Czy mieszkańcy Lubelszczyzny po 40. roku życia żyją w stresie? Analiza na podstawie danych z powiatów bialskiego i parczewskiego

WYBRANE PROBLEMY KLINICZNE

Barbara Sokołowska1, Marcin Urbańczuk2, Magdalena Amarowicz3, Ewelina Wawryszuk1

1Katedra Zdrowia, Państwowa Szkoła Wyższa im. Papieża Jana Pawła II, Biała Podlaska

2Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej, Uniwersytet Medyczny, Lublin

3Katedra i Zakład Patomorfologii, Uniwersytet Medyczny, Lublin

Czy mieszkańcy Lubelszczyzny po 40. roku życia żyją w stresie? Analiza na podstawie danych z powiatów bialskiego i parczewskiego

Do residents of Lublin region after 40 live in stress? Analysis based on data from Biała Podlaska and Parczew regions

STRESZCZENIE

Wstęp. W codziennym życiu jesteśmy stale narażeni na występowanie sytuacji stresowych. Skuteczna profilaktyka stresu przekłada się na korzyści zdrowotne, społeczne i finansowe.

Cel pracy. Celem pracy była ocena występowania sytuacji stresowych wśród mieszkańców powiatów bialskiego i parczewskiego.

Materiał i metody. Badanie zostało przeprowadzone wśród 205 osób, dobranych losowo, powyżej 40. roku życia, zamieszkujących powiaty bialski i parczewski. Do przeprowadzenia badań posłużył anonimowy kwestionariusz ankiety.

Wyniki. Na stres narażonych było 60% badanych „często” i „codziennie”. Umiejętność radzenia sobie ze stresem deklarowało 75% osób z powiatu bialskiego i 70% z powiatu parczewskiego. Stwierdzono istotność statystyczną pomiędzy umiejętnościami radzenia sobie z opanowaniem stresu a płcią w powiecie parczewskim; 25% badanych z powiatu bialskiego i 30% z powiatu parczewskiego nie radzi sobie ze stresem.

Wnioski. W badanych powiatach stwierdzono duże rozpowszechnienie stresu. Niezbędne są dalsze badania dotyczące czynników etiologicznych stresu w badanych populacjach, aby można było w sposób celowany wprowadzać profilaktykę antystresową.

Forum Medycyny Rodzinnej 2015, tom 9, nr 3, 243–245

Słowa kluczowe: stres, miasto, wieś

ABSTRACT

Introduction. In everyday life we are constantly exposed to the occurrence of stressful situations. Effective prevention of stress positively influences one’s health as well as social and financial spheres of life.

Aim of the study. The aim of this study was to evaluate the prevalence of stress among residents of Biała Podlaska and Parczew regions.

Material and methods. The survey was conducted among 205 randomly selected people aged 40 and older, living in Biała Podlaska and Parczew regions. An anonymous questionnaire was used for the examination.

Results. 60% of respondents were exposed to stress „often” and „every day.” Ability to cope with stress was declared by 75% of people from Biała Podlaska region and 70% from Parczew region. Statistical significance was found between the skills to cope with stress mastery and gender in Parczew region. 25% of respondents from Biała Podlaska region and 30% from Parczew region do not manage stress.

Conclusions. In the studied regions high prevalence of stress was found. Further research on the etiological factors of stress is needed in study populations, so that anti-stress prevention can be introduced in a targeted way.

Forum Medycyny Rodzinnej 2015, vol 9, no 3, 243–245

Key words: stress, city, village

WSTĘP

W codziennym życiu jesteśmy stale narażeni na występowanie sytuacji stresowych. Gdy stres jest przewlekły i niekontrolowany, stanowi istotne zagrożenie dla zdrowia. Przyczynia się do powstania i zaostrzenia wielu stanów chorobowych, obniża jakość życia. Poprzez wpływ na zdrowie stres powoduje także straty materialne, związane między innymi z wypłatą świadczeń z budżetu państwa [1]. Problematyka stresu budzi coraz większe zainteresowanie środowisk rządowych i instytucji zdrowotnych, gdyż należy on do modyfikowalnych czynników ryzyka wielu chorób. Poprzez skuteczną profilaktykę i leczenie następstw stresu można osiągnąć wiele korzyści zdrowotnych, społecznych i finansowych [2].

Powiat bialski i parczewski to północne regiony województwa lubelskiego. Na ich terenie przeważają obszary nisko zurbanizowane. Przyjmując ogólne stereotypy należałoby się spodziewać wśród badanych niskiego poziomu stresu. Znajomość rozpowszechnienia stresu na danym terenie jest szczególnie istotna w praktyce lekarza rodzinnego.

CEL PRACY

Celem pracy była ocena występowania sytuacji stresowych wśród mieszkańców powiatów bialskiego i parczewskiego.

MATERIAŁ I METODY

Badanie zostało przeprowadzone na grupie losowo wybranych 205 osób powyżej 40. roku życia pochodzących z powiatu bialskiego i parczewskiego, 105 osób zamieszkiwało powiat bialski, a 100 parczewski. Wykorzystano anonimowy autorski kwestionariusz ankiety. Respondenci dobrowolnie wzięli udział w badaniu. Analiza wyników została przeprowadzona przy użyciu programu statystycznego SPSS 12.0. oraz testu chi-kwadrat (χ2).

WYNIKI

Z zebranych danych wynika, że mieszkańcy obu powiatów doświadczają stresu stosunkowo często. „Często” i „codziennie” stres dotyka prawie 60% badanych (tab. 1).

Tabela 1

Częstotliwość sytuacji stresowych w zależności od płci

Jak ocenia Pan/i częstotliwość sytuacji stresowych w Pana/i życiu

Powiat bialski

Powiat parczewski

Ogółem

Kobiety

Mężczyźni

Ogółem

Kobiety

Mężczyźni

n

%

n

%

n

%

n

%

n

%

n

%

Rzadko stresuję się

47

45%

25

40%

22

52,4%

37

37%

17

28,8%

20

48,8%

Stresuję często się

40

38%

25

40%

15

35,7%

48

48%

34

57,2%

14

34,1%

Codziennie doświadczam stresu

18

17%

13

20%

5

11,9%

15

15%

8

13,6%

7

9,8%

Analiza statystyczna

χ2 = 2,132

χ2 = 5,584

Zarówno w mieście, jak i na wsi poziom stresu utrzymywał się na stosunkowo wysokim poziomie (tab. 2).

Tabela 2

Częstotliwość sytuacji stresowych w zależności od miejsca zamieszkania

Jak ocenia Pan/i częstotliwość sytuacji stresowych w Pana/i życiu

Powiat bialski

Powiat parczewski

Ogółem

Miasto

Wieś

Ogółem

Miasto

Wieś

n

%

n

%

n

%

n

%

n

%

n

%

Rzadko się stresuję

47

45%

25

40,3%

22

51,2%

37

37%

11

35,5%

26

37,7%

Stresuję się często

40

38%

28

45,2%

12

27,9%

48

48%

16

51,6%

32

46,4%

Codziennie doświadczam stresu

18

17%

9

14,5%

9

20,9%

15

15%

4

12,9%

11

15,9%

Analiza statystyczna

χ2 = 3,260

χ2 = 0,282

Umiejętność radzenia sobie ze stresem deklarowało 75% osób z powiatu bialskiego i 70% z powiatu parczewskiego. Stwierdzono istotność statystyczną pomiędzy umiejętnościami radzenia sobie ze stresem, a płcią w powiecie parczewskim (tab. 3).

Tabela 3

Umiejętność radzenia sobie ze stresem w zależności od płci

Powiat bialski

Powiat parczewski

Ogółem

Kobiety

Mężczyźni

Ogółem

Kobiety

Mężczyźni

n

%

n

%

n

%

n

%

n

%

n

%

Tak

79

75%

44

70%

35

83%

70

70%

46

78%

24

59%

Nie

26

25%

19

30%

7

17%

30

30%

13

22%

17

41%

Analiza statystyczna

χ2 = 2,462

χ2 = 4,348

Wśród badanych 73% mieszkańców miast i 79% mieszkańców wsi powiatu bialskiego oraz 74% mieszkańców miast i 68% mieszkańców wsi powiatu parczewskiego dobrze radzi sobie ze stresem (tab. 4).

Tabela 4

Umiejętność radzenia sobie ze stresem w zależności od miejsca zamieszkania

Powiat bialski

Powiat parczewski

Ogółem

Miasto

Wieś

Ogółem

Miasto

Wieś

n

%

n

%

n

%

n

%

n

%

n

%

Tak

79

75%

45

73%

34

79%

70

70%

23

74%

47

68%

Nie

26

25%

17

27%

9

21%

30

30%

8

26%

22

32%

Analiza statystyczna

χ2 = 0,573

χ2 = 0,376

DYSKUSJA

Jak pokazały wyniki badań, pomimo tego, że mieszkańcy badanych powiatów zamieszkują tereny nisko zurbanizowane, występuje u nich znaczna liczba sytuacji stresowych. Może być to spowodowane notowanymi w tych regionach zarobkach jednych z najniższych w Polsce, a więc troską o codzienny byt i miejsce pracy [3]. Podobne wartości narażenia na stres były obserwowane w większych aglomeracjach. Wśród kobiet w Krakowie ekspozycja na stres była stwierdzona u 69,2% respondentek [4]. W prowadzonych przez nas badaniach nie zanotowano zależności pomiędzy miejscem zamieszkania a narażeniem na stres. Bardzo zbliżone wyniki uzyskał Jędrych i wsp. [5].

Potrzeba dalszych badań, aby można było poznać najczęstsze czynniki etiologiczne stresu w badanych populacjach i skutecznie im przeciwdziałać. Warto podkreślić, że mieszkańcy obu powiatów stosunkowo dobrze radzą sobie ze stresem. Być może wynika to ze spokojniejszego trybu życia, dużego wparcia rodzinnego, czy też możliwości odpoczynku na łonie natury dzięki geograficznie korzystnemu położeniu.

W prezentowanym badaniu w powiecie parczewskim kobiety istotnie statystycznie lepiej radziły sobie ze stresem. Nie zaobserwowaliśmy różnic w poziomie radzenia sobie ze stresem jeżeli chodzi o miejsce zamieszkania. Najprawdopodobniej wynika to z faktu, że badane tereny określane przez nas jako „miejskie” w rzeczywistości są mało zurbanizowane i bliżej im do większych, spokojnych miasteczek, niż do zatłoczonych, wielkich aglomeracji miejskich. Niestety, aż 25% badanych nie radzi sobie ze stresem. Może to prowadzić do występowania wielu chorób zarówno somatycznych, jak i psychicznych [6].

WNIOSKI

Pomimo stereotypów mówiących, że stres jest związany z wielkimi aglomeracjami i pędem życia, większość respondentów z nisko zurbanizowanych powiatów bialskiego i parczewskiego jest codziennie narażona na stres. Ze względu na rozpowszechnienie tego zjawiska i możliwość przeciwdziałania mu istnieje potrzeba zwrócenia większej uwagi na problem, szczególnie przez lekarzy rodzinnych. To właśnie oni, ze względu na swoje miejsce w systemie ochrony zdrowia, mogą skutecznie przeciwdziałać niekorzystnym następstwom stresu wśród swoich pacjentów. Potrzeba dalszych badań na temat czynników etiologicznych stresu w badanych populacjach, aby można było w sposób celowany wprowadzać profilaktykę antystresową.

Adres do korespondencji:

lek. Marcin Urbańczuk

Katedra i Zakład Medycyny Rodzinnej,

Uniwersytet Medyczny, Lublin

e-mail: marcin.urbanczuk@gmail.com

PIŚMIENNICTWO

  1. Grygorczuk A. Pojęcie stresu w medycynie i psychologii. Psychiatry 2008; 5: 111–115.

  2. Mościcka A. Opieka profilaktyczna dotycząca psychospołecznych zagrożeń w miejscu pracy. Medycyna Pracy 2010; 61: 91–100.

  3. Obwieszczenie w sprawie przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w województwach w pierwszym kwartale 2014 r. www.stat.gov.pl

  4. Gacek M. Wybrane zachowania zdrowotne grupy kobiet w środowisku wiejskim i miejskim w świetle statusu socjoekonomicznego i stanu odżywienia. Probl. Hig. Epidemiol 2011; 92: 260–266.

  5. Jędrych M., Ruta E., Jodłowska-Jędrych B. i wsp. Rola stresu w życiu pacjentów leczonych na oddziałach kardiologicznych Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu 2011; 17: 116–122.

  6. Borys B. Zasoby zdrowotne w psychice człowieka Forum Medycyny Rodzinnej 2010; 4: 44–52.

Regulamin

Ważne: serwis https://journals.viamedica.pl/ wykorzystuje pliki cookies. Więcej >>

Używamy informacji zapisanych za pomocą plików cookies m.in. w celach statystycznych, dostosowania serwisu do potrzeb użytkownika (np. język interfejsu) i do obsługi logowania użytkowników. W ustawieniach przeglądarki internetowej można zmienić opcje dotyczące cookies. Korzystanie z serwisu bez zmiany ustawień dotyczących cookies oznacza, że będą one zapisane w pamięci komputera. Więcej informacji można znaleźć w naszej Polityce prywatności.

Czym są i do czego służą pliki cookie możesz dowiedzieć się na stronie wszystkoociasteczkach.pl.

Czasopismo Forum Medycyny Rodzinnej dostęne jest również w Ikamed - księgarnia medyczna

Wydawcą czasopisma jest VM Media Group sp. z o.o., ul. Świętokrzyska 73, 80–180 Gdańsk

tel.:+48 58 320 94 94, faks:+48 58 320 94 60, e-mail: viamedica@viamedica.pl