dostęp otwarty

Tom 15, Nr 2 (2021)
Inne materiały uzgodnione z Redakcją
Opublikowany online: 2021-05-05
Pobierz cytowanie

Ocena geriatryczna w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej

Paweł Wacław Królik1, Ewa Rudnicka-Drożak2
Forum Medycyny Rodzinnej 2021;15(2):72-80.
Afiliacje
  1. Szpital Specjalistyczny w Jaśle, ul. Lwowwska 22, 38-200 Jasło, Polska
  2. Katedra i Zakłąd Medycyny Rodzinnej Uniwersytet Medyczny w Lublinie

dostęp otwarty

Tom 15, Nr 2 (2021)
Wybrane problemy kliniczne
Opublikowany online: 2021-05-05

Streszczenie

Badania demograficzne od dawna zwracają uwagę na fakt starzenia się społeczeństw na całym świecie. Do 2030 r. odsetek osób w wieku powyżej 65 lat wzrośnie w krajach uprzemysłowionych z obecnych 15 % do 22 %. Jeszcze większego tempa nabierze przyrost liczby osób powyżej 80 r.ż. U osób w wieku podeszłym poza niezwykle istotnym spadkiem sprawności funkcjonalnej, bardzo ważnymi problemami stają się też zaburzenia poznawcze (demencja, majaczenie), depresja, zaburzenia równowagi i upadki, nietrzymanie moczu i kału, odleżyny i owrzodzenia, zaburzenia wzroku i słuchu, zespoły jatrogenne, wielochorobowość i wielolekowość. Zostały one po raz pierwszy opisane w 1976 r. przez Isaaca Bernarda, który użył terminu „wielkie problemy geriatryczne”. Uznał, że stany te reprezentują osoby kruche (frail). Wykazano, że zespoły geriatryczne znacznie silniej niż choroby przewlekłe np. choroba Parkinsona, udar mózgu czy niewydolność serca determinują niepełnosprawność pensjonariuszy ośrodków opieki długoterminowej. Podobnie w przypadku osób starszych pozostających w swoich domach ponad 80 % ocenia swój stan zdrowia jako zły w sytuacji współwystępowania trudności w chodzeniu, silnego bólu czy też zaburzeń depresyjnych. Dlatego też zespoły geriatryczne powinny stać się celem interwencji, zróżnicowanych w zależności miedzy innymi od stopnia zaburzeń poznawczych, mających na celu zmniejszenie ryzyka rozwoju niepełnosprawności. Niestety, diagnostyka i leczenie zespołów geriatrycznych w ramach oceny geriatrycznej w podstawowej opiece zdrowotnej pozostają nadal niepełne lub całkowicie pomijane. Najważniejszą przyczyną takiego stanu rzeczy jest brak czasu potrzebnego na jej przeprowadzenie. Nie bez znaczenia jest też brak informacji oraz narzędzi do jej wykonania. Pragmatyczne podejście do oceny geriatrycznej w warunkach opieki podstawowej powinno polegać na wykonywaniu krótkich testów przesiewowych, które identyfikują pacjentów geriatrycznych z zespołem kruchości (frail). W drugim etapie u tych chorych powinna istnieć możliwość przeprowadzenia całościowej oceny geriatrycznej.

Streszczenie

Badania demograficzne od dawna zwracają uwagę na fakt starzenia się społeczeństw na całym świecie. Do 2030 r. odsetek osób w wieku powyżej 65 lat wzrośnie w krajach uprzemysłowionych z obecnych 15 % do 22 %. Jeszcze większego tempa nabierze przyrost liczby osób powyżej 80 r.ż. U osób w wieku podeszłym poza niezwykle istotnym spadkiem sprawności funkcjonalnej, bardzo ważnymi problemami stają się też zaburzenia poznawcze (demencja, majaczenie), depresja, zaburzenia równowagi i upadki, nietrzymanie moczu i kału, odleżyny i owrzodzenia, zaburzenia wzroku i słuchu, zespoły jatrogenne, wielochorobowość i wielolekowość. Zostały one po raz pierwszy opisane w 1976 r. przez Isaaca Bernarda, który użył terminu „wielkie problemy geriatryczne”. Uznał, że stany te reprezentują osoby kruche (frail). Wykazano, że zespoły geriatryczne znacznie silniej niż choroby przewlekłe np. choroba Parkinsona, udar mózgu czy niewydolność serca determinują niepełnosprawność pensjonariuszy ośrodków opieki długoterminowej. Podobnie w przypadku osób starszych pozostających w swoich domach ponad 80 % ocenia swój stan zdrowia jako zły w sytuacji współwystępowania trudności w chodzeniu, silnego bólu czy też zaburzeń depresyjnych. Dlatego też zespoły geriatryczne powinny stać się celem interwencji, zróżnicowanych w zależności miedzy innymi od stopnia zaburzeń poznawczych, mających na celu zmniejszenie ryzyka rozwoju niepełnosprawności. Niestety, diagnostyka i leczenie zespołów geriatrycznych w ramach oceny geriatrycznej w podstawowej opiece zdrowotnej pozostają nadal niepełne lub całkowicie pomijane. Najważniejszą przyczyną takiego stanu rzeczy jest brak czasu potrzebnego na jej przeprowadzenie. Nie bez znaczenia jest też brak informacji oraz narzędzi do jej wykonania. Pragmatyczne podejście do oceny geriatrycznej w warunkach opieki podstawowej powinno polegać na wykonywaniu krótkich testów przesiewowych, które identyfikują pacjentów geriatrycznych z zespołem kruchości (frail). W drugim etapie u tych chorych powinna istnieć możliwość przeprowadzenia całościowej oceny geriatrycznej.

Pobierz cytowanie

Słowa kluczowe

pacjent geriatyryczny; zespół kruchości; krótka ocena geriatryczna; lekarz rodzinny

Informacje o artykule
Tytuł

Ocena geriatryczna w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej

Czasopismo

Forum Medycyny Rodzinnej

Numer

Tom 15, Nr 2 (2021)

Typ artykułu

Inne materiały uzgodnione z Redakcją

Strony

72-80

Opublikowany online

2021-05-05

Wyświetlenia strony

1047

Wyświetlenia/pobrania artykułu

118

Rekord bibliograficzny

Forum Medycyny Rodzinnej 2021;15(2):72-80.

Słowa kluczowe

pacjent geriatyryczny
zespół kruchości
krótka ocena geriatryczna
lekarz rodzinny

Autorzy

Paweł Wacław Królik
Ewa Rudnicka-Drożak

Referencje (29)
  1. World Health Organization. WHO global strategy on integrated people-centred health services 2016-2026. Placing people and communities at the Centre of health services. Executive Summary 2015.
  2. Bień B, Błędowski P, Broczek K, et al. Standardy postępowania w opiece geriatrycznej. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gerontologicznego opracowane przez ekspertów Zespołu ds. Gerontologii przy Ministrze Zdrowia. Gerontologia Polska. 2013; 21(2): 33–47.
  3. Baztán JJ, Suárez-García FM, López-Arrieta J, et al. Effectiveness of acute geriatric units on functional decline, living at home, and case fatality among older patients admitted to hospital for acute medical disorders: meta-analysis. BMJ. 2009; 338: b50.
  4. Welsh TJ, Gordon AL, Gladman JR. Comprehensive geriatric assessment- a guid for the non-specialist. Int J Clin Pract. 2014; 68(3): 290–293.
  5. Seematter-Bagnoud L, Büla C. Brief assessments and screening for geriatric conditions in older primary care patients: a pragmatic approach. Public Health Rev. 2018; 39: 8.
  6. Min L, Kerr EA, Blaum CS, et al. Contrasting effects of geriatric versus general medical multimorbidity on quality of ambulatory care. J Am Geriatr Soc. 2014; 62(9): 1714–1721.
  7. World Health Organization: Integrated care for older people: guidelines on community-level interventions to manage declines in intrinsic capacity. Geneva: World Health Organization; 2017.
  8. Lette M, Stoop A, Lemmens LC, et al. Improving early detection initiatives: a qualitative study exploring perspectives of older people and professionals. BMC Geriatr. 2017; 17(1): 132.
  9. Elsawy B, Higgins KE. The geriatric assessment. Am Fam Physician. 2011; 83(1): 48–56.
  10. Bridges J, Flatley M, Meyer J. Guidance on best practice in acute care. Nursing Older People. 2009; 21(10): 18–21.
  11. Turner G, Clegg A. British Geriatrics Society, Age UK, Royal College of General Practioners. Best practice guidelines for the management of frailty: a British Geriatrics Society, Age UK and Royal College of General Practitioners report. Age Ageing. 2014; 43(6): 744–747.
  12. Pilotto A, Cella A, Pilotto A, et al. Three Decades of Comprehensive Geriatric Assessment: Evidence Coming From Different Healthcare Settings and Specific Clinical Conditions. J Am Med Dir Assoc. 2017; 18(2): 192.e1–192.e11.
  13. Ward KT, Reuben D. Comprehensive geriatric assessment. UpToDate 2017. www.uptodate.co.
  14. Romero-Ortuno R. Frailty in Primary Care. Interdiscip Top Gerontol Geriatr. 2015; 41: 85–94.
  15. Morley JE, Little MO, Berg-Weger M. Rapid Geriatric Assessment: A Tool for Primary Care Physicians. J Am Med Dir Assoc. 2017; 18(3): 195–199.
  16. Bouman A, van Rossum E, Nelemans P, et al. Effects of intensive home visiting programs for older people with poor health status: a systematic review. BMC Health Serv Res. 2008; 8: 74.
  17. Stijnen MMN, Van Hoof MS, Wijnands-Hoekstra IYM, et al. Detected health and well-being problems following comprehensive geriatric assessment during a home visit among community-dwelling older people: who benefits most? Fam Pract. 2014; 31(3): 333–340.
  18. Partridge JSL, Harari D, Martin FC, et al. The impact of pre-operative comprehensive geriatric assessment on postoperative outcomes in older patients undergoing scheduled surgery: a systematic review. Anaesthesia. 2014; 69 Suppl 1: 8–16.
  19. Morley JE. Frailty screening comes of age. J Nutr Health Aging. 2014; 18(5): 453–454.
  20. Binder E. Frailty and older adults. Exercise for Aging Adults. 2015: 123–129.
  21. Woo J, Yu R, Wong M, et al. Frailty Screening in the Community Using the FRAIL Scale. J Am Med Dir Assoc. 2015; 16(5): 412–419.
  22. Morley JE, von Haehling S, Anker SD, et al. From sarcopenia to frailty: a road less traveled. J Cachexia Sarcopenia Muscle. 2014; 5(1): 5–8.
  23. Malmstrom TK, Miller DK, Morley JE. A comparison of four frailty models. J Am Geriatr Soc. 2014; 62(4): 721–726.
  24. National Institute for Health and Care Excellence (NICE). The Grants Register 2018. 2018: 540–541.
  25. Tian Qi, Zhang M, Deng Y, et al. Does Gait Speed Replace Comprehensive Geriatric Assessment in the Elderly? International Journal of Gerontology. 2016; 10(4): 232–236.
  26. Senn N, Monod S. Development of a Comprehensive Approach for the Early Diagnosis of Geriatric Syndromes in General Practice. Front Med (Lausanne). 2015; 2: 78.
  27. Ferrat E, Bastuji-Garin S, Paillaud E, et al. Efficacy of nurse-led and general practitioner-led comprehensive geriatric assessment in primary care: protocol of a pragmatic three-arm cluster randomised controlled trial (CEpiA study). BMJ Open. 2018; 8(4): e020597.
  28. Junius-Walker U, Wrede J, Schleef T, et al. What is important, what needs treating? How GPs perceive older patients' multiple health problems: a mixed method research study. BMC Res Notes. 2012; 5: 443.
  29. Lacas A, Rockwood K. Frailty in primary care: a review of its conceptualization and implications for practice. BMC Med. 2012; 10: 4.

Regulamin

Ważne: serwis https://journals.viamedica.pl/ wykorzystuje pliki cookies. Więcej >>

Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookies m.in. w celach statystycznych, dostosowania serwisu do potrzeb użytkownika (np. język interfejsu) i do obsługi logowania użytkowników. W ustawieniach przeglądarki internetowej można zmienić opcje dotyczące cookies. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci komputera. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

Czym są i do czego służą pliki cookie możesz dowiedzieć się na stronie wszystkoociasteczkach.pl.

Czasopismo Forum Medycyny Rodzinnej dostęne jest również w Ikamed - księgarnia medyczna

Wydawcą czasopisma jest VM Media Group sp. z o.o., ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk

tel.:+48 58 320 94 94, faks:+48 58 320 94 60, e-mail: viamedica@viamedica.pl