Tom 16, Nr 2 (2022)
Inne materiały uzgodnione z Redakcją
Opublikowany online: 2022-05-17
Wyświetlenia strony
1401
Wyświetlenia/pobrania artykułu
22
Od przybytku głowa jednak boli, czyli opowieść o dodatkowych szlakach przedsionkowo-komorowych
Forum Medycyny Rodzinnej 2022;16(2):31-45.
Streszczenie
W artykule przybliżono zagadnienie zespołów preekscytacji. Ich klasyfikację i połączenie podłoża anatomicznego z zapisami elektrokardiograficznymi przedstawiono w ujęciu historycznym. Opisano patomechanizm powstawania i utrzymywania się patognomonicznych dla pacjentów z dodatkowym szlakiem częstoskurczów przedsionkowo-komorowych: ortodromowego i antydromowego. Przedstawiono wskazania i metody leczenia ze szczególnym uwzględnieniem leczenia inwazyjnego za pomocą ablacji. Wynika to stąd, że większość pacjentów ma wskazania do leczenia zabiegowego (wszyscy pacjenci z dodatkowym szlakiem potencjalnie zwiększającym ryzyko zatrzymania krążenia i pacjenci objawowi). Całość zilustrowano opisem przypadku 41-letniego pacjenta, u którego wykonano badanie elektrofizjologiczne i ablację dodatkowego szlaku przedsionkowo-komorowego o krótkim okresie refrakcji, przy użyciu systemu elektroanatomicznego CARTO.
Słowa kluczowe: zespół Wolffa-Parkinsona-White’azespół Mahaimazespół LownaGanonga i Levine’adodatkowy szlak przedsionkowo-komorowyablacja RFczęstoskurcz przedsionkowo-komorowy
Referencje
- Koźluk E, Kozłowski D, Szufladowicz E, et al. Budowa łącza przedsionkowo-komorowego - od Paladino do ablacji. Elektrofizjologia i Stymulacja Serca. 1998; 5(4): 206–211.
- Purkinje J.E. O komórkach sercowo-mięśniowych. Rocznik Towarzystwa Krakowskiego z Uniwersytetem Jagiellonskim Połaczonego 1898, 39.
- Paladino G. Contribuzione all’anatomia, istologia e fisiologia del cuore. Mov Med Chir Napoli. 1876(8).
- His W. Die Tatigkeit des embryonalen Herzens und deren Bedeutung fur die Lehre von der Herz – bewegung beim Erwachsenenr. Arb ad Med Klinik Leipzig. 1893; 14.
- Kent AF. Researches on the Structure and Function of the Mammalian Heart. J Physiol. 1893; 14(4-5): i2–i254.
- Kent AFS. Observations on the auriculoventricular junction of the mammalian heart. Quart J Exp Physiol. 1913; 7(2): 193–195.
- Kent A. A conducting path between the right auricle and the external wall of the right ventricle in the heart of mammal. J Physiol. 1914; 14(4-5): 223–254.
- Kent A. The right lateral auriculo-ventricular junction of the heart. J Physio. 1914; 48: 22–24.
- Kent A. Ilustration of the right lateral auriculo-ventricular junction in the heart. J Physiol. 1914; 48: 63–64.
- Brugada J, Katritsis DG, Arbelo E. 2019 ESC Guidelines for the management of patients with supraventricular tachycardia. The Task Force for the management of patients with supraventricular tachycardia of the European Society of Cardiology (ESC). Eur Heart J. 2020; 41(5): 655–720.
- Tawara S. Über die sogenannten abnormen Sehnenfäden des Herzens. Beitr Path Anat. 1906; 39: 563–584.
- Mayer A.G. Rhythmical pulsation in Scyphomedusae. Carnegie Institution of Washington. Washington 1906.
- Mines GR. On dynamic equilibrium in the heart. J Physiol. 1913; 46(4-5): 349–383.
- Mines GR. On circulating excitations in heart muscle and their possible relation to tachycardia and fibrillation". Transactions of the Royal Society of Canada. 1914; 8: 43–52.
- De Boer S. Die physiologische Grundlage und Klinik des unregelmassige Herzschlages. Ergebn Inn Med Kinderheilk. 1926; 29: 391.
- Walczak F. Badanie elektrofizjologiczne w ocenie zagrożeń u chorych z zespołem Wolfa, Parkinsona I Whitea. Rozprawa habilitacyjna. Instytut Kardiologii, Warszawa 1993.
- Wolff L, Parkinson J, White P. Bundle-branch block with short P-R interval in healthy young people prone to paroxysmal tachycardia. Am Heart J. 1930; 5(6): 685–704.
- Levine S, Beeson P. The Wolff-Parkinson-White Syndrome, with paroxysms of ventricular tachycardia. American Heart Journal. 1941; 22(3): 401–409.
- Fazekas T. A concise history of the Wolff-Parkinson-White syndrome. Orvostort Kozl. 2006; 51(3-4): 5–22.
- Mahaim I, Winston M. Recherches d’Anatomie Comparée et de Pathologie Expérimentale sur les Connexions Hautes du Faisceau de His-Tawara. Cardiology. 2008; 5(4-5): 189–260.
- Rosenbaum F, Hecht H, Wilson F, et al. The potential variations of the thorax and the esophagus in anomalous atrioventricular excitation (Wolff-Parkinson-White syndrome). American Heart Journal. 1945; 29(3): 281–326.
- Matter BJ, Hayes WL. Wolff-Parkinson-White syndrome. Report of a case with both type A and type B pre-excitation. Am J Cardiol. 1964; 13: 284–286.
- Wellens HJ, Durrer D. The role of an accessory atrioventricular pathway in reciprocal tachycardia. Observations in patients with and without the Wolff-Parkinson-White syndrome. Circulation. 1975; 52(1): 58–72.
- Lown B, Ganong WF, Levine SA. The syndrome of short P-R interval, normal QRS complex and paroxysmal rapid heart action. Circulation. 1952; 5(5): 693–706.
- James T. Morphology of the human atrioventricular node, with remarks pertinent to its electrophysiology. Am Heart J. 1961; 62(6): 756–771.
- Ferrer M. New Concepts Relating to the Preexcitation Syndrome. JAMA: The Journal of the American Medical Association. 1967; 201(13): 1038.
- Seipel L, Both A, Loogen F. Die atrioventrikuläre Erregungsleitung beim Lown-Ganong-Levine-syndrom [Atrioventricular conduction in the Lown-Ganong-Levine syndrome]. Z Kardiol 1975; 64(1): 20-27. PMID: 1114859.
- Koźluk E, Kiliszek M, Winkler A, et al. Zespół Lowna-Ganonga-Levine’a – elektrofizjologiczny statek widmo: krótkie PQ to nie choroba. Kardiologia po Dyplomie. 2008; 7(7): 28–32.
- Koźluk E, Kiliszek M, Opolski G. Częstoskurcze z wąskimi zespołami QRS. W: Wielka Interna. Kardiologia z elementami angiologii. Cz. II. Ed. Medical Tribune Polska. 2018: 167–180.
- Coumel P, Cabrol C, Fabiato A, et al. Permanent tachycardia by reciprocal rhythm. Evidence of atrial and ventricular pacing diagnosis. Archives of Heart and Vessels Disease. 1967; 60: 1830–1864.
- Gallagher JJ, Sealy WC. The permanent form of junctional reciprocating tachycardia: further elucidation of the underlying mechanism. Eur J Cardiol. 1978; 8(4-5): 413–430.
- Durrer D, Roos JP. Epicardial excitation of the ventricles in a patient with wolff-Parkinson-White syndrome ( type B). Circulation. 1967; 35(1): 15–21.
- Durrer D, Schoo L, Schuilenburg RM, et al. The role of premature beats in the initiation and the termination of supraventricular tachycardia in the Wolff-Parkinson-White syndrome. Circulation. 1967; 36(5): 644–662.
- Cobb FR, Blumenschein SD, Sealy WC, et al. Successful surgical interruption of the bundle of Kent in a patient with Wolff-Parkinson-White syndrome. Circulation. 1968; 38(6): 1018–1029.
- Morady F, Scheinman MM. Transvenous catheter ablation of a posteroseptal accessory pathway in a patient with the Wolff-Parkinson-White syndrome. N Engl J Med. 1984; 310(11): 705–707.
- Borggrefe M, Budde T, Podczeck A, et al. High frequency alternating current ablation of an accessory pathway in humans. J Am Coll Cardiol. 1987; 10(3): 576–582.
- Walczak F, Jedynak Z, Kozłowski D, et al. Przezskórna ablacja dodatkowego szlaku przewodzenia u chorej z niepoddającym się stymulacji częstoskurczem przedsionkowo-komorowym. Kardiol Pol. 1994; 40: 219–223.
- Walczak F, Koźluk E, Rembelska H, et al. Przezskórna ablacja prądem częstotliwości radiowej dwóch szlaków dodatkowych u pacjenta z nawracającym częstoskurczem przedsionkowo-komorowym wymagającym elektrowersji. Kardiol Pol. 1994; 40: 495–497.
- Skanes AC, Dubuc M, Klein GJ, et al. Cryothermal ablation of the slow pathway for the elimination of atrioventricular nodal reentrant tachycardia. Circulation. 2000; 102(23): 2856–2860.
- Tchou P, Lehmann MH, Jazayeri M, et al. Atriofascicular connection or a nodoventricular Mahaim fiber? Electrophysiologic elucidation of the pathway and associated reentrant circuit. Circulation. 1988; 77(4): 837–848.
- Klein G, Guiraudon G, Kerr C, et al. “Nodoventricular” accessory pathway: Evidence for a distinct accessory atrioventricular pathway with atrioventricular node-like properties. Journal of the American College of Cardiology. 1988; 11(5): 1035–1040.
- McClelland JH, Wang X, Beckman KJ, et al. Radiofrequency catheter ablation of right atriofascicular (Mahaim) accessory pathways guided by accessory pathway activation potentials. Circulation. 1994; 89(6): 2655–2666.
- Atié J, Brugada P, Brugada J, et al. Longitudinal dissociation of atrioventricular accessory pathways. J Am Coll Cardiol. 1991; 17(1): 161–166.
- Koźluk E, Lodziński P, Owsik A, et al. Nie pozwalajmy umierać młodym pacjentom z zespołem Wolffa-Parkinsona i White'a (WPW). Forum Medycyny Rodzinnej. 2007; 1(3): 285–291.
- Koźluk E, Piątkowska A, Opolski G. Zespół Wolffa, Parkinsona i White’a – niedoceniany „cichy” zabójca. Kardiologia po Dyplomie. 2007; 6(2): 58–64.
- Koźluk E, Rodkiewicz D, Piątkowska A, et al. Zabójcze migotanie przedsionków u pacjentów z zespołem WPW. Forum Medycyny Rodzinnej. 2021; 15(5): 190–201.
- Koźluk E. Zespoły preekscytacji – czyli o tym, jak ablacja postawiła wszystko na głowie. Kardiologia po Dyplomie. 2006; 5: 56–71.
- Walczak F, Szufladowicz E, Koźluk E, et al. Podłoże i okoliczności powstawania antydromowego częstoskurczu przedsionkowo-komorowego. Kardiol Pol. 2002; 56: 466–469.
- E.Koźluk. List do redakcji (Komentarz do pracy J.Kaźmierczaka “Ipsilateralny, czynnościowy blok lewej odnogi pęczka Hisa skraca cykl ortodromowego częstoskurczu nawrotnego u chorych z utajoną dodatkową drogą przedsionkowo-komorową). Elektrofizjologia i Stymulacja Serca. 1998; 5: 144–145.
- Koźluk E, Kiliszek M, Owsik A, et al. Ablacja dodatkowego szlaku przedsionkowo-komorowego – jak to się robi? Kardiologia po Dyplomie. 2007; 6: 54–67.
- Kiliszek M, Rodkiewicz D, Koźluk E, et al. Successful catheter ablation of Mahaim potential in a patient with wide QRS complex tachycardia. Kardiol Pol. 2014; 72(10): 983.
