Genetyczne uwarunkowania chorób układu krążenia

Streszczenie

Rozwój metod biologii molekularnej pozwala na ocenę udziału czynników genetycznych w patogenezie chorób układu sercowo-naczyniowego poprzez precyzyjne badania struktury i funkcji genów. W pracy dokonano przeglądu aktualnego stanu wiedzy na temat genetycznych uwarunkowań chorób układu krążenia, ze szczególnym uwzględnieniem choroby niedokrwiennej serca i nadciśnienia tętniczego.

Polimorfizmy genów odpowiadających za funkcjonowanie układu krążenia mogą mieć istotny wpływ na powstanie choroby niedokrwiennej serca (ChNS). Jest ona związana z wieloma czynnikami genetycznymi (poligenowość). Geny regulujące metabolizm lipidów mogą mieć bezpośredni wpływ na powstanie choroby wieńcowej. Polimorfizm insercyjno/delecyjny (I/D) genu kodującego konwertazę angiotensyny (ACE) może w istotny sposób wpływać na rozwój choroby niedokrwiennej serca. Natomiast agregacja płytek, powstawanie zmian miażdżycowych oraz proces krzepnięcia wiążą się z polimorfizmem glikoproteiny GPIIIa.

Patogeneza nadciśnienia tętniczego ma charakter poligenowy. Mutacje zachodzące w genie 11β-HSD2 mogą prowadzić do utraty aktywności enzymu dehydrogenazy 11β-hydroksysteroidowej typu 2 (11β-HSD2). Rozwój nadciśnienia tętniczego może także być spowodowany mutacjami receptora mineralokortykosteroidów (MR). Natomiast zaburzenia genu czynnika wzrostu fibroblastów typu 1 (FGF1) mogą prowadzić do nadciśnienia o charakterze rodzinnym. Mutacje genu angiotestynogenu (ATG) skutkują zmianami w łańcuchu polipetydowym angiotensynogenu. Pojawienie się genu chimerycznego(CYP11B1/B2) prowadzi do rozwoju rodzinnego hiperaldosteronizmu typu I(zespół GRA). Rodzinny hiperaldosteronizm typu I może wywoływać podatność na krwotoczne udary mózgu i zaostrzenie przebiegu nadciśnienia w czasie ciąży. W obrębie genu ACE może dojść do polimorfizmu insercyjno/delecyjnego, co w konsekwencji może prowadzić do nadciśnienia. Autosomalnie dominująco dziedziczy się zespół Gordona, który objawia się występowaniem nadciśnienia z hiperkaliemią.

Kardiomiopatie to heterogenna grupa chorób serca, które mogą mieć podłoże genetyczne. Wyróżnia się kardiomiopatię przerostową (HCM) dziedziczącą się autosomalnie dominująco. Kardiomiopatia rozstrzeniowa (DCM) jest powodowana przez pojedyncze mutacje punktowe w obrębie genów dla białek aparatu kurczliwego kardiomiocytu.