Pacjenci z zespołem MUS w podstawowej opiece zdrowotnej. Wskazówki diagnostyczne i terapeutyczne

Streszczenie

Pacjenci z niewyjaśnionymi objawami medycznymi stanowią około 45% wszystkich osób zgłaszających się do podstawowej opieki zdrowotnej. Do najczęstszych dolegliwości należą bóle głowy, zawroty głowy, zamglone widzenie, bóle pleców, mrowienia, cierpnięcia palców stóp i rąk, nadmierne pocenie się, świąd skóry, bóle brzucha, wzdęcia, bezsenność. Wykonywane przez lekarza rodzinnego badania diagnostyczne nie wykazują odchyleń od normy. Pacjenci wobec braku poprawy oczekują skierowania na dalsze test y diagnostyczne i na konsultacje do innych specjalistów. Lekarze podstawowej opieki mają często negatywną ocenę wobec tej grupy pacjentów. Głównym powodem jest duże obciążenie finansowe i brak efektów leczenia. Nie jest znana przyczyna powstawania dolegliwości, a więc nie ma skutecznego sposobu postępowania. Najlepszą strategią medyczną jest cierpliwe słuchanie pacjenta, niezlecanie badań i nieodsyłanie do innych placówek medycznych. W Wielkiej Brytanii wypracowano sześcioetapowy model rozmowy z pacjentem (talking therapy). Ma on na celu edukację chorego i przekonanie go, że objawy MUS mają podłoże czynnościowe. Końcowym etapem terapii powinno być opanowanie przez pacjenta podstawowych technik radzenia sobie z zaburzeniami psychosomatycznymi. W sytuacjach klinicznych opornych na psychoterapię należy rozważyć włączenie leków przeciwdepresyjnych, przeciwlękowych, uspokajających lub nasennych. Należy również pamiętać o wykluczeniu chorób somatycznych, jak na przykład chorób tarczycy, niedokrwistości lub zaburzeń elektrolitowych. W wielu krajach europejskich opracowano dla lekarzy podstawowej opieki wytyczne postępowania z pacjentami z MUS. Trwają badania naukowe w Polsce mające na celu opisanie podstawowych zasad przy diagnozowaniu i leczeniu osób z niewyjaśnionymi objawami medycznymi.