Tom 16, Nr 4 (2022)
Inne materiały uzgodnione z Redakcją
Opublikowany online: 2022-08-31
Wyświetlenia strony
1065
Wyświetlenia/pobrania artykułu
20
Trzepotanie przedsionków — ewolucja choroby jako efekt proarytmii leczenia kardiologicznego
Forum Medycyny Rodzinnej 2022;16(4):121-140.
Streszczenie
Autorzy niniejszej pracy przedstawiają zagadnienie kolejnej niejednorodnej grupy arytmii, która kryje się pod nazwą: trzepotanie przedsionków. Wymieniają metody różnicowania trzepotania przedsionków od ich migotania i częstoskurczu przedsionkowego, zwracając uwagę na częste współwystępowanie tych arytmii, co legło u podstaw zmiany klasyfikacji miarowych arytmii przedsionkowych. Wobec rosnącej liczby pacjentów po operacjach serca, rozległych ablacjach w przedsionkach (głównie w leczeniu migotania przedsionków), po leczeniu zawału serca i z niewydolnością serca zmienia się proporcja pacjentów z trzepotaniem przedsionków zależnym od cieśni trójdzielno-żylnej i częstoskurczów przedsionkowych o typie makroreentry niezależnych od tej cieśni (rosnący odsetek tych drugich).
W ujęciu historycznym zaprezentowano drogę zrozumienia mechanizmów tych arytmii i wynikających z nich metod leczenia (przerywania i profilaktyki nawrotów). Wobec niskiej skuteczności farmakoterapii (w warunkach polskich w zasadzie ma ona zastosowanie do zwalniania rytmu komór i poprawy tolerancji arytmii) autorzy opierają się one głównie na elektroterapii. Do przerywania służy albo kardiowersja elektryczna o niskiej energii (≤ 100 J) lub różne techniki stymulacji (z elektrody przedsionkowej urządzenia wszczepionego — stymulator/defibrylator, stymulacja przezprzełykowa, stymulacja endokawitarna). W profilaktyce nawrotów najlepiej sprawdza się przeznaczyniowa ablacja (w przypadku trzepotanie przedsionków i częstoskurczu przedsionkowego o typie makroreentry niezależnych od cieśni trójdzielno-żylnej powinna być wykonywana w doświadczonym ośrodku).
Zagadnienie zilustrowano opisem przypadku pacjentki poddanej ablacji lewoprzedsionkowego częstoskurczu przedsionkowego o typie makroreentry będącego konsekwencją wcześniejszych zabiegów ablacji triggera i substratu migotania przedsionków. W podsumowaniu zaprezentowano schemat postępowania u pacjenta z napadem trzepotania przedsionków zmodyfikowany do warunków polskich.
Słowa kluczowe: trzepotanie przedsionkówczęstoskurcz przedsionkowy o typie makroreentrymigotanie przedsionkówablacjastymulacja przezprzełykowa
Referencje
- Koźluk E, Piątkowska A, Kiliszek M, et al. Trzepotanie i migotanie przedsionków - bliscy przyjaciele, a tak bardzo różni. Forum Medycyny Rodzinnej. 2008; 2(2): 112–120.
- Hindricks G, Potpara T, Dagres N, et al. 2020 ESC Guidelines for the diagnosis and management of atrial fibrillation developed in collaboration with the European Association for Cardio-Thoracic Surgery (EACTS). Russian Journal of Cardiology. 2021; 26(9): 4701.
- Koźluk E, Piątkowska A, Rodkiewicz D, et al. Metody leczenia migotania przedsionków. Jak się poruszać po tym labiryncie? Forum Medycyny Rodzinnej. 2021; 15(4).
- Brugada J, Katritsis DG, Arbelo E, et al. ESC Scientific Document Group. 2019 ESC Guidelines for the management of patients with supraventricular tachycardiaThe Task Force for the management of patients with supraventricular tachycardia of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J. 2020; 41(5): 655–720.
- Koźluk E, Piątkowska A, Lodziński P, et al. Ablacja z użyciem systemu CARTO trzepotania przedsionków po farmakologicznej transformacji migotania u pacjenta ze stałą stymulacją resynchronizującą przedsionków. Kardiologia po Dyplomie. 2004; 38(3): 62–66.
- Koźluk E, Lodzinski P, Kiliszek M, et al. O ujarzmianiu proarytmii: farmakologiczna transformacja migotania w trzepotanie przedsionków z następową ablacją cieśni dolnej jako przykład leczenia hybrydowego. Kardiologia po Dyplomie. 2004; 3(6): 69–72.
- Blomström-Lundqvist C, Scheinman MM, Aliot EM, et al. ACC/AHA/ESC guidelines for the management of patients with supraventricular arrhythmias–executive summary: a report of the American college of cardiology/American heart association task force on practice guidelines and the European society of cardiology committee for practice guidelines (writing committee to develop guidelines for the management of patients with supraventricular arrhythmias) developed in collaboration with NASPE-Heart Rhythm Society. J Am Coll Cardiol. 2003(42): 1493–1531.
- McWilliam JA. Fibrillar Contraction of the Heart. J Physiol. 1887; 8(5): 296–310.
- Waller AD. A demonstration on man of electromotive changes accompanying the heart’s beat. J Physiol. 1887; 8(5): 229–234.
- Einthoven W. Un nouveau galvanomètre. Arch Néerl Sci Exactes Nat. 1901; 6: 625–633.
- Einthoven W. Le télécardiogramme. Arch Int Physiol. 1906; 4(2): 132–164.
- Jolly WA, Ritchie WT. Auricular Flutter and Fibrillation. Heart. 1911; 2: 177–221.
- Lewis T. Clinical electrocardiography. Shaw&Sons&Fetter, London 1913.
- Snellen HA. Two Pioneers of Electrocardiography: The Correspondence Between Einthoven and Lewis from 1908-1926. Academic Publications, Rotterdam 1983.
- Lewis T, Drury AN, Iliescu CC. A demonstration of circus movement in clinical flutter of the auricles. Heart. 1921; 8: 341–357.
- Mines GR. On dynamic equilibrium in the heart. J Physiol. 1913; 46(4-5): 349–383.
- Lown B, Amarasingham R, Neuman J, et al. New method for terminating cardiac arrhythmias. Use of synchronized capacitor discharge. JAMA. 1962; 182(5): 548–555.
- Haft JI, Kosowsky BD, Lau SH, et al. Termination of atrial flutter by rapid electrical pacing of the atrium. Am J Cardiol. 1967; 20(2): 239–244.
- Kerr CR, Gallagher JJ, Smith WM, et al. The induction of atrial flutter and fibrillation and the termination of atrial flutter by esophageal pacing. Pacing Clin Electrophysiol. 1983; 6(1 Pt 1): 60–72.
- Giannelli S, Ayres SM, Gomprecht RF, et al. Therapeutic surgical division of the human conduction system. JAMA: The Journal of the American Medical Association. 1967; 199(3): 155–160.
- Garcia R, Arciniegas E. Recurrent atrial flutter. Treatment with a surgically induced atrioventricular block and ventricular pacing. Arch Intern Med. 1973; 132(5): 754–757.
- Pop T, Henkel B, Kasper W. Successful transvenous electric ablation of the AV conduction system in therapy-refractory atrial flutter. Z Kardiol. 1984; 73(2): 120–124.
- Durrer D, Schoo L, Schuilenburg RM, et al. The role of premature beats in the initiation and the termination of supraventricular tachycardia in the Wolff-Parkinson-White syndrome. Circulation. 1967; 36(5): 644–662.
- Coumel Ph, Cabrol C, Fabiato A, et al. Tachycardia permanente par rhythme reciproque. Arch Mal Coeur. 1967; 60: 1830–1864.
- Scherlag BJ, Lau SH, Helfant RH, et al. Catheter technique for recording His bundle activity in man. Circulation. 1969; 39(1): 13–18.
- Gallagher JJ, Pritchett EL, Benditt DG, et al. New catheter techniques for analysis of the sequence of retrograde atrial activation in man. Eur J Cardiol. 1977; 6(1): 1–14.
- Klein GJ, Guiraudon GM, Sharma AD, et al. Demonstration of macroreentry and feasibility of operative therapy in the common type of atrial flutter. Am J Cardiol. 1986; 57(8): 587–591.
- Cosio FG, Arribas F, Palacios J, et al. Fragmented electrograms and continuous electrical activity in atrial flutter. Am J Cardiol. 1986; 57(15): 1309–1314.
- Cosío FG, López-Gil M, Arribas F, et al. Validation of double-spike electrograms as markers of conduction delay or block in atrial flutter. Am J Cardiol. 1988; 61(10): 775–780.
- Feld GK, Fleck RP, Chen PS, et al. Radiofrequency catheter ablation for the treatment of human type 1 atrial flutter. Identification of a critical zone in the reentrant circuit by endocardial mapping techniques. Circulation. 1992; 86(4): 1233–1240.
- Cosío FG, Goicolea A, López-Gil M, et al. Catheter ablation of atrial flutter circuits. Pacing Clin Electrophysiol. 1993; 16(3 Pt 2): 637–642.
- Cauchemez B, Haissaguerre M, Fischer B, et al. Electrophysiological effects of catheter ablation of inferior vena cava-tricuspid annulus isthmus in common atrial flutter. Circulation. 1996; 93(2): 284–294.
- Chu E, Kalman JK, Kwasman MA. Intracardiac echocardiography during radiofrequency catheter ablation of cardiac arrhythmias in humans. J Am Coll Cardiol. 1994; 24(5): 1351–1357.
- Koźluk E, Zakrzewski D, Piątkowska A, i wsp. Postsurgical atrial flutter termination - transesophageal atrial pacing. Europace 2001;2: B 108 (Abstract 704).
- Koźluk E, Piątkowska A, Zakrzewski D, et al. Przerywanie trzepotania przedsionków stymulacją przezprzełykową jest skuteczniejsze u chorych po operacjach serca niż w grupie kontrolnej. Kardiol Pol. 2002; 57(Supl. II): Abstract 161.
- Koźluk E, Piątkowska A, Abramczyk P, et al. Zaburzenia rytmu u kobiet w ciąży — źródło licznych dylematów. Kardiowersja przezprzełykowa jako doraźne rozwiązanie problemu. Kardiologia po Dyplomie. 2009; 8(2): 57–62.
- Kowalska M. Ocena skuteczności zabiegów ablacji serca podłoża arytmii trzepotania przedsionków w zależności od zastosowanej metody. Praca magisterska. Warszawski Uniwersytet Medyczny, Warszawa 2013.
- Koźluk E, Gawrysiak M, Piątkowska A, et al. Radiofrequency ablation without the use of fluoroscopy - in what kind of patients is it feasible? Arch Med Sci. 2013; 9(5): 821–825.
- Koźluk E, Piątkowska A, Rodkiewicz D, et al. Ablacja - tajemnicze słowo brzmiące jak cudowne zaklęcie. Kilka słów o tym jak to się robi (i jak się robiło kiedyś). Forum Medycyny Rodzinnej. 2020; 14(6): 245–264.
- Koźluk E, Zyśko D, Piątkowska A, et al. Effectiveness comparison of various atrial fibrillation ablation methods in patients with common venous trunk. Adv Clin Exp Med. 2019; 28(4): 461–467.
- Jaïs P, Haïssaguerre M, Shah DC, et al. A focal source of atrial fibrillation treated by discrete radiofrequency ablation. Circulation. 1997; 95(3): 572–576.
- Walczak F, Szufladowicz E, Baranowski R, et al. Żyła płucna punktem wyjścia migotania przedsionków. Kardiol Pol. 2000; 52: 475–478.
- Koźluk E, Gawrysiak M, Lodziński P, et al. The LocaLisa system as the key to shortening the procedure duration and fluoroscopy time during ablation of atrial fibrillation. Kardiol Pol. 2008; 66(6): 624–9; discussion 630.
- Balsam P, Koźluk E, Peller M, et al. Antazoline for termination of atrial fibrillation during the procedure of pulmonary veins isolation. Adv Med Sci. 2015; 60(2): 231–235.
- Koźluk E, Piątkowska A, Rodkiewicz D, et al. High-power and short-duration ablation with the Qdot+ algorithm for pulmonary vein isolation and the right superior ganglion plexus ablation without fluoroscopy. European Journal of Translational and Clinical Medicine. 2021; 4(2): 10–17.
- Koźluk E, Łojewska K, Hiczkiewicz J. First experience with left atrial arrhythmia ablation using a bi-directional steerable transseptal sheath (Vizigo) visible in the CARTO system as a method to reduce fluoroscopy. European Journal of Translational and Clinical Medicine. 2020; 3(2): 18–21.
- Phlips T, Taghji P, El Haddad M, et al. Improving procedural and one-year outcome after contact force-guided pulmonary vein isolation: the role of interlesion distance, ablation index, and contact force variability in the 'CLOSE'-protocol. Europace. 2018; 20(FI_3): f419–f427.
- Koźluk E, Rodkiewicz D, Piątkowska A, et al. Izolacja żył płucnych w leczeniu pacjentów z migotaniem przedsionków - jak dobrać optymalną technikę dla indywidualnego pacjenta? Forum Medycyny Rodzinnej. 2021; 15(6): 223–244.
- Kiliszek M, Kozluk E, Franaszczyk M, et al. The 4q25, 1q21, and 16q22 polymorphisms and recurrence of atrial fibrillation after pulmonary vein isolation. Arch Med Sci. 2016; 12(1): 38–44.
- Kottkamp H. Fibrotic atrial cardiomyopathy: a specific disease/syndrome supplying substrates for atrial fibrillation, atrial tachycardia, sinus node disease, AV node disease, and thromboembolic complications. J Cardiovasc Electrophysiol. 2012; 23(7): 797–799.
