Ocena świadomości żywieniowej kobiet karmiących piersią
, 1, 1
Streszczenie
Wstęp. Karmienie piersią (BF) jest najlepszym sposobem żywienia dziecka. Światowa Organizacja Zdrowia zaleca wyłączne karmienie dziecka piersią do 6. miesiąca życia, następnie wprowadzenie karmienia uzupełniającego z zachowaniem BF do 2 lat i dłużej. Korzyści płynące z karmienia piersią dotyczą zarówno matki, jak i dziecka. Odpowiednie spożycie energii i zbilansowana dieta zapewniająca prawidłowo kaloryczne posiłki we właściwych proporcjach makroskładników, pomagają uniknąć niedoborów podczas laktacji. Ważne, aby dostarczyć niezbędną ilość zapotrzebowania kalorycznego, które będzie zawierało optymalne wartości pełnowartościowego białka, tłuszczy i węglowodanów. Celem pracy jest cena świadomości żywieniowej kobiet karmiących.
Materiał i metody. Do przeprowadzenia autorskiej ankiety wykorzystano autorski formularz, który udostępniono na zamkniętej grupie poświęconej tematyce karmienia piersią na jednej z platform społecznych. Okres zbierania odpowiedzi przypadł na okres 4–9 stycznia 2021 roku. Ankieta składała się z 44 pytań sprawdzających poziom wiedzy żywieniowej kobiet karmiących.
Wyniki. Zauważono zależność między starszym wiekiem kobiety a większym zwracaniem uwagi na odpowiednią ilość posiłków w ciągu dnia oraz o prawidłowych odstępach między nimi. Większość respondentek wypija 1,5 l wody dziennie oraz dodatkowo 1 filiżankę kawy i słodkie, gazowane napoje. Wyższe wykształcenie oraz zamieszkanie w większym mieście wskazywało na większą świadomość dotyczącą spożywania dodatkowych kalorii w okresie laktacji. Ankietowane zaznaczały poprawnie odpowiedzi z pełnowartościowymi źródłami białka. Na przeciętnym poziomie okazała się być wiedza dotycząca najlepszego wyboru wśród produktów tłuszczowych. Młodsza grupa kobiet znacznie częściej sięgała po gotowe dania typu fast-food lub produkty pszenne niż starsza grupa ankietowanych. Wybór produktów słodkich wydaje się nawykiem w grupie kobiet karmiących, niezależnym od wykształcenia, wieku ani miejsca zamieszkania. Wśród młodszych respondentek i z niższym wykształceniem wykazano tendencje wzrostową do sięgania po używki w okresie laktacji. Kwestia przyjmowania suplementów jest znacznie bardziej widoczna wśród kobiet z wyższym wykształceniem i starszych. Wiedza i świadomość dotyczące alergii pokarmowej była na wysokim poziomie w badanej grupie kobiet. Wyższe wykształcenie u respondentek wiązało się z większą świadomością i zrozumieniem, jak ważne jest karmienie dziecka piersią. Niewielki odsetek kobiet w grupie młodszej wskazał na wątpliwości dotyczące karmienia piersią ze względu na obawy estetyczne.
Wnioski. Nie ulega wątpliwości, że wykształcenie odgrywa kluczową rolę w podejmowaniu właściwych decyzji przez kobietę karmiącą piersią. Jak można również zauważyć, wiek kobiety oraz jej miejsce zamieszkania mają wpływ na kształt świadomości żywieniowej kobiet, ale i na wiedzę potrzebną do prawidłowego i zdrowego rozwoju własnego i dziecka. Należy jednak zaznaczyć, że większą świadomość w tej dziedzinie mają kobiety z wykształceniem wyższym oraz średnim. Jak wynika z ankiety, starsza grupa respondentek częściej posiadała prawidłową wiedzę i umiejętności z poprzednich ciąż, natomiast w odpowiedziach młodszych ankietowanych zdecydowanie zauważalna jest mniejsza świadomość żywieniowa i praktyka w zakresie karmienia piersią.
Słowa kluczowe: karmienie piersiąlaktacjażywienie kobiet karmiących piersiąświadomość żywieniowa
Referencje
- Niewiadomska E, Furman J, Łabuz-Roszak B. Ocena poziomu wiedzy na temat żywienia wśród kobiet karmiących piersią w pierwszych dobach po porodzie. Piel Zdr Publ. 2019; 9(2): 83–95.
- Szajewska H. Horvath A. Rybak A. Socha P. Karmienie piersią. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii Hepatologii i Żywienia Dzieci Stand. Med Pediatr. 2016; 13: 9–24.
- Jarosz M, Rychlik E, Stoś K, Charzewska J. Normy żywieniowe dla populacji Polski i ich zastosowanie. Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego — Państwowy Zakład Higieny 2020.
- Zdanowski K, Wawrzyniak A, Hamułka J, et al. Ocena spożycia energii oraz składników podstawowych w grupie kobiet karmiących piersią. Rocz Państ Zakł Hig. 2012; 63(3): 305–311.
- European Food Safety Authority (EFSA), Dietary Reference Values for nutrients. Summary report, EFSA supporting publication 2017, e15121 (update 2019).
- Weker H, Więch M. Suplementacja w żywieniu kobiet w okresie ciąży i laktacji — aktualne spojrzenie. Stan Med Pediatr. 2010; 7: 569–578.
- Marek K. Alergia pokarmowa u dzieci. Forum Medycyny Rodzinnej. 2013; 7(6): 349–354.
- Szajewska H, Socha P, Horvath A, Rybak A, Zalewski BM, Nehring-Gugulska M, Mojska H i wsp. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy medyczne/Pediatria.2021;1.
- Marczyńska-Kołacz B., Szepieniec W., Szymanowski P. Ocena poziomu wiedzy wśród kobiet rodzących pierwsze dziecko. O zaletach karmienia naturalnego i deklarowanej długości karmienia piersią. Państwo i Społeczeństwo. 2019 (XIX) nr 1.
- Kowol-Trela K, Mijas J, Nehring-Gugulska M. Czy mleko matki zawsze jest bezpieczne dla dziecka? Farmakoterapia matki karmiącej. Post N Med. 2017; 09: 500–503.
- Patel S, Patel S. The Effectiveness of Lactation Consultants and Lactation Counselors on Breastfeeding Outcomes. Journal of Human Lactation. 2015; 32(3): 530–541.
- Dzbuk E, Bakalczuk G, Padała O, et al. Wiedza w zakresie karmienia piersią wśród kobiet po porodzie. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu. 2016; 22(4): 260–263.
- Gebuza G, et al. Przygotowanie kobiet do karmienia piersią. Problemy pielęgniarstwa. 2010; 18(4): 406–412.
- Bączyk G, Klejewski A, Cichocka E. Wiedza o zaletach karmienia naturalnego, wśród kobiet rodzących pierwsze dziecko. Przegl Lek. 2014; 71(11): 629–633.
- Karowicz-Bilińska A, Nowak–Markwitz E, Opala T, et al. Rekomendacje Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego w zakresie stosowania witamin i mikroelementów u kobiet planujących ciążę, ciężarnych i karmiących. Ginekol Pol. 2014; 85: 395–399.
