dostęp płatny
Nowy labirynt danych w świecie raka płuca: aktualna epidemiologia, metody profilaktyki, przyszłe kierunki — przegląd literatury
- Dolnośląski Szpital Specjalistyczny im. T. Marciniaka — Centrum Medycyny Ratunkowej, Wrocław
- Specjalistyczny Szpital im. M. Pirogowa, Łódź
- Wielospecjalistyczny Szpital Wojewódzki, Gorzów Wielkopolski
- Miejskie Centrum Medyczne im. dr. Karola Jonschera, ul. Milionowa 14, 93-113 Łódź
dostęp płatny
Streszczenie
Zgodnie z najnowszymi danymi Globalnego Centrum Obserwacyjnego Nowotworów Światowej Organizacji Zdrowia (GLOBOCAN 2022), opublikowanymi na początku 2024 roku, rak płuca jest najczęściej rozpoznawanym nowotworem na świecie oraz wiodącą przyczyną zgonów z powodu chorób onkologicznych wśród kobiet i mężczyzn. W Polsce w 2021 roku odnotowano 20 572 nowych zachorowań na raka płuca, z czego 12 332 dotyczyło mężczyzn i 8 240 kobiet. W przypadku raka płuca określono, że głównym czynnikiem ryzyka jest palenie tytoniu, co stwarza możliwości skutecznej profilaktyki pierwotnej. Niskodawkowa tomografia komputerowa klatki piersiowej, wdrożona jako badanie przesiewowe, stanowi obiecującą metodę profilaktyki wtórnej, a rozwój sztucznej inteligencji otwiera nowe możliwości wprowadzenia skutecznych badań przesiewowych. Szacuje się, że zachorowalność i umieralność na raka płuca na świecie i w Polsce wzrośnie w ciągu najbliższych 20 lat, co podkreśla potr zebę skutecznych działań prewencyjnych, prowadzonych w ramach podstawowej opieki zdrowotnej i organów zdrowia publicznego. Celem niniejszej pracy jest analiza najnowszych danych epidemiologicznych, czynników ryzyka oraz metod profilaktyki raka płuca.
Streszczenie
Zgodnie z najnowszymi danymi Globalnego Centrum Obserwacyjnego Nowotworów Światowej Organizacji Zdrowia (GLOBOCAN 2022), opublikowanymi na początku 2024 roku, rak płuca jest najczęściej rozpoznawanym nowotworem na świecie oraz wiodącą przyczyną zgonów z powodu chorób onkologicznych wśród kobiet i mężczyzn. W Polsce w 2021 roku odnotowano 20 572 nowych zachorowań na raka płuca, z czego 12 332 dotyczyło mężczyzn i 8 240 kobiet. W przypadku raka płuca określono, że głównym czynnikiem ryzyka jest palenie tytoniu, co stwarza możliwości skutecznej profilaktyki pierwotnej. Niskodawkowa tomografia komputerowa klatki piersiowej, wdrożona jako badanie przesiewowe, stanowi obiecującą metodę profilaktyki wtórnej, a rozwój sztucznej inteligencji otwiera nowe możliwości wprowadzenia skutecznych badań przesiewowych. Szacuje się, że zachorowalność i umieralność na raka płuca na świecie i w Polsce wzrośnie w ciągu najbliższych 20 lat, co podkreśla potr zebę skutecznych działań prewencyjnych, prowadzonych w ramach podstawowej opieki zdrowotnej i organów zdrowia publicznego. Celem niniejszej pracy jest analiza najnowszych danych epidemiologicznych, czynników ryzyka oraz metod profilaktyki raka płuca.
Pełny tekst:
Dodaj do koszyka: 49,00 PLNSłowa kluczowe
rak płuca, profilaktyka pierwotna i wtórna, czynniki ryzyka, epidemiologia, trendy
Tytuł
Nowy labirynt danych w świecie raka płuca: aktualna epidemiologia, metody profilaktyki, przyszłe kierunki — przegląd literatury
Czasopismo
Numer
Typ artykułu
Inne materiały uzgodnione z Redakcją
Strony
74-83
Opublikowany online
2024-04-26
Wyświetlenia strony
54
Wyświetlenia/pobrania artykułu
11
Rekord bibliograficzny
Forum Medycyny Rodzinnej 2024;18(2):74-83.
Słowa kluczowe
rak płuca
profilaktyka pierwotna i wtórna
czynniki ryzyka
epidemiologia
trendy
Autorzy
Nicola J. Stencel
Jakub Szczot
Liwia Konczewska
Katarzyna O. Skrzypczak
Sebastian K. Stuczyński
Magdalena Krala-Szkaradowska
- Weller DP, Peake MD, Field JK. Presentation of lung cancer in primary care. NPJ Prim Care Respir Med. 2019; 29(1): 21.
- WHO. Global Cancer Observatory [Internet]. Cancer Today. https://gco.iarc.fr/today/en/dataviz/tables?mode=cancer&cancers=15&group_populations=1&multiple_populations=1 (17.02.2024).
- WHO. Global Cancer Observatory [Internet]. Cancer Today. https://gco.iarc.fr/today/en/dataviz/tables?mode=cancer&group_populations=1&multiple_populations=1&types=1 (17.02.2024).
- Bradley S, Kennedy M, Neal R. Recognising Lung Cancer in Primary Care. Adv Ther. 2018; 36(1): 19–30.
- Chhikara BS, Parang K. Chemical Biology LETTERS Global Cancer Statistics 2022: the trends projection analysis. https://pubs.thesciencein.org/cbl.
- WHO. Global Cancer Observatory [Internet]. Cancer Today. https://gco.iarc.fr/today/en/dataviz/pie?mode=cancer&group_populations=1&multiple_populations=1 (17.02.2024).
- WHO. Global Cancer Observatory [Internet]. Cancer Today. https://gco.iarc.fr/today/en/dataviz/pie?mode=cancer&sexes=1 (17.02.2024).
- WHO. Global Cancer Observatory [Internet]. Cancer Today. https://gco.iarc.fr/today/en/dataviz/pie?mode=cancer&sexes=2 (17.02.2024).
- Sung H, Ferlay J, Siegel RL, et al. Global Cancer Statistics 2020: GLOBOCAN Estimates of Incidence and Mortality Worldwide for 36 Cancers in 185 Countries. CA Cancer J Clin. 2021; 71(3): 209–249.
- Carioli G, Bertuccio P, Boffetta P, et al. European cancer mortality predictions for the year 2020 with a focus on prostate cancer. Ann Oncol. 2020; 31(5): 650–658.
- Mederos N, Friedlaender A, Peters S, et al. Gender-specific aspects of epidemiology, molecular genetics and outcome: lung cancer. ESMO Open. 2020; 5(Suppl 4): e000796.
- WHO. Global Cancer Observatory [Internet]. Cancer Today. https://gco.iarc.fr/today/en/dataviz/maps-heatmap?mode=population&cancers=15 (17.02.2024).
- Malhotra J, Malvezzi M, Negri E, et al. Risk factors for lung cancer worldwide. Eur Respir J. 2016; 48(3): 889–902.
- WHO. Global Cancer Observatory [Internet]. Cancer Today. https://gco.iarc.fr/today/en/dataviz/pie?mode=cancer&group_populations=1&types=1 (17.02.2024).
- Didkowska JA, Wojciechowska U, Barańska K, et al. CANCER IN POLAND IN 2021 [Nowotwory złośliwe w Polsce w 2021 r.]. Krajowy Rejestr Nowotworów 2023.
- Wojciechowska U, Barańska K, Michałek I, et al. CANCER IN POLAND IN 2020 [Nowotwory złośliwe w Polsce w 2020 r.]. Krajowy Rejestr Nowotworów 2022.
- Krajowy Rejestr Nowotworów [Internet]. Nowotwory płuca i opłucnej. https://onkologia.org.pl/pl/nowotwory-pluca-i-oplucnej-czynniki-ryzyka (7.02.2024).
- Thandra KC, Barsouk A, Saginala K, et al. Epidemiology of lung cancer. Contemp Oncol (Pozn). 2021; 25(1): 45–52.
- Hackshaw AK. Lung cancer and passive smoking. Stat Methods Med Res. 2016; 7(2): 119–136.
- Sahu R, Shah K, Malviya R, et al. E-Cigarettes and Associated Health Risks: An Update on Cancer Potential. Adv Respir Med. 2023; 91(6): 516–531.
- Barta JA, Powell CA, Wisnivesky JP. Global Epidemiology of Lung Cancer. Ann Glob Health. 2019; 85(1).
- Bailey-Wilson JE, Amos CI, Pinney SM, et al. A major lung cancer susceptibility locus maps to chromosome 6q23-25. Am J Hum Genet. 2004; 75(3): 460–474.
- Bednarski J, Bajda M, Szopa A, et al. Postępy w farmakologii i onkologii. Instytut Promocji Kultury i Nauki, Lublin 2018.
- Dela Cruz CS, Tanoue LT, Matthay RA. Lung cancer: epidemiology, etiology, and prevention. Clin Chest Med. 2011; 32(4): 605–644.
- Tse LAh, Yu ITS, Qiu H, et al. Lung cancer decreased sharply in first 5 years after smoking cessation in Chinese men. J Thorac Oncol. 2011; 6(10): 1670–1676.
- Peto R, Darby S, Deo H, et al. Smoking, smoking cessation, and lung cancer in the UK since 1950: combination of national statistics with two case-control studies. BMJ. 2000; 321(7257): 323–329.
- Lam TK, Ruczinski I, Helzlsouer KJ, et al. Cruciferous vegetable intake and lung cancer risk: a nested case-control study matched on cigarette smoking. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2010; 19(10): 2534–2540.
- Mahabir S, Forman MR, Dong YQ, et al. Mineral intake and lung cancer risk in the NIH-American Association of Retired Persons Diet and Health study. Cancer Epidemiol Biomarkers Prev. 2010; 19(8): 1976–1983.
- Johansson M, Relton C, Ueland PM, et al. Serum B vitamin levels and risk of lung cancer. JAMA. 2010; 303(23): 2377–2385.
- Lancaster HL, Heuvelmans MA, Oudkerk M. Low-dose computed tomography lung cancer screening: Clinical evidence and implementation research. J Intern Med. 2022; 292(1): 68–80.
- Aberle DR, Adams AM, Berg CD, et al. National Lung Screening Trial Research Team. Reduced lung-cancer mortality with low-dose computed tomographic screening. N Engl J Med. 2011; 365(5): 395–409.
- de Koning HJ, van der Aalst CM, de Jong PA, et al. Reduced Lung-Cancer Mortality with Volume CT Screening in a Randomized Trial. N Engl J Med. 2020; 382(6): 503–513.
- Pastorino U, Silva M, Sestini S, et al. Prolonged lung cancer screening reduced 10-year mortality in the MILD trial: new confirmation of lung cancer screening efficacy. Ann Oncol. 2019; 30(7): 1162–1169.
- Becker N, Motsch E, Trotter A, et al. Lung cancer mortality reduction by LDCT screening-Results from the randomized German LUSI trial. Int J Cancer. 2020; 146(6): 1503–1513.
- Infante M, Cavuto S, Lutman FR, et al. DANTE Study Group. Long-Term Follow-up Results of the DANTE Trial, a Randomized Study of Lung Cancer Screening with Spiral Computed Tomography. Am J Respir Crit Care Med. 2015; 191(10): 1166–1175.
- Blanchon T, Bréchot JM, Grenier PA, et al. Dépiscan Group. Baseline results of the Depiscan study: a French randomized pilot trial of lung cancer screening comparing low dose CT scan (LDCT) and chest X-ray (CXR). Lung Cancer. 2007; 58(1): 50–58.
- Wille MMW, Dirksen A, Ashraf H, et al. Results of the Randomized Danish Lung Cancer Screening Trial with Focus on High-Risk Profiling. Am J Respir Crit Care Med. 2016; 193(5): 542–551.
- Paci E, Puliti D, Lopes Pegna A, et al. the ITALUNG Working Group. Mortality, survival and incidence rates in the ITALUNG randomised lung cancer screening trial. Thorax. 2017; 72(9): 825–831.
- Darrason M, Grolleau E, De Bermont J, et al. UKLS trial: looking beyond negative results. Lancet Reg Health Eur. 2021; 10: 100184.
- Ministerstwo Zdrowia [Internet]. Program badań w kierunku wykrywania raka płuca. https://www.gov.pl/web/zdrowie/program-badan-w-kierunku-wykrywania-raka-pluca (7.02.2024).
- Oudkerk M, Devaraj A, Vliegenthart R, et al. European position statement on lung cancer screening. Lancet Oncol. 2017; 18(12): e754–e766.
- Chassagnon G, De Margerie-Mellon C, Vakalopoulou M, et al. Artificial intelligence in lung cancer: current applications and perspectives. Jpn J Radiol. 2023; 41(3): 235–244.
- de Margerie-Mellon C, Chassagnon G. Artificial intelligence: A critical review of applications for lung nodule and lung cancer. Diagn Interv Imaging. 2023; 104(1): 11–17.
- Suzuki K. A review of computer-aided diagnosis in thoracic and colonic imaging. Quant Imaging Med Surg. 2012; 2(3): 163–176.
- Lancaster HL, Zheng S, Aleshina OO, et al. Outstanding negative prediction performance of solid pulmonary nodule volume AI for ultra-LDCT baseline lung cancer screening risk stratification. Lung Cancer. 2022; 165: 133–140.
- Ladbury C, Amini A, Govindarajan A, et al. Integration of artificial intelligence in lung cancer: Rise of the machine. Cell Rep Med. 2023; 4(2): 100933.
- Luo G, Zhang Y, Etxeberria J, et al. Projections of Lung Cancer Incidence by 2035 in 40 Countries Worldwide: Population-Based Study. JMIR Public Health Surveill. 2023; 9: e43651.
- WHO. Global Cancer Observatory [Internet]. Cancer Tomorrow. https://gco.iarc.fr/tomorrow/en/dataviz/tables?cancers=15&populations=900&sexes=0&types=0 (17.02.2024).
- WHO. Global Cancer Observatory [Internet]. Cancer Tomorrow. https://gco.iarc.fr/tomorrow/en/dataviz/tables?cancers=15&populations=900&sexes=0&types=1 (17.02.2024).
- WHO. Global Cancer Observatory [Internet]. Cancer Tomorrow. https://gco.iarc.fr/tomorrow/en/dataviz/tables?cancers=15&populations=616&sexes=0&types=0 (17.02.2024).
- WHO. Global Cancer Observatory [Internet]. Cancer Tomorrow. https://gco.iarc.fr/tomorrow/en/dataviz/tables?cancers=15&populations=616&sexes=0&types=1 (17.02.2024).