Znaczenie immunoterapii w leczeniu chorych na raka jelita grubego

Streszczenie

W ciągu ostatnich kilkunastu lat postęp w zakresie wiedzy o złożonych interakcjach pomiędzy komórkami nowotworowymi a układem odpornościowym doprowadził do opracowania nowych metod leczenia — immunoterapii, modulującej przeciwnowotworową odpowiedź układu odpornościowego. Przez kilka lat uważano, że rak jelita grubego (RJG) jest nowotworem o niskim poziomie oddziaływania z układem immunologicznym, jednak w ostatnich latach odnotowano korzystne znaczenie prognostyczne nacieków limfocytarnych w guzie. Obecnie oddziaływanie komórek RJG z układem immunologicznym wiązane jest ze zjawiskiem gromadzenia nienaprawianych mutacji w mikrosatelitach DNA. Zjawisko to jest wynikiem zaburzeń w genach (głównie MLH1, MSH2, MSH6 i PMS2) systemu naprawy błędnie sparowanych w procesie replikacji nukleotydów (dMMR), których fenotypowym odzwierciedleniem jest mikrosatelitarna niestabilność (MSI). Dotyczy do około 15–20% RJG, z wyraźnymi różnicami w zależności od stopnia zaawansowania nowotworu — w stopniu II około 20%, w III — 12%, a w IV — zaledwie ok. 4%. Raki dMMR/MSI poprzez nadmierną ekspresję antygenów nowotworowych są wysoko immunogenne i mogą indukować głęboką odpowiedź immunologiczną. Raki bez zaburzeń w systemie genów naprawczych (pMMR), ze stabilnymi mikrosatelitami (MSS) wykazują słabą immunogenność, co utrudnia wywołanie przeciwnowotworowej odpowiedzi immunologicznej. Zależności pomiędzy zaburzeniami systemu genów naprawy niedopasowań a indukowaniem przeciwnowotworowej odpowiedzi immunologicznej uzasadniają stosowanie inhibitorów punktów kontroli tejże odpowiedzi w leczeniu chorych na RJG MSI/dMMR. W rakach MSS/pMMR inhibitory punktów kontrolnych stosowane jako wyłączne leczenie są nieskuteczne. Trwają jednak badania nad kojarzeniem tych leków z innymi metodami systemowego leczenia (chemioterapią, inhibitorami EGFR, inhibitorami angiogenezy, inhibitorami MET), a także radioterapią.