Interwencje kardiologiczne u płodów ― state of the art

Streszczenie

Interwencje kardiologiczne u płodów są dynamicznie rozwijającą się dziedziną terapii prenatalnej. Wykonuje się je w coraz większej liczbie ośrodków na świecie. Celem zabiegów jest zmiana naturalnego przebiegu choroby płodu i zwiększenie szansy na skuteczniejsze leczenie dziecka po porodzie. Obecnie na świecie wykonuje się cztery rodzaje kardiologicznych zabiegów interwencyjnych u płodów: 1) balonową plastykę zastawki aortalnej; 2) balonową plastykę zastawki płucnej; 3) implantację stentu do przegrody międzyprzedsionkowej oraz 4) balonową plastykę przegrody międzyprzedsionkowej. Do zabiegów kwalifikuje się najcięższe rodzaje wad, w których z dużym prawdopodobieństwem dojdzie do znacznego uszkodzenia komory i/lub powstania serca jednokomorowego w przypadku stenoz i/lub rozwoju nadciśnienia płucnego w przypadku restrykcji otworu owalnego. Interwencji prenatalnych nie wykonuje się w przypadku łagodnych postaci wad, w których odroczenie leczenia do okresu postnatalnego nie będzie miało negatywnego wpływu na rokowanie dla dziecka. Kryteria kwalifikacji do prenatalnych interwencji kardiologicznych są nieustannie ewaluowane i podlegają ciągłej modyfikacji w ramach międzynarodowych baz danych i programów prospektywnych i retrospektywnych. Skuteczność techniczna balonowych plastyk aortalnych wynosi 78–94%, balonowych plastyk płucnych 63–80%, a zabiegów w obrębie przegrody międzyprzedsionkowej 65–90%. Odsetek zgonów wewnątrzmacicznych związanych z kardiologicznymi zabiegami interwencyjnymi u płodów w najbardziej doświadczonych ośrodkach to około 10–11%. W większości przypadków przeprowadzone prenatalnie zabiegi nie mają negatywnego wpływu na dalszy przebieg ciąży i poród. Nie stanowią również wskazania do cięcia cesarskiego ani do wcześniejszego zakończenia ciąży. Odsetek serc dwukomorowych po technicznie skutecznych interwencjach w wiodących ośrodkach wynosi obecnie około 45–66% w przypadku balonowej plastyki zastawki aortalnej i 71–87% w przypadku balonowej plastyki zastawki płucnej. Zabiegi w obrębie przegrody międzyprzedsionkowej wydają się poprawiać przeżywalność dzieci, jednak dane te są trudne do jednoznacznej interpretacji, gdyż rokowanie zależy nie tylko od obecności zmian w krążeniu płucnym, ale również od rodzaju wady serca i możliwości jej leczenia po porodzie.

W niektórych przypadkach wad serca możliwe jest przeprowadzenie terapii prenatalnej, która ma na celu zahamowanie progresji wady, a tym samym zwiększenie szans na przeżycie noworodka i skuteczne leczenie po porodzie. Warunkiem powodzenia terapii jest wczesne wykrycie wady, odpowiednia kwalifikacja pacjentów i współpraca między zespołem odpowiedzialnym za leczenie prenatalne a specjalistami zajmującymi się dzieckiem po urodzeniu.