Wapń i układ krążenia — korzyści i zagrożenia

Streszczenie

Badania przeprowadzone w ostatnich latach dowiodły, że spożycie wapnia w diecie wynoszące 600-900 mg/d, koreluje z wolniejszą kalcyfikacją naczyń krwionośnych oraz przyczynia się do ograniczenia częstości zawałów serca i udarów mózgu. Dodatkowa farmakologiczna suplementacja wapnia stosowana u kobiet w prewencji i leczeniu osteoporozy wydaje się nie wywierać istotnego wpływu na układ krążenia, natomiast u mężczyzn zwiększa ryzyko wystąpienia ostrego zespołu wieńcowego i śmierci z powodu chorób układu sercowo-naczyniowego. Wykazano, że najniższą śmiertelnością z powodu chorób układu krążenia cechują się osoby z całkowitą dobową podażą wapnia wynoszącą 800-1000 mg. Wpływ suplementacji wapnia na układ sercowo-naczyniowy wydaje się być w znacznym stopniu mediowany przez zmiany kalcemii. Wapń zawarty w diecie w minimalnym stopniu modyfikuje stężenie wapnia w surowicy krwi, podczas gdy przyjęcie 1000 mg wapnia w postaci cytrynianu wywołuje wzrost kalcemii sięgający 0,15 mmol/l i utrzymujący się > 5 godzin. Wykazano, że podwyższone stężenie wapnia w surowicy krwi koreluje m.in. ze stopniem kalcyfikacji aorty i tętnic wieńcowych, przyczynia się do aktywacji płytek krwi i szybszego tworzenia skrzepu, a podwyższeniu kalcemii o 0,1 mmol/l towarzyszy wzrost ryzyka ostrego zespołu wieńcowego o 20%, udaru mózgu o 37% oraz ryzyka zgonu o 13%. W oparciu o opublikowane dotychczas wyniki badań zaleca się utrzymywanie całkowitej podaży wapnia (w możliwie wysokim odsetku z przetworzonych produktów nabiałowych) w ilości około 1000-1200 mg/d u pacjentów z osteoporozą, pensjonariuszy domów opieki oraz osób wymagających innych form opieki instytucjonalnej. Brak jest natomiast wiarygodnych danych pozwalających ocenić korzyści i ryzyko stosowania suplementacji wapnia w pierwotnej prewencji złamań u bezobjawowych mężczyzn i kobiet.