Trichotillomania: charakterystyka zaburzenia i metody leczenia ze szczególnym uwzględnieniem pacjentów dorosłych

Streszczenie

Celem niniejszego artykułu, będącego raportem z przeglądu systematycznego literatury z lat 2000–2023 zgodnie z kryteriami PRISMA (Preferred Reporting Items for Systematic Reviews and Meta-Analyses), jest przybliżenie problemu diagnozy, metod oceny, współwystępującej psychopatologii oraz terapii trichotillomanii. W diagnozowaniu tego zaburzenia ważną rolę odgrywa nierzadko lekarz rodzinny oraz lekarz pediatra, ponieważ mogą to być pierwsi specjaliści, do których zgłosi się osoba cierpiąca na trichotillomanię. W procesie rozpoznania i terapii osób z tym zaburzeniem powinni brać udział specjaliści z różnych dziedzin medycyny, ze szczególnym uwzględnieniem psychiatry i psychologa/psychoterapeuty, a w przypadku trichofagii także lekarza gastroenterologa. Wielu autorów podkreśla, iż rekomendowaną metodą leczenia o udowodnionej skuteczności jest psychoterapia, zwłaszcza psychoterapia poznawczo-behawioralna (CBT, cognitive-behavioral therapy). Jako że u znaczącego odsetka dorosłych pacjentów obserwuje się trichotillomanię przewlekłą, z nasilonymi współistniejącymi zaburzeniami psychicznymi, ważne miejsce w leczeniu, oprócz psychoterapii, zajmuje farmakoterapia i opieka lekarza psychiatry. Podkreśla się, iż każda osoba z objawami trichotillomanii, bezwzględnie zaś w sytuacji współistniejących zaburzeń psychicznych, powinna być konsultowana przez specjalistę z zakresu zdrowia psychicznego. Z przeglądu literatury wynika, że liczba badań dotyczących tego problemu jest wciąż niewystarczająca, szczególnie w Polsce. Jedną z przyczyn trudności w oszacowaniu częstości występowania omawianego zaburzenia może być niechęć samych osób cierpiących na trichotillomanię do ujawniania problemu, który dla wielu z nich jest powodem nie tylko znaczącego cierpienia , ale także wstydu. Niezbędne są również badania dotyczące współistniejących zaburzeń psychicznych oraz dalsze randomizowane badania oceniające skuteczność metod terapeutycznych, zarówno z uwzględnieniem farmakoterapii, jak i oddziaływań psychoterapeutycznych.