Tom 10, Nr 5 (2016)
Wybrane problemy kliniczne
Opublikowany online: 2016-11-28
Wyświetlenia strony
2525
Wyświetlenia/pobrania artykułu
29157
Profilaktyka po ekspozycji zawodowej na materiał biologiczny — HIV, HBV, HCV — w praktyce klinicznej
Forum Medycyny Rodzinnej 2016;10(5):279-282.
Streszczenie
Profilaktyka zawodowa po ekspozycji na materiał biologiczny, szczególnie na zakażenia wirusowe HIV, HBV i HCV stanowi bardzo ważne zagadnienie dotyczące bezpieczeństwa i higieny pracy lekarzy i pielęgniarek.
Odpowiednio wczesne zgłoszenie się do ośrodka specjalistycznego i — w przypadku wskazań — rozpoczęcie profilaktyki lekowej, pozwala w dużym stopniu zapobiec zakażeniom HIV i HBV, a w przypadku HCV na monitorowanie, wczesne wykrycie choroby i rozpoczęcie leczenia przyczynowego. Wiedza na temat koniczności zgłoszenia ekspozycji zawodowej i odnotowania w dokumentacji medycznej, odpowiednie zabezpieczenie materiału źródłowego oraz wiedza na temat możliwości zapobiegania zakażeniom jest istotna w pracy każdego lekarza i pielęgniarki.
W pracy przedstawiono aktualne wytyczne i wskazówki praktyczne w przypadku ekspozycji zawodowej na HIV, HBV oraz HCV.
Słowa kluczowe: ekspozycja zawodowaHIVHBVHCVszczepienieleki antyretrowirusoweimmunoglobulina
Referencje
- Parszuto J, Jaremin B, Bardoń A, et al. Zawodowe zakażenia wirusami HBV i HCV wśród pracowników ochrony zdrowia. Medycyna Pracy. 2012; 63(4): 441–452.
- Smoliński P, Serafińska S, Gładysz A, et al. Choroby zawodowe wśród pracowników służby zdrowia związane z zakażeniem wirusami HBV/ HCV/HIV zarejestrowane w Polsce w latach 1999–2003. Zakażenia. 2005; 2: 55–58.
- Gańczak M. Ekspozycja zawodowa — ocena skali problemu i metod prewencji. Ogólnopolski Kongres Ekspozycji Zawodowej, Artykuły Rady Ekspertów Kongresu Warszawa, 10-11.2012.
- Rybacki M, Piekarska A, Wiszniewska M, et al. Work safety among Polish health care workers in respect of exposure to bloodborne pathogens. Med Pr. 2013; 64(1): 1–10.
- Serafińska S, Smoliński P, Gładysz A. Krytyczna ocena rejestracji ekspozycji zawodowych związanych z naruszeniem ciągłości tkanek oraz wynikających z tego konsekwencji – wśród pracowników polskiej służby zdrowia. Medycyna Pracy. 2006; 57(5): 439–450.
- Gańczak M, Szych Z, Karakiewicz B. Ocena zawodowego narażenia na zakażenie HBV, HCV i HIV u personelu oddziałów ginekologii i położnictwa. Medycyna Pracy. 2012; 63(1): 11–17.
- Beltrami EM, Williams IT, Shapiro CN, et al. Risk and management of blood-borne infections in health care workers. Clin Microbiol Rev. 2000; 13(3): 385–407.
- Rybacki M, Piekarska A. apobieganie zakażeniom krwiopochodnym u personelu medycznego – poradnik dla służb BHP, PIS i PIP, pracodawców i pracowników. , Łódź 2012.
- Bilski B, Kostiukow A, Ptak D. Incydenty stwarzające ryzyko zakażenia drogą krwiopochodną w pracy białego personelu służby zdrowia. Medycyna Pracy. 2006; 57(4): 375–379.
- Szczeniowski A. Bezpieczny sprzęt w profilaktyce zakłuć. Ogólnopolski Kongres Ekspozycji Zawodowej, Artykuły Rady Ekspertów Kongresu Warszawa, 11-14.2012.
- Wilburn SQ, Eijkemans G. Preventing needlestick injuries among healthcare workers: a WHO-ICN collaboration. Int J Occup Environ Health. 2004; 10(4): 451–456.
- Szczeniowski A, Gańczak M. Implementacja przepisów regulujących zapobieganie ekspozycji zawodowej na patogeny krwiopochodne z perspektywy Polski jako kraju Unii Europejskiej. Medycyna Pracy. 2011; 62(1): 57–66.
- Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 czerwca 2013 r. w sprawie bezpieczeństwa i higieny pracy przy wykonywaniu prac związanych z narażeniem na zranienie ostrymi narzędziami używanymi przy udzielaniu świadczeń zdrowotnych. Dz.U. 19.06.2013.
- Ptaszewska-Żywko L. Postępowanie po ekspozycji na krew lub inny materiał potencjalnie zakaźny. In: Kózka M. ed. Procedury pielęgniarskie. Podręcznik dla studiów medycznych. PZWL, Warszawa 2009: 237–238.
- Hryniewicz HJ. Profilaktyka poekspozycyjna zakażeń HBV, HCV i HIV u personelu medycznego. Medycyna po Dyplomie. 2006; 15(2): 35–38.
- Cybula-Walczak A. Zasady postępowania po ekspozycji zawodowej na krew i inny potencjalnie zakaźny materiał mogący zawierać wirusy HBV, HCV, HIV. Zakażenia. 2008; 6: 62–65.
- Horban A, Podlasin R, Cholewińska G. Zasady opieki nad zakażonymi HIV. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Naukowego AIDS. Polskie Towarzystwo Naukowe AIDS, Warszawa, Wrocław 2013: 432–442.
- Rymer W, Knysz B. Profilaktyka przed i po ekspozycji na zakażenie HIV. In: Gładysz A. ed. Zakażenia HIV/AIDS. Poradnik dla lekarzy praktyków. Continuo, Wrocław 2007: 137–146.
- Almeda J, Casabona J, Simon B, et al. Euro-NONOPEP Project group. Proposed recommendations for the management of HIV post-exposure prophylaxis after sexual, injecting drug or other exposures in Europe. Euro Surveill. 2004; 9(6): 35–40.
- Zawada B. Postępowanie po ekspozycji na HIV. In: Grajcarek A. ed. Jak zmniejszyć ryzyko zakażenia HIV w praktyce pielęgniarskiej. Poradnik dla pielęgniarek i położnych. , Kraków 2010: 67–76.
- Rogowska-Szadkowska D. Profilaktyka poekspozycyjna po zawodowej ekspozycji na HIV pracownika ochrony zdrowia. Krajowe Centrum ds. AIDS, 2011. www.aids.gov.pl (25.02.2013).
- Kidd-Ljunggren K, Holmberg A, Bläckberg J, et al. High levels of hepatitis B virus DNA in body fluids from chronic carriers. J Hosp Infect. 2006; 64(4): 352–357.
- Centers for Disease Control and Prevention: Appendix B, Postexposure prophylaxis to prevent hepatitis B virus infection. MMWR. 2006; 55(RR16): 30–31.
- Palmović D, Crnjaković-Palmović J. Prevention of hepatitis B virus (HBV) infection in health-care workers after accidental exposure: a comparison of two prophylactic schedules. Infection. 1993; 21(1): 42–45.
- Stępień M, Czarkowski MP. Wirusowe zapalenie wątroby typu B w Polsce w 2010 roku. Przegląd Epidemiologiczny. 2012; 66(2): 277–285.
- Juszczyk J, Flisiak R, Halota W, et al. Polska Grupa Ekspertów HBV – Zespół ds. Szczepień: szczepienia przeciwko wirusowym zapaleniom wątroby typu A i B. Przegląd Epidemiologiczny. 2012; 66: 89–91.
- Juszczyk J. Zakażenie wirusem C zapalenia wątroby (anty-HCV i HCV-RNA) w Polsce: wczoraj i dziś. Zakażenia. 2012; 2: 62–68.
- Advisory Committee on Immunization Practices, Centers for Disease Control and Prevention (CDC). Immunization of health-care personnel: recommendations of the Advisory Committee on Immunization Practices (ACIP). MMWR Recomm Rep. 2011; 60(RR-7): 1–45.
- Rybacki M. Skutki ekspozycji zawodowej – koszty dla jednostki i społeczeństwa. Ogólnopolski Kongres Ekspozycji Zawodowej. Artykuły Rady Ekspertów Kongresu, Warszawa 2012: 15–16.
