Tom 11, Nr 6 (2017)
Wybrane problemy kliniczne
Opublikowany online: 2018-01-26

dostęp otwarty

Wyświetlenia strony 6332
Wyświetlenia/pobrania artykułu 20974
Pobierz cytowanie

Eksport do Mediów Społecznościowych

Eksport do Mediów Społecznościowych

Napięciowe bóle głowy w praktyce lekarza rodzinnego

Mariusz Siemiński1
Forum Medycyny Rodzinnej 2017;11(6):255-262.

Streszczenie

Napięciowe bóle głowy są najczęstszym rodzajem pierwotnego bólu głowy. Jakkolwiek w większości przypadków choroba przebiega łagodnie i doraźne leczenie zapewnia pacjentom prawidłowe to funkcjonowanie, to u około 2-3% populacji ogólnej przybiera ona postać przewlekłych bólów głowy prowadząc do istotnego obniżenia jakości życia i wzmożonej konsumpcji leków przeciwbólowych. Rozpoznanie napięciowych bólów głowy nie wymaga przeprowadzania badań dodatkowych i jest możliwe w warunkach podstawowej opieki zdrowotnej, o ile pamięta się o sytuacjach mogących sugerować objawowe bóle głowy. W warunkach podstawowej opieki zdrowotnej można także prowadzić doraźne i profilaktyczne leczenie napięciowych bólów głowy. W artykule przedstawiono dane odnośnie obrazu klinicznego, epidemiologii, możliwego patomechanizmu oraz zasad terapii napięciowych bólów głowy.

Artykuł dostępny w formacie PDF

Pokaż PDF Pobierz plik PDF

Referencje

  1. GBD 2015 Neurological Disorders Collaborator Group. Global, regional, and national burden of neurological disorders during 1990-2015: a systematic analysis for the Global Burden of Disease Study 2015. Lancet Neurol. 2017; 16(11): 877–897.
  2. Kaniecki RG. Tension-type headache. Continuum (Minneap Minn). 2012; 18(4): 823–834.
  3. Headache Classification Committee of the International Headache Society (IHS). The International Classification of Headache Disorders, 3rd edition (beta version). Cephalalgia. 2013; 33(9): 629–808.
  4. Stovner Lj, Hagen K, Jensen R, et al. The global burden of headache: a documentation of headache prevalence and disability worldwide. Cephalalgia. 2007; 27(3): 193–210.
  5. Ferrante T, Manzoni GC, Russo M, et al. Prevalence of tension-type headache in adult general population: the PACE study and review of the literature. Neurol Sci. 2013; 34 Suppl 1: S137–S138.
  6. Stovner LJ, Andree C. Prevalence of headache in Europe: a review for the Eurolight project. J Headache Pain. 2010; 11(4): 289–299.
  7. Fumal A, Schoenen J. Tension-type headache: current research and clinical management. Lancet Neurol. 2008; 7(1): 70–83.
  8. Linde M, Gustavsson A, Stovner LJ, et al. The cost of headache disorders in Europe: the Eurolight project. Eur J Neurol. 2012; 19(5): 703–711.
  9. Ashina M, Bendtsen L, Jensen R, et al. Muscle hardness in patients with chronic tension-type headache: relation to actual headache state. Pain. 1999; 79(2-3): 201–205.
  10. Sandrini G, Friberg L, Coppola G, et al. European Federation of Neurological Sciences. Neurophysiological tests and neuroimaging procedures in non-acute headache (2nd edition). Eur J Neurol. 2011; 18(3): 373–381.
  11. Lipton RB, Stewart WF, Cady R, et al. 2000 Wolfe Award. Sumatriptan for the range of headaches in migraine sufferers: results of the Spectrum Study. Headache. 2000; 40(10): 783–791.
  12. Lipton RB, Manack Adams A, Buse DC, et al. AMPP Advisory Group. Migraine diagnosis and treatment: results from the American Migraine Study II. Headache. 2001; 41(7): 638–645.
  13. Ashina M, Stallknecht B, Bendtsen L, et al. In vivo evidence of altered skeletal muscle blood flow in chronic tension-type headache. Brain. 2002; 125(Pt 2): 320–326.
  14. Fernández-de-Las-Peñas C, Bueno A, Ferrando J, et al. Magnetic resonance imaging study of the morphometry of cervical extensor muscles in chronic tension-type headache. Cephalalgia. 2007; 27(4): 355–362.
  15. Andersen S, Petersen MW, Svendsen AS, et al. Pressure pain thresholds assessed over temporalis, masseter, and frontalis muscles in healthy individuals, patients with tension-type headache, and those with migraine--a systematic review. Pain. 2015; 156(8): 1409–1423.
  16. Palacios-Ceña M, Castaldo M, Wang K, et al. Relationship of active trigger points with related disability and anxiety in people with tension-type headache. Medicine (Baltimore). 2017; 96(13): e6548.
  17. Palacios Ceña M, Castaldo M, Torelli P, et al. Widespread Pressure Pain Hypersensitivity Is Similar in Women With Frequent Episodic and Chronic Tension-Type Headache: A Blinded Case-Control Study. Headache. 2017; 57(2): 217–225.
  18. Chen B, He Y, Xia L, et al. Cortical plasticity between the pain and pain-free phases in patients with episodic tension-type headache. J Headache Pain. 2016; 17(1): 105.
  19. Bougea AM, Spandideas N, Alexopoulos EC, et al. Effect of the emotional freedom technique on perceived stress, quality of life, and cortisol salivary levels in tension-type headache sufferers: a randomized controlled trial. Explore (NY). 2013; 9(2): 91–99.
  20. Nestoriuc Y, Rief W, Martin A. Meta-analysis of biofeedback for tension-type headache: efficacy, specificity, and treatment moderators. J Consult Clin Psychol. 2008; 76(3): 379–396.
  21. Mullally WJ, Hall K, Goldstein R. Efficacy of biofeedback in the treatment of migraine and tension type headaches. Pain Physician. 2009; 12(6): 1005–1011.
  22. Linde K, Allais G, Brinkhaus B, et al. Acupuncture for tension-type headache. Cochrane Database Syst Rev. 2009(1): CD007587.
  23. Ferragut-Garcías A, Plaza-Manzano G, Rodríguez-Blanco C, et al. Effectiveness of a Treatment Involving Soft Tissue Techniques and/or Neural Mobilization Techniques in the Management of Tension-Type Headache: A Randomized Controlled Trial. Arch Phys Med Rehabil. 2017; 98(2): 211–219.e2.
  24. Espí-López GV, Zurriaga-Llorens R, Monzani L, et al. The effect of manipulation plus massage therapy versus massage therapy alone in people with tension-type headache. A randomized controlled clinical trial. Eur J Phys Rehabil Med. 2016; 52(5): 606–617.
  25. Bendtsen L, Evers S, Linde M, et al. EFNS. EFNS guideline on the treatment of tension-type headache - report of an EFNS task force. Eur J Neurol. 2010; 17(11): 1318–1325.
  26. Stephens G, Derry S, Moore RA. Paracetamol (acetaminophen) for acute treatment of episodic tension-type headache in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2016(6): CD011889.
  27. Derry S, Wiffen PJ, Moore RA. Aspirin for acute treatment of episodic tension-type headache in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2017; 1: CD011888.
  28. Derry S, Wiffen PJ, Moore RA, et al. Ibuprofen for acute treatment of episodic tension-type headache in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2015(7): CD011474.
  29. Veys L, Derry S, Moore RA. Ketoprofen for episodic tension-type headache in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2016 [Epub ahead of print]; 9: CD012190.
  30. Banzi R, Cusi C, Randazzo C, et al. Selective serotonin reuptake inhibitors (SSRIs) and serotonin-norepinephrine reuptake inhibitors (SNRIs) for the prevention of tension-type headache in adults. Cochrane Database Syst Rev. 2015; 1(5): CD011681.
  31. Jackson JL, Mancuso JM, Nickoloff S, et al. Tricyclic and Tetracyclic Antidepressants for the Prevention of Frequent Episodic or Chronic Tension-Type Headache in Adults: A Systematic Review and Meta-Analysis. J Gen Intern Med. 2017; 32(12): 1351–1358.