Najczęstszą przyczyną ostrych biegunek u dzieci w Polsce są wirusy, zwłaszcza rotawirusy. Zarówno wirusy, jak i bakterie wywołujące ostrą biegunkę mogą być czynnikami wtórnie hepatotropowymi. Celem pracy była ocena stężeń aminotransferaz u dzieci hospitalizowanych z powodu ostrej biegunki w Klinice Pediatrii SUM w Katowicach w latach 2008–2009. Badaniami objęto 579 dzieci, 307 chłopców (53%) oraz 272 dziewczynki (47%), w wieku od 1. miesiąca życia do 18. roku życia (śr. wiek 2,5 roku). U 226 dzieci (41%) rozpoznano zakażenie rotawirusem, u 158 zakażenie bakteryjne (27,3%), w tym zakażenie Salmonellą 48/579 (8,3%), patogenną Escherichia coli 79/579 (13,4%), Campylobacter jejuni 38/579 (6,6%). U wszystkich pacjentów oznaczono stężenia aminotransferazy asparaginianowej (AspAT) i alaninowej (AlAT) z uwzględnieniem wieku, płci, etiologii ostrej biegunki, parametrów stanu zapalnego, zaburzeń gospodarki wodno- elektrolitowej i kwasowo-zasadowej oraz współwystępowania innych schorzeń. Otrzymane wyniki poddano analizie statystycznej.
Podwyższone stężenie AspAT obserwowano u 268 dzieci (46,3%), jedynie u 13 dzieci (2,3%) wartości te przekraczały dwukrotną normę. Podwyższone stężenie AlAT obserwowano u 58 dzieci (10,1%). Jedynie u 6 dzieci (1%) stężenie AlAT było powyżej dwukrotnej wartości normy. Spośród wszystkich pacjentów z ostrą biegunką rotawirusową podwyższone stężenie aminotransferaz (głównie AspAT) obserwowano u 189/226 (83,6%). U wszystkich dzieci stężenia aminotransferaz znormalizowały się w ciągu miesięcznej obserwacji. Znamiennie statystycznie częściej podwyższone stężenia aminotransferaz obserwowano u dzieci w wieku poniżej 3. roku życia oraz ze znacznymi zaburzeniami gospodarki kwasowo-zasadowej. Wykonane badanie USG jamy brzusznej jedynie w pojedynczych przypadkach wykazało nieprawidłowości, głównie pod postacią powiększenia wątroby.
Ze względu na obserwowaną podwyższoną przejściową hipertransaminazemię i szybką samoistną jej normalizację należy zastanowić się na celowością rutynowego oznaczania tych enzymów w przebiegu ostrej biegunki u dzieci. Wskazane wydaje się prowadzenie badań dążących do wyjaśnienia przyczyn hipertransaminazemii zwłaszcza u dzieci poniżej 3. roku życia.
Forum Medycyny Rodzinnej 2011, tom 5, nr 6, 491–498