WYBRANE PROBLEMY KLINICZNE

Magdalena Frej-Mądrzak, Anna Trojgo, Dorota Teryks-Wołyniec, Agnieszka Jama-Kmiecik, Jolanta Sarowska, Irena Choroszy-Król

Zakład Nauk Podstawowych, Wydział Nauk o Zdrowiu Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu

Wykrywanie przeciwciał anty-cHSP60 Chlamydia trachomatis oraz genu CRP u pacjentów z nierzeżączkowym zapaleniem cewki moczowej

Detection of anti-cHSP60 Chlamydia trachomatis antibodies and CRP gene in patients with nongonococcal urethritis

WSTĘP

Diagnostyka nierzeżączkowego zapalenia cewki moczowej (NGU, non-gonococcal urethritis) obejmuje badanie podmiotowe i przedmiotowe oraz badania laboratoryjne, których celem jest ustalenie rozpoznania schorzenia, a także wykrycia czynnika etiologicznego zakażenia [1].

Zapalenie cewki moczowej rozpoznaje się na podstawie obecności jednej z poniższych cech: wydzieliny z cewki moczowej, pozytywnego testu na obecność esterazy leukocytowej w moczu, obecności przynajmniej 10 leukocytów w osadzie moczu w polu widzenia (wpw) w powiększeniu 40-krotnym [2].

Celem pracy było określenie, czy metoda ELISA oraz technika nested-PCR mogą być stosowane rutynowo w rozpoznawaniu zakażenia Chlamydia trachomatis.

MATERIAŁ I METODY

Badaniu w kierunku zakażenia C. trachomatis poddano 61 pacjentów, w tym 36 mężczyzn i 19 kobiet w wieku od 18 do 76 lat, a także sześcioro dzieci w wieku 3–17 lat z objawami stanu zapalnego cewki moczowej. Materiałem do badań były mocz oraz surowica krwi pochodzące od pacjentów Oddziału Nefrologii Pediatrycznej oraz Przychodni MicroFam, kierowanych na badania przez lekarzy specjalistów i Podstawowej Opieki Zdrowotnej. Wykrywanie swoistych przeciwciał anty-cHSP60 klasy IgG w surowicy krwi przeprowadzono metodą ELISA (enzyme-linked immunosorbent assay) firmy Medac [3]. Wykrywanie genu CRP C. trachomatis w próbkach moczu wykonano techniką nested-PCR, korzystając z zestawu PCR (polymerase chain reaction) dla Chlamydia trachomatis firmy DNA Gdańsk [4]. Wszystkie badania wykonano zgodnie z instrukcją producentów.

WYNIKI

Wyniki badań testu ELISA w kierunku obecności przeciwciał anty-cHSP60 w surowicy krwi u pacjentów z NGU prezentuje tabela 1. Jak wynika z niej, przeciwciała anty-cHSP60 w surowicy krwi występowały u 10/61 (16,4%) ogółu badanych, w tym u 2/19 (10,5%) kobiet, u 8/36 (22,2%) mężczyzn, u dzieci ich nie stwierdzono. Techniką PCR dodatnie wyniki badań stwierdzono u 9/61 (14,8%) ogółu badanych, w tym u 3/9 (15,8%) kobiet, u 5/36 (13,9%) mężczyzn i u 1/6 (16,7%) dzieci (tab. 2). Wyniki dodatnie metodą ELISA i PCR z uwzględnieniem wieku przedstawia tabela 3. Jak wynika z tej tabeli, wiek badanych wahał się od 3 do 77 lat. Techniką ELISA obecność swoistych przeciwciał klasy IgG stwierdzono u jednej osoby w wieku 18–27 lat, u sześciu osób w przedziale wiekowym 28–37 lat i po jednej osobie w przedziałach wiekowych 38–47, 48–57 i 58–67 lat. Techniką PCR chlamydie stwierdzono u dziewięciu pacjentów, w tym u jednego w przedziale wiekowym do 17. roku życia, u trzech w wieku 28–37 lat i 38–47 lat oraz po jednej osobie w wieku 48–57 lat i 68–77 lat.

DYSKUSJA

W związku z bardzo małą liczbą doniesień (dostępnych w literaturze) w kierunku obecności swoistych przeciwciał anty-cHSP60 w surowicy krwi oraz genu CRP w moczu u pacjentów z NGU przedstawiono wyniki badań w odniesieniu do innych zakażeń C. trachomatis.

Frej-Mądrzak i wsp. [5] analizowali częstość występowania antygenu C. trachomatis, genu CRP oraz przeciwciał anty-cHSP60 u niepłodnych kobiet. Obecność antygenu C. trachomatis w wymazach z cewki moczowej stwierdzono u 29,6% kobiet. U 26,8% kobiet odnotowano obecność genu CRP w moczu, a u 15,7% pacjentek stwierdzono obecność przeciwciał anty-cHSP60 w surowicy krwi.

Badano związek pomiędzy występowaniem przeciwciał anty-cHSP60 klasy IgG w surowicy krwi a niepłodnością u kobiet. W grupie badanej (n = 146) obecność wyżej wymienionych przeciwciał wykazano u 49,6% kobiet, w grupie kontrolnej u 41,9%. Nie jest to jednak wystarczające potwierdzenie związku pomiędzy obecnością przeciwciał anty-cHSP60 klasy IgG w surowicy krwi a niepłodnością [6].

Choroszy-Król i wsp. [7] badali częstość występowania zakażenia C. trachomatis u dzieci z różnymi schorzeniami układu moczowego. Grupę badaną stanowiło 195 dzieci. Testem IF (immunofluorescencji) stwierdzono obecność antygenu C. trachomatis w wymazach z cewki moczowej u 50,8% dzieci. Obecność genu CRP w moczu techniką nested-PCR wykryto u 65,2% dzieci.

W badaniach własnych analizowano częstość występowania genu CRP C. trachomatis oraz przeciwciał anty-cHSP60 u pacjentów z NGU. Gen CRP wykryto w moczu u 13,9% mężczyzn, u 15,8% kobiet oraz u 16,7% dzieci. Swoiste przeciwciała anty-cHSP60 stwierdzono w surowicy krwi u 22,2% mężczyzn oraz 10,5% kobiet. W grupie dzieci przeciwciał anty-cHSP60 w surowicy krwi nie stwierdzono. W badaniach własnych brak zgodności wykrywania genu CRP w moczu z obecnością swoistych przeciwciał anty-cHSP60 w surowicy krwi u pacjentów z NGU.

Europejskie zalecenia dotyczące diagnozowania zakażeń C. trachomatis rekomendują testy genetyczne wykonywane z pierwszego strumienia moczu u mężczyzn i z wymazów z pochwy u kobiet, jako metodę referencyjną w diagnostyce zakażeń chlamydialnych [8].

WNIOSKI

1. Znaczny odsetek (16,4%–16,7%) wyników dodatnich w kierunku C. trachomatis w próbkach krwi i w moczu potwierdza rolę etiopatogenetyczną Chlamydii w NGU u dorosłych i dzieci.

2. Metoda ELISA do wykrywania swoistych przeciwciał anty-cHSP60, wskazująca dużą zgodność z techniką PCR, może być stosowana do potwierdzania zakażeń C. trachomatis wykrytych innymi metodami.

Adres do korespondencji:

prof. dr hab. n. med. Irena Choroszy-Król

Zakład Nauk Podstawowych

ul. Chałubińskiego 4, 50–368 Wrocław

tel.: 71 784 00 76

e-mail: irena.choroszy-krol@umed.wroc.pl

PIŚMIENNICTWO

1. Sun G., Pal S., Sarcon A.K. i wsp. Structural and functional analyses of the major outer membrane protein of Chlamydia trachomatis. J. Bacterial. 2007; 189: 6222–6235.

2. Hartley J.C., Kaye S., Stevenson S. i wsp. PCR detection and molecular identification of Chlamydiaceae species. J. Clin. Microbiol. 2001; 39: 3072–3079.

3. cHSP60–IgG–ELISA medac. Recombinant enzyme immunoassay for the quantitative detection of IgG antibodies to chlamydial heat shock protein 60. Medac 2008.

4. Zestaw diagnostyczny PCR — Chlamydia trachomatis do wykrywania Chlamydia trachomatis w moczu lub w kulturach komórkowych. DNA — Gdańsk II s.c.

5. Frej-Mądrzak M., Teryks-Wołyniec D., Elias M. i wsp. Znaczenie diagnostyczne wykrywania genu CRP Chlamydia trachomatis oraz przeciwciał anty-cHSP60 u niepłodnych kobiet. Fam. Med. Prim. Care Rev. 2010; 12: 176–178.

6. Karinen L., Pouta A., Hartikainen A.L. i wsp. Antibodies to Chlamydia trachomatis heat shock proteins Hsp60 and Hsp10 and subfertility in general population at age 31. Am. J. Reprod. Immunol. 2004; 52: 291–297.

7. Choroszy-Król I., Bednorz R., Frej-Mądrzak M. i wsp. Rola Chlamydia trachomatis w zakażeniach układu moczowego u dzieci. Adv. Clin. Exp. Med. 2005; 14; 531–536.

8. Lanjouw E., Ossewaarde J.M., Stary A. i wsp. 2010 European guideline for the management of Chlamydia trachomatis infections. Int. J. STD. AIDS, 2010; 21: 729–737.