Tom 12, Nr 6 (2018)
Wybrane problemy kliniczne
Opublikowany online: 2018-12-15
Rumień guzowaty — kręta droga do rozpoznania przyczyny
Forum Medycyny Rodzinnej 2018;12(6).
Streszczenie
Rumień guzowaty jest jednym z najczęstszych wariantów panniculitis. Objawia się w postaci małych guzków barwy początkowo czerwono-fioletowej i występuje głównie na przedniej powierzchni podudzi. Jego pojawienie się często jest objawem predykcyjnym w kierunku rozpoznania wielu różnych chorób, najczęściej o podłożu infekcyjnym lub autoimmunologicznym. Do najczęstszych przyczyn występowanie rumienia guzowatego należy infekcja wywołana przez paciorkowca grupy A, infekcje wirusowe (głównie Cytomegalowirus, Ebstain-Barr, WZW B i C) oraz sarkoidoza. Występowanie rumienia guzowatego niejednokrotnie wiąże się z przyjmowaniem różnego rodzaju leków, nawet tych wydawanych bez recepty, lecz najczęściej rumień guzowaty dotyczy niektórych antybiotyków (z grupy penicylin) oraz doustnych środków antykoncepcyjnych. Jednak w praktyce klinicznej występowanie rumienia guzowatego o etiologii idiopatycznej jest dość częstym zjawiskiem. Rumień guzowaty ze zdecydowaną częstością występuje u kobiet. U dzieci pojawia się z równą częstością u obu płci, choć znacznie rzadziej niż u dorosłych. Przeprowadzenie wnikliwej diagnostyki należy do obowiązkowych badań w przypadku pojawienia się rumienia guzowatego. Należą do nich przede wszystkim podstawowe badania laboratoryjne oraz obrazowe dostępne w gabinecie lekarza rodzinnego. W zależności od podejrzewanego czynnika etiologicznego diagnostykę należy poszerzyć o inne badania dodatkowe. W terapii najważniejsze jest leczenie choroby podstawowej.
Słowa kluczowe: rumień guzowatyzmiany skórnesarkoidozainfekcjeciąża
Referencje
- Vesey CMR, Wilkinson DS. Erythema nodosum: a study of seventy cases. Br J Dermatol. 1959; 71(4): 139–155.
- I. The Etiology of Erythema Nodosum. Acta Med Scand. 2009; 124(S174): 11–29.
- Chowaniec M, Starba A, Wiland P. Erythema nodosum — review of the literature. Reumatologia. 2016; 54(2): 79–82.
- Sánchez Yus E, Sanz Vico MD, de Diego V. Miescher's radial granuloma. A characteristic marker of erythema nodosum. Am J Dermatopathol. 1989; 11(5): 434–442.
- Requena L, Requena C. Erythema nodosum. Dermatol Online J. 2002; 8: 1–4.
- Brodell RT, Mehrabi D. Underlying causes of erythema nodosum. Lesions may provide clue to systemic disease. Postgrad Med. 2000; 108(6): 147–149.
- Cribier B, Caille A, Heid E, et al. Erythema nodosum and associated diseases. A study of 129 cases. Int J Dermatol. 1998; 37(9): 667–672.
- Fernandes NC, Maceira J, Muniz Md. Erythema nodosum: prospective study of 32 cases. Rev Inst Med Trop Sao Paulo. 1994; 36(6): 507–513.
- Mert A, Ozaras R, Tabak F, et al. Erythema nodosum: an experience of 10 years. Scand J Infect Dis. 2004; 36(6–7): 424–427.
- Monreal JM, de la Serna RA. Erythema nodosum. Review of 68 cases. Rev Clin Esp. 1983; 171(6): 405–408.
- Atanes A, Gómez N, Aspe B, et al. Erythema nodosum: a study of 160 cases. Med Clin (Barc). 1991; 96(5): 169–172.
- Schwartz RA, Nervi SJ. Erythema nodosum: a sign of systemic disease. Am Fam Physician. 2007; 75(5): 695–700.
- Budden H, Ulloa-Gutierrez R, Dobson S, et al. Erythema nodosum, Mycobacterium avium lymphadenitis, and a 15-mm Mantoux test. Pediatr Infect Dis J. 2007; 26(8): 764–765.
- Landau M, Kletter Y, Avidor B, et al. Unusual eruption as a presenting symptom of cat scratch disease. J Am Acad Dermatol. 1999; 41(5 Pt 2): 833–836.
- Sarret C, Barbier C, Faucher R, et al. Erythema nodosum and adenopathy in a 15-year-old boy: uncommon signs of cat scratch disease. Arch Pediatr. 2005; 12(3): 295–297.
- Maggiore G, Grifeo S, Marzani MD. Erythema nodosum and hepatitis B virus (HBV) infection. J Am Acad Dermatol. 1983; 9(4): 602–603.
- Skare T, Bonan R. Erythema nodosum and infection by hepatitis C virus. An Bras Dermatol. 2004; 79(1): 107–109.
- Olson D, Huntington MK. Co-infection with cytomegalovirus and Epstein-Barr virus in mononucleosis: case report and review of literature. S D Med. 2009; 62(9): 349, 351–349, 353.
- Hozyasz K, Mazurczak T. Erythema nodosum in a child with salmonellosis. 2006; 59(5–6): 416–418.
- Iannuzzi MC, Rybicki BA, Teirstein AS. Sarcoidosis. N Engl J Med. 2007; 357(21): 2153–2165.
- Idali F, Wikén M, Wahlström J, et al. Reduced Th1 response in the lungs of HLA-DRB1*0301 patients with pulmonary sarcoidosis. Eur Respir J. 2006; 27(3): 451–459.
- Siltzbach LE, James DG, Neville E, et al. Course and prognosis of sarcoidosis around the world. Am J Med. 1974; 57(6): 847–852.
- Sullivan R, Clowers-Webb H, Davis MDP. Erythema nodosum: a presenting sign of acute myelogenous leukemia. Cutis. 2005; 76(2): 114–116.
- Bonci A, Di Lernia V, Merli F, et al. Erythema nodosum and Hodgkin's disease. Clin Exp Dermatol. 2001; 26(5): 408–411.
- Lin JT, Chen PM, Huang DF, et al. Erythema nodosum associated with carcinoid tumour. Clin Exp Dermatol. 2004; 29(4): 426–427.
- Durden FM, Variyam E, Chren MM. Fat necrosis with features of erythema nodosum in a patient with metastatic pancreatic carcinoma. Int J Dermatol. 1996; 35(1): 39–41.
- Simon S, Azevedo SJ, Byrnes JJ. Erythema nodosum heralding recurrent Hodgkin's disease. Cancer. 1985; 56(6): 1470–1472.
- Huang BL, Chandra S, Shih DQ. Skin manifestations of inflammatory bowel disease. Front Physiol. 2012; 3: 13.
- van der Velden JJ, van Marion AMW, Kremer B, et al. Erythema nodosum as an early sign of Crohn's disease. Int J Dermatol. 2007; 46 Suppl 3: 27–29.
- Weinstein M, Turner D, Avitzur Y. Erythema nodosum as a presentation of inflammatory bowel disease. CMAJ. 2005; 173(2): 145–146.
- Langer R, Bukovsky I, Lipshitz I, et al. Erythema nodosum associated with pregnancy. Case reports. Eur J Obstet Gynecol Reprod Biol. 1979; 9(6): 399–401.
- Bombardieri S, Munno OD, Di Punzio C, et al. Erythema nodosum associated with pregnancy and oral contraceptives. Br Med J. 1977; 1(6075): 1509–1510.
- Verthelyi D. Sex hormones as immunomodulators in health and disease. Int Immunopharmacol. 2001; 1(6): 983–993.
- Acosta KA, Haver MC, Kelly B. Etiology and therapeutic management of erythema nodosum during pregnancy: an update. Am J Clin Dermatol. 2013; 14(3): 215–222.