Basic HTML Version
36
www.fmr.viamedica.pl
WYBRANE
PROBLEMY
KLINICZNE
do lekarza. U podłoża zmian skórnych kry-
je się wiele objawów ogólnoustrojowych, za-
grażających zdrowiu i życiu pacjentów. Dla-
tego też niezwykle istotna jest znajomość
najczęstszych objawów chorobowych ze
strony skóry w przebiegu chorób układu na-
czyniowego.
Wśród najbardziej powszechnych cho-
rób naczyń żylnych można wyróżnić: żylaki
kończyn dolnych, przewlekłą niewydolność
żylną, żylne owrzodzenia podudzi, zakrze-
powe zapalenie żył oraz zakrzepicę żył głę-
bokich [2].
Etiopatogeneza schorzeń naczyń żyl-
nych jest złożona. Istnieje wiele czynników
ryzyka predysponujących do wystąpienia
zaburzeń układu żylnego (tab. 1). Nad-
rzędną przyczyną powodującą większość
schorzeń układu żylnego jest nadciśnienie
żylne [3]. Może być ono spowodowane upo-
śledzeniem czynności zastawek żylnych, nie-
drożnością lub zwężeniem naczyń żylnych,
a także uciskiem na żyły. Połączenie czynni-
ków ryzyka chorób układu żylnego prowadzi
do zastoju krwi oraz przepełnienia tej części
mikrokrążenia. Następuje przemieszczenie
leukocytów poza ścianę naczynia (pułapka
leukocytarna) i ich pobudzenie w kierunku
wywołania procesu zapalnego wraz z akty-
wacją wolnych rodników, a także enzymów
proteolitycznych. Pod wpływemnadmierne-
go obciążenia układu żylnego i reakcji zapal-
nej dochodzi do wzrostu przepuszczalności
naczyń włosowatych, czego konsekwencją
jest obrzęk. Obecność bogatobiałkowego
płynu przesiękowego skutkuje odkładaniem
się włóknika wokół naczyń mikrokrążenia
oraz hemosyderyny uwalnianej z erytrocy-
tów. Istotną rolę w patogenezie zaburzeń ze
strony układu żylnego odgrywa aktywacja fi-
broblastów biorąca udział w powstawaniu
wielu wykwitów skórnych [4].
Poza zmianami skórnymi istnieje wiele
objawów klinicznych wspólnych dla naj-
częstszych chorób naczyń żylnych. Podczas
badania podmiotowego pacjent najczęściej
skarży się na uczucie ciężkości kończyn dol-
nych, zmniejszające się po odpoczynku
z uniesionymi kończynami [2]. Pojawiają się
bolesne kurcze mięśni łydek, szczególnie
nasilone w nocy i w okresie upałów. W bar-
dzo zaawansowanych stadiach chorób na-
czyń żylnych pacjent zgłasza tępy ból. Wśród
objawów chorobowych, poza dolegliwościa-
mi ze strony skóry, zwracają uwagę obrzęk
kończyny, podwyższona temperatura ciała,
tkliwość i bolesność uciskowa, wzmożone
ucieplenie kończyny, a także dodatni objaw
Homansa (ból łydki przy zgięciu grzbieto-
wym stopy) w przypadku zakrzepicy żył głę-
bokich [5].
Do najwcześniejszych objawów klinicz-
nych schorzeń naczyń żylnych należą
telean-
giektazje
(pajączki naczyniowe). Wprzypad-
ku chorób żył kończyn dolnych zmiany te
lokalizują się w okolicy podudzi i stóp. De-
finiuje się je jako śródskórne poszerzenia
podbrodawkowego splotu żylnego [6]. Tele-
angiektazje mogą być także poszerzeniami
tętnic czy naczyń włosowatych. Zazwyczaj
przyjmują barwę od jasnoczerwonej do fio-
letowej i mają mniej niż 1 mm średnicy. Są
to zmiany zazwyczaj o układzie symetrycz-
nym. Wykwitom tym rzadko mogą towarzy-
szyć objawy bolesności, wielokrotnie mogą
być one wskaźnikiem poważniejszych dole-
gliwości, przeważnie jednak stanowią defekt
kosmetyczny [7]. Istnieje pewien charakte-
rystyczny obraz teleangiektazji w obrębie
kostki przyśrodkowej, zwany
wieńcem roz-
strzeni żylnych okołopodeszwowych
(
corona
Tabela 1
Główne czynniki ryzyka chorób układu żylnego
Zabiegi operacyjne
Wiek
Urazy zwłaszcza wielonarządowe
Płeć żeńska
Nowotwory złośliwe
Leki
Wrodzone zaburzenia hemostazy
Ciąża i połóg
Choroby przewlekłe
Czynniki dziedziczne
— niewydolność serca, oddechowa i in.
Otyłość
Nadrzędną przyczyną
powodującą większość
schorzeń układu żylnego
jest nadciśnienie żylne