Tom 12, Nr 3 (2018)
Wybrane problemy kliniczne
Opublikowany online: 2018-07-13

dostęp otwarty

Wyświetlenia strony 12632
Wyświetlenia/pobrania artykułu 30679
Pobierz cytowanie

Eksport do Mediów Społecznościowych

Eksport do Mediów Społecznościowych

Pacjent z półpaścem w praktyce lekarza rodzinnego

Maria Magdalena Bujnowska-Fedak12, Paulina Węgierek2
Forum Medycyny Rodzinnej 2018;12(3):107-114.

Streszczenie

Półpasiec oraz jego powikłania są globalnym problemem zdrowotnym, dotyczącym szczególnie osób starszych. Po 85 roku życia ryzyko wystąpienia tej choroby wynosi aż 50%. Półpasiec jest wtórnym zakażeniem VZV (Varicella Zoster Virus) i pojawia się u osób, które wcześniej przebyły zakażenie pierwotne w formie ospy wietrznej lub rzadziej bezobjawowo. Choroba objawia się wysypką o ewolucji zmian podobnej do ospy wietrznej, w przeciwieństwie do niej jednak obejmuje zazwyczaj tylko jeden dermatom a zakaźność jest dużo niższa i ogranicza się jedynie do osób wrażliwych na zakażenie VZV w przypadku kontaktu ze zmianami pęcherzykowymi na skórze chorego. Do zdiagnozowania półpaśca wystarcza zazwyczaj wywiad oraz charakterystyczny obraz kliniczny. Szczególnymi postaciami półpaśca są postacie oczna i uszna. W razie zmian rozsianych na większej powierzchni ciała niż jeden dermatom należy przeprowadzić pogłębioną diagnostykę niedoborów odporności. Znaczącym problemem związanym z półpaścem są jego powikłania a zwłaszcza nerwoból postherpetyczny mogący trwać wiele miesięcy po ustąpieniu objawów skórnych i prowadzić do depresji a nawet prób samobójczych. Nerwoból postherpetyczny najczęściej dotyczy osób starszych. Do leczenia, oprócz konwencjonalnych leków przeciwbólowych w różnych formach (tabletki, maści, systemy transdermalne), często niezbędne jest włączenie koanalgetylów w postaci leków przeciwdepresyjnych oraz przeciwdrgawkowych. Leczenie przeciwwirusowe acyklowirem, walcyklowirem lub famicyklowirem należy włączyć tylko u niektórych pacjentów, tzn.: u osób po 50 r. ż. (ze względu na wysokie ryzyko wystąpienia nerwobólu postherpetycznego), gdy zmiany są zlokalizowane poza tułowiem oraz u pacjentów ze znacznie obniżoną odpornością, których należy niezwłocznie kierować do szpitala. Najskuteczniejszą profilaktyką półpaśca są szczepienia przeciwko ospie wietrznej i półpaścowi.

Artykuł dostępny w formacie PDF

Pokaż PDF Pobierz plik PDF

Referencje

  1. Gajewski P, Duszczyk E, Zaborowski P. Interna Szczeklika. Podręcznik chorób wewnętrznych. 2012: 2215–2219.
  2. Kuchar E. Półpasiec (opublikowane 03.02.2017). https://choroby-zakazne.mp.pl/choroby/158210,polpasiec (30.12.2017).
  3. Hope-Simpson RE. The nature of herpes zoster: a long-term study and a new hypothesis. Proc R Soc Med. 1965; 58: 9–20.
  4. Ragozzino MW, Melton LJ, Kurland LT, et al. Population-based study of herpes zoster and its sequelae. Medicine (Baltimore). 1982; 61(5): 310–316.
  5. Enders G, Miller E, Cradock-Watson J, et al. Consequences of varicella and herpes zoster in pregnancy: prospective study of 1739 cases. Lancet. 1994; 343(8912): 1548–1551.
  6. Dwyer DE, Cunningham AL. 10: Herpes simplex and varicella-zoster virus infections. Med J Aust. 2002; 177(5): 267–273.
  7. Shaikh S, Ta CN. Evaluation and management of herpes zoster ophthalmicus. Am Fam Physician. 2002; 66(9): 1723–1730.
  8. Szenborn L, Kraszewska-Głomba B, Jackowska T, et al. Polish consensus guidelines on the use of acyclovir in the treatment and prevention of VZV and HSV infections. J Infect Chemother. 2016; 22(2): 65–71.
  9. Sweeney CJ, Gilden DH. Ramsay Hunt syndrome. J Neurol Neurosurg Psychiatry. 2001; 71(2): 149–154.
  10. Holland NJ, Weiner GM. Recent developments in Bell's palsy. BMJ. 2004; 329(7465): 553–557.
  11. Cunningham AL, Dworkin RH. The management of post-herpetic neuralgia. BMJ. 2000; 321(7264): 778–779.
  12. Chen VCH, Wu SI, Huang KY, et al. Herpes Zoster and Dementia: A Nationwide Population-Based Cohort Study. J Clin Psychiatry. 2018; 79(1).
  13. Pupco A, Bozzo P, Koren G. Herpes zoster during pregnancy. Can Fam Physician. 2011; 57(10): 1133.
  14. Stoeppler M, Davis C. Shingles and Pregnancy (opublikowane 7.09.2016). https://www.medicinenet.com/shingles_and_pregnancy/article.htm (5.03.2018).
  15. Panickar A, Serpell M. Guidelines for General Practitioners on Treatment of Pain in Post-Herpetic Neuralgia (opublikowane 10.2015). https://herpes.org.uk/wp-content/uploads/2015/10/Guidelines-for-PHN-by-Dr-Serpell.pdf (30.12.2017).
  16. Wood MJ, Shukla S, Fiddian AP, et al. Treatment of acute herpes zoster: effect of early (< 48 h) versus late (48-72 h) therapy with acyclovir and valaciclovir on prolonged pain. J Infect Dis. 1998; 178 Suppl 1: S81–S84.
  17. Derry S, Rice ASc, Cole P, et al. Topical capsaicin (high concentration) for chronic neuropathic pain in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2017; 1: CD007393.
  18. Dworkin RH, Johnson RW, Breuer J, et al. Recommendations for the management of herpes zoster. Clin Infect Dis. 2007; 44 Suppl 1: S1–26.
  19. Heininger U, Seward JF. Varicella. Lancet. 2006; 368(9544): 1365–1376.
  20. Shingles For Health Care Proffesionals [online] Atlanta: CDC 24-7 (aktualizowano 1.05.2004; sprawdzano 17.10.2017). https://www.cdc.gov/shingles/hcp/index.html (30.12.2017).
  21. Cunningham A, Lal H, Kovac M, et al. Efficacy of the herpes zoster subnit vaccine in adults 70 years of age or older. N Engl J Med. 2016; 375(11): 1019–1032.
  22. Kubicz D. Półpasiec w wieku podeszłym — czy możemy mu powiedzieć — „żegnaj”? (opublikowano 23.06.2017). https://www.mp.pl/geriatria/przeglad-badan/166746,polpasiec-u-osob-w-wieku-podeszlym (30.12.2017).