Pacjent z półpaścem w praktyce lekarza rodzinnego

Streszczenie

Półpasiec oraz jego powikłania są globalnym problemem zdrowotnym, dotyczącym szczególnie osób starszych. Po 85 roku życia ryzyko wystąpienia tej choroby wynosi aż 50%. Półpasiec jest wtórnym zakażeniem VZV (Varicella Zoster Virus) i pojawia się u osób, które wcześniej przebyły zakażenie pierwotne w formie ospy wietrznej lub rzadziej bezobjawowo. Choroba objawia się wysypką o ewolucji zmian podobnej do ospy wietrznej, w przeciwieństwie do niej jednak obejmuje zazwyczaj tylko jeden dermatom a zakaźność jest dużo niższa i ogranicza się jedynie do osób wrażliwych na zakażenie VZV w przypadku kontaktu ze zmianami pęcherzykowymi na skórze chorego. Do zdiagnozowania półpaśca wystarcza zazwyczaj wywiad oraz charakterystyczny obraz kliniczny. Szczególnymi postaciami półpaśca są postacie oczna i uszna. W razie zmian rozsianych na większej powierzchni ciała niż jeden dermatom należy przeprowadzić pogłębioną diagnostykę niedoborów odporności. Znaczącym problemem związanym z półpaścem są jego powikłania a zwłaszcza nerwoból postherpetyczny mogący trwać wiele miesięcy po ustąpieniu objawów skórnych i prowadzić do depresji a nawet prób samobójczych. Nerwoból postherpetyczny najczęściej dotyczy osób starszych. Do leczenia, oprócz konwencjonalnych leków przeciwbólowych w różnych formach (tabletki, maści, systemy transdermalne), często niezbędne jest włączenie koanalgetylów w postaci leków przeciwdepresyjnych oraz przeciwdrgawkowych. Leczenie przeciwwirusowe acyklowirem, walcyklowirem lub famicyklowirem należy włączyć tylko u niektórych pacjentów, tzn.: u osób po 50 r. ż. (ze względu na wysokie ryzyko wystąpienia nerwobólu postherpetycznego), gdy zmiany są zlokalizowane poza tułowiem oraz u pacjentów ze znacznie obniżoną odpornością, których należy niezwłocznie kierować do szpitala. Najskuteczniejszą profilaktyką półpaśca są szczepienia przeciwko ospie wietrznej i półpaścowi.