Metody neuroobrazowania ostrej fazy udaru niedokrwiennego mózgu w praktyce klinicznej
Streszczenie
Metody neurobrazowania stanowią wiodący element diagnostyki nadostrej fazy udaru niedokrwiennego mózgu i odgrywają kluczową rolę w kwalifikacji chorych do terapii trombolitycznej — najskuteczniejszej metody leczenia udaru niedokrwiennego mózgu. Do standardowych metod diagnostycznych stosowanych w pierwszych godzinach od wystąpienia udaru mózgu należą: tomografia komputerowa (CT), rezonans magnetyczny (MRI,), angiografia CT i MRI (angio-CT/MRI), badania doplerowskie oraz opcjonalnie angiografia subtrakcyjna. Zastosowanie tych metod pozwala w sposób czuły i specyficzny diagnozować ostre incydenty mózgowo-naczyniowe. Szczególną przydatnością w diagnostyce wczesnych zmian niedokrwiennych cechuje się badanie MRI z oceną perfuzji i dyfuzji, pozwalające wykryć ognisko niedokrwienia już w pierwszych minutach choroby. Spośród metod czynnościowej oceny przepływu mózgowego szczególnie pomocna jest przezczaszkowa ultrasonografia doplerowska (TCD), która pozwala na nieinwazyjną ocenę przepływu krwi w naczyniach mózgowych w czasie rzeczywistym. W niniejszym artykule autorzy przedstawiają szczegółowy przegląd metod neuroobrazowania aktualnie stosowanych w diagnostyce i terapii ostrej fazy udaru niedokrwiennego mózgu.
Słowa kluczowe: udar mózguperfuzja-CTangio-CTperfuzja-MRIangio-MRIdyfuzja MRI (DWI)cyfrowa angiografia subtrakcyjna (DSA)przezczaszkowa ultrasonografia doplerowska (TCD)
Referencje
- Pendlebury ST, Giles MF, Rothwell PM. Transient ischemic attack and stroke: Diagnosis, investigation and management. Cambridge University Press, Cambridge 2009.
- Kim AS, Johnston SC. Global variation in the relative burden of stroke and ischemic heart disease. Circulation. 2011; 124(3): 314–323.
- Członkowska A. Nowa definicja udaru. Stanowisko American Heart Association i American Stroke As sociation 2013. Medycyna Praktyczna. 2014.
- Kasner S.E., Sacco R.L. Implications of the AHA/ASA Udated Definition of Stroke for the 21st Century. World Neurology 11.2013.
- Wintermark M, Reichhart M, Thiran JP, et al. Prognostic accuracy of cerebral blood flow measurement by perfusion computed tomography, at the time of emergency room admission, in acute stroke patients. Ann Neurol. 2002; 51(4): 417–432.
- Ryglewicz D, Milewska D. Epidemiologia udaru mózgu. In: Mazur R, Książkiewicz B, Nyka WM. ed. Udar mózgu w praktyce lekarskiej. Via Medica, Gdańsk 2004: 5–14.
- Walecki J. Neuroradiologia . Oświata UN-O, Warszawa 2000.
- Puetz V, Dzialowski I, Hill MD, et al. The Alberta Stroke Program Early CT Score in clinical practice: what have we learned? Int J Stroke. 2009; 4(5): 354–364.
- Ghandehari K, Rezvani MR, Shakeri MT, et al. Inter-rater reliability of modified Alberta Stroke program early computerized tomography score in patients with brain infarction. J Res Med Sci. 2011; 16(10): 1326–1331.
- Szarmach A, Szurowska E, Kozera G, et al. Współczesne metody diagnostyki obrazowej zmian udarowych w obrębie struktur mózgowych tylnego dołu czaszki. Udar Mózgu. 2008; 10: 27–39.
- Villon WP. Cerebral ischemia and stroke. New CT techniques: USCF. Neuro and Musculosceleton Im aging. 2003; 6: 205–217.
- Wintermark M, Fischbein NJ, Smith WS, et al. Accuracy of dynamic perfusion CT with deconvolution in detecting acute hemispheric stroke. AJNR Am J Neuroradiol. 2005; 26(1): 104–112.
- Wintermark M, Flanders AE, Velthuis B, et al. Perfusion-CT assessment of infarct core and penumbra: receiver operating characteristic curve analysis in 130 patients suspected of acute hemispheric stroke. Stroke. 2006; 37(4): 979–985.
- Doerfler A, Engelhorn T, von Kummer R, et al. Are iodinated contrast agents detrimental in acute cerebral ischemia? An experimental study in rats. Radiology. 1998; 206(1): 211–217.
- Katayama H, Yamaguchi K, Kozuka T, et al. Advserse reactions to ionic and nonionic contrast media. Radiology. 1990; 175: 621–628.
- Pruszyński B. Radiologia — diagnostyka obrazowa. , Warszawa 2011: Warszawa.
- Rabinstein AA, Resnick SJ. Obrazowanie w udarze mózgu. , Wrocław 2013.
- Remonda L, Senn P, Barth A, et al. Contrast-enhanced 3D MR angiography of the carotid artery: comparison with conventional digital subtraction angiography. AJNR Am J Neuroradiol. 2002; 23(2): 213–219.
- Edelman RR, Siewert B, Darby DG, et al. Qualitative mapping of cerebral blood flow and functional localization with echo-planar MR imaging and signal targeting with alternating radio frequency. Radiology. 1994; 192(2): 513–520.
- Chen Q, Siewert B, Bly BM, et al. STAR-HASTE: perfusion imaging without magnetic susceptibility artifact. Magn Reson Med. 1997; 38(3): 404–408.
- Rowland LP, Pedley TA. Neurologia Merritta. Kwieciński H.H., Kamińska A.M. (red. wyd. pol.) Wydanie III. Tom 1, Warszawa 2012.
- Alexandrov AV, Demchuk AM, Wein TH, et al. Yield of transcranial Doppler in acute cerebral ischemia. Stroke. 1999; 30(8): 1604–1609.
- Demchuk AM, Christou I, Wein TH, et al. Specific transcranial Doppler flow findings related to the presence and site of arterial occlusion. Stroke. 2000; 31(1): 140–146.
- Wojczal J, Kozera G, Szczepańska-Szarej H, Kaźmierski R. Badanie TCD i TCCD w ostrej fazie udaru mózgu; W: Podręcznik diagnostyki ultrasono graficznej w neurologii. Wydawnictwo Czelej, Lublin 2011: 282–287.
- Kozera G, Wojczal J, Gąsecki D. Badanie ultraso nograficzne w diagnostyce i leczeniu udaru mózgu. In: Siebert J, Nyka WM. ed. Udar mózgu: postępowanie diagnostyczne i te rapia w ostrym okresie udaru. Wyd. 2 poszerzone i uaktualnione. Via Medica, Gdańsk 2007: 62–71.
- Demchuk AM, Burgin WS, Christou I, et al. Thrombolysis in brain ischemia (TIBI) transcranial Doppler flow grades predict clinical severity, early recovery, and mortality in patients treated with intravenous tissue plasminogen activator. Stroke. 2001; 32(1): 89–93.
