-terytorialnym-stan-w-dniu-31-12-2019,6,27.html# (9.12.2024).
- Główny Urząd Statystyczny, Komitet Redakcyjny. Rocznik demograficzny 2017.
- Główny Urząd Statystyczny, Komitet Redakcyjny. Rocznik demograficzny 2016.
- Główny Urząd Statystyczny Komitet Redakcyjny. Rocznik demograficzny 2015.
- Rosiek A, Tomaszewska A, Lachert E, et al. Działalność jednostek organizacyjnych służby krwi w Polsce w 2015 roku. J Transf. Med. 2016; 9(4): 107–124.
- Rosiek A, Tomaszewska A, Lachert E, et al. Działalność jednostek organizacyjnych służby krwi w Polsce w 2016 roku. J Transf Med. 2017; 10(4): 113–129.
- Rosiek A, Tomaszewska A, Lachert E, et al. Działalność jednostek organizacyjnych służby krwi w Polsce w 2017 roku. J Transf Med. 2018; 11(4): 113–130.
- Rosiek A, Tomaszewska A, Lachert E, et al. Blood transfusion service in Poland in 2018. J Transf Med. 2019; 12(4): 144–159.
- Rosiek A, Tomaszewska A, Lachert E, et al. Blood transfusion service in Poland in 2019. J Transf Med. 2020; 13(4): 212–227.
- Rosiek A, Tomaszewska A, Lachert E, et al. Blood transfusion service in Poland in 2020. J Trans Med. 2021; 14(4): 176–193.
- Rosiek A, Nieradkiewicz A, Lachert E, et al. Blood transfusion service in Poland in 2021. J Transf Med. 2022; 15(4): 273–295.
- Rosiek A, Nieradkiewicz A, Lachert E, et al. Blood transfusion service in Poland in 2022. J Transf Med. 2023; 16(4): 167–188.
- ICE. Blood transfusion. NICE guideline. Published: 18 November 2015. https://www.nice.org.uk/guidance/ng24 (9.12.2024).
- Klein AA, Arnold P, Bingham RM, et al. AAGBI guidelines: the use of blood components and their alternatives 2016. Anaesthesia. 2016; 71(7): 829–842.
- Estcourt LJ. Why has demand for platelet components increased? A review. Transfus Med. 2014; 24(5): 260–268.
- Simancas-Racines D, Osorio D, Martí-Carvajal AJ, et al. Leukoreduction for the prevention of adverse reactions from allogeneic blood transfusion. Cochrane Database Syst Rev. 2015; 2015(12): CD009745.
- Heitmiller ES, Hill RB, Marshall CE, et al. Blood wastage reduction using Lean Sigma methodology. Transfusion. 2010; 50(9): 1887–1896.
- WHO. 2023 emerging technologies and scientific innovations: a global public health perspective. https://www.who.int/publications/i/item/9789240073876 (9.12.2024).
- European Centre for Disease Prevention and Control. West Nile virus infection — Annual Epidemiological Report for 2019. https://www.ecdc.europa.eu/en/publications-data/west-nile-virus-infection-annual-epidemiological-report-2019 (9.12.2024).
- Imada H, Akita T, Sugiyama A, et al. Trend of blood donors entering the coronavirus pandemic era and challengeage-period-cohort analysis using 75.5 million all blood donations data during 2006–2020 in Japan. Transfusion. 2023; 63(6): 1184–1194.
- Monteiro TH, Ferreira Íd, Junior AC, et al. Barriers and motivations for blood donation: an integrative review. Hematol Transfus Cell Ther. 2024; 46(3): 283–288.
- Lu W, Yazer M, Li N, et al. Hospital red blood cell and platelet supply and utilization from March to December of the first year of the COVID-19 pandemic: the Best collaborative study. Transfusion. 2022; 62: 1559–1570.
- Ondrasik R, Khan J, Szczepiorkowski ZM. et.al. Passive order auditing associated with reductions in red blood cell utilization: National blood shortage experience. Transfusion. 2022; 62: 1551–1558.
- Free RJ, Sapiano MRP, Chavez Ortiz JL, et al. Continued stabilization of blood collections and transfusions in the United States: Findings from the 2021 National Blood Collection and Utilization Survey. Transfusion. 2023; 63 Suppl 4(Suppl 4): S8–SS18.
- Baron DM, Franchini M, Goobie SM, et al. Patient blood management during the COVID-19 pandemic: a narrative review. Anaesthesia. 2020; 75(8): 1105–1113.
- Bolcato M, Russo M, Trentino K, et al. Patient blood management: the best approach to transfusion medicine risk management. Transfus Apher Sci. 2020; 59(4): 102779.
- Shander A, Hardy JF, Ozawa S, et al. Collaborators. A global definition of patient blood management. Anesth Analg. 2022; 135(3): 476–488.
