Nudności i wymioty u chorych na nowotwory — zalecenia postępowania terapeutycznego

Streszczenie

Nudności i wymioty należą do częstych objawów ze strony układu pokarmowego u chorych na nowotwory. Przewlekłe nudności i wymioty wywołane są najczęściej rozwojem choroby nowotworowej, zaburzeniami metabolicznymi, podawaniem opioidów i innych leków. Istotną grupę przyczyn nudności i wymiotów stanowi leczenie onkologiczne: leki cytostatyczne i inne terapie systemowe, leczenie miejscowe: radioterapia i zabiegi operacyjne. Szczególnie trudny problem terapeutyczny stanowią nudności i wymioty związane z rozwojem nieoperacyjnej niedrożności jelit. Według teorii receptorowej nudności i wymioty wywołują liczne neurotransmitery, które aktywują receptory zlokalizowane na zakończeniach nerwu błędnego i w ośrodkowym układzie nerwowym (OUN), stąd leczenie polega na skutecznym blokowaniu poszczególnych receptorów włączonych w patomechanizm objawów. U chorych na nowotwory z przewlekłymi nudnościami i wymiotami, niezwiązanymi z leczeniem onkologicznym, przeprowadzono niewiele randomizowanych badań klinicznych i w konsekwencji nie opracowano zaleceń postępowania terapeutycznego opartych na wiarygodnych dowodach naukowych. Postępowanie terapeutyczne u chorych z przewlekłymi nudnościami i wymiotami powinno uwzględniać przyczyny i patomechanizm objawów, szczegółową ocenę kliniczną (dokładny wywiad, badanie przedmiotowe i w razie potrzeby wykonanie badań dodatkowych: laboratoryjnych i/ lub obrazowych), co pozwala na wdrożenie skutecznego leczenia i w efekcie poprawę jakości życia chorych. W artykule omówiono przyczyny, patomechanizm i leczenie nudności i wymiotów, z uwzględnieniem częściej stosowanych leków przeciwwymiotnych i zaleceń Międzynarodowego Stowarzyszenia Opieki Wspierającej (MASCC, Multinational Association for Supportive care in Cancer) i Europejskiego Towarzystwa Onkologii Klinicznej (ESMO, European Society of Medical Oncology).