Radioterapia u chorych na raka jelita grubego

Streszczenie

Rak jelita grubego jest u większości chorych nowotworem promienioopornym. Z tego powodu napromienianie nie stanowi zasadniczej metody postępowania, lecz pełni głównie rolę leczenia uzupełniającego chirurgię u chorych na rak odbytnicy. U chorych na raka okrężnicy radykalnie zoperowanych, radioterapia nie ma zastosowania. W ostatnich latach zmieniła się kolejność postępowania u chorych na raka odbytnicy — z dawniej zalecanej radioterapii pooperacyjnej na radioterapię przedoperacyjną. Po wprowadzeniu techniki chirurgicznej całkowitego wycięcia mezorektum, odsetek nawrotów miejscowych zmniejszył się o połowę. Zmniejszyło się zatem znaczenie radioterapii przedoperacyjnej chorych na resekcyjnego raka odbytnicy, a wskazania do niej stały się przedmiotem licznych kontrowersji. Panuje zgodna opinia, że napromienianie nie jest potrzebne u chorych z dolną granicą guza umiejscowioną 10–12 cm powyżej brzegu odbytu i u większości z rakiem ograniczonym do ściany jelita (cT1-2) bez przerzutów do regionalnych węzłów chłonnych (I stopień zaawansowania). Z kolei, radiochemioterapia przedoperacyjna jest bezwzględnie wskazana u chorych z rakiem nieoperacyjnym, zdefiniowanym jako guz przylegający do narządów lub struktur sąsiednich lub je naciekający, lub gdy badanie MR lub KT miednicy wskazuje na zajęcie powięzi mezorektum. U chorych po pełnościennym wycięciu miejscowym guza z niekorzystnymi czynnikami rokowniczymi rozważane jest radiochemioterapia pooperacyjna jako leczenie alternatywne do konwersji do radykalnej resekcji. Radiochemioterapia przedoperacyjna i wycięcie miejscowe powinno być rozważone u chorych w podeszłym wieku z guzem promienioczułym o wielkości do 3 cm i o zaawansowaniu T1-3N0.