Tom 15, Nr 4 (2021)
Inne materiały uzgodnione z Redakcją
Opublikowany online: 2021-09-06

dostęp otwarty

Wyświetlenia strony 555
Wyświetlenia/pobrania artykułu 129
Pobierz cytowanie

Eksport do Mediów Społecznościowych

Eksport do Mediów Społecznościowych

Nie za mało, nie za dużo, czyli jaką liczbą leków optymalnie leczyć choroby przewlekłe wśród osób starszych?

Przemysław Kardas1, Konrad Witkowski1, Jacek Pluciński1, Jolanta Macziaczyk-Kubiak1
Forum Medycyny Rodzinnej 2021;15(4).

Streszczenie

Leczenie osób starszych stwarza poważne problemy. Z jednej strony typowa dla osób starszych wielochorobowość, na którą składają się liczne schorzenia przewlekłe, zmusza do leczenia ich wieloma lekami. Zarówno z powodów finansowych, jak i praktycznych nie jest to jednak łatwe, w wyniku czego osoby starsze często nie w pełni realizują zalecenia terapeutyczne. Z drugiej strony sama polipragmazja prowadzi do problemów lekowych, negatywnych skutków zdrowotnych, zwiększonego korzystania z usług opieki zdrowotnej oraz wzrostu kosztów. Ze względu na jej najczęstsze występowanie u osób starszych istnieje pilna potrzeba wprowadzenia skutecznych strategii zapobiegania i leczenia polipragmazji w tej grupie wiekowej. Lekarze podstawowej opieki zdrowotnej odgrywają szczególna rolę w zapobieganiu i leczeniu polipragmazji u starszych pacjentów. Spośród dostępnych interwencji najbardziej praktycznymi, z których mogą skorzystać, są różnego rodzaju przeglądy lekowe, którymi można posługiwać się zwalidowanymi narzędziami (np. kryteria STOPP/START czy Beersa). Jednak w codziennej praktyce te pracochłonne zadania nie są łatwe do wykonania. Dlatego można zalecić uproszczone podejście do przeglądów leków, m.in. w oparciu o narzędzie do zarządzania polipragmazję Skills4Adherence. W najbliższych latach farmaceuci mogą wspomóc w tych działaniach lekarzy ze względu na spodziewane wprowadzenie nowego świadczenia pod postacią opieki farmaceutycznej.

Artykuł dostępny w formacie PDF

Pokaż PDF Pobierz plik PDF

Referencje

  1. World Health Organization. Medication Safety in Polypharmacy. Technical freport. WHO, Geneva: 2019.
  2. Masnoon N, Shakib S, Kalisch-Ellett L, et al. What is polypharmacy? A systematic review of definitions. BMC Geriatr. 2017; 17(1): 230.
  3. Rankin A, Cadogan CA, Patterson SM, et al. Interventions to improve the appropriate use of polypharmacy for older people. Cochrane Database Syst Rev. 2018; 9: CD008165.
  4. Lee JQi, Ying K, Lun P, et al. Intervention elements to reduce inappropriate prescribing for older adults with multimorbidity receiving outpatient care: a scoping review. BMJ Open. 2020; 10(8): e039543.
  5. Eurostat (2020). Ageing Europe - statistics on population developments – statistics explained. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index. php/Ageing_Europe_-_statistics_on_population_developments (30.06.2020).
  6. Barnett K, Mercer SW, Norbury M, et al. Epidemiology of multimorbidity and implications for health care, research, and medical education: a cross-sectional study. Lancet. 2012; 380(9836): 37–43.
  7. Carmona-Torres JM, Cobo-Cuenca AI, Recio-Andrade B, et al. Prevalence and factors associated with polypharmacy in the older people: 2006-2014. J Clin Nurs. 2018; 27(15-16): 2942–2952.
  8. Slabaugh SL, Maio V, Templin M, et al. Prevalence and risk of polypharmacy among the elderly in an outpatient setting: a retrospective cohort study in the Emilia-Romagna region, Italy. Drugs Aging. 2010; 27(12): 1019–1028.
  9. Blozik E, Rapold R, von Overbeck J, et al. Polypharmacy and potentially inappropriate medication in the adult, community-dwelling population in Switzerland. Drugs Aging. 2013; 30(7): 561–568.
  10. Midão L, Giardini A, Menditto E, et al. Polypharmacy prevalence among older adults based on the survey of health, ageing and retirement in Europe. Arch Gerontol Geriatr. 2018; 78: 213–220.
  11. Kornholt J, Christensen MB (2020). Prevalence of polypharmacy in Denmark. Dan Med J. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/32741431/ (23.12.2020).
  12. Hovstadius Bo, Hovstadius K, Astrand B, et al. Increasing polypharmacy - an individual-based study of the Swedish population 2005-2008. BMC Clin Pharmacol. 2010; 10: 16.
  13. Zhang N, Sundquist J, Sundquist K, et al. An Increasing Trend in the Prevalence of Polypharmacy in Sweden: A Nationwide Register-Based Study. Front Pharmacol. 2020; 11: 326.
  14. Eurostat. Medicine use statistics – Statistics explained. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Medicine_use_statistics (13.06.2021).
  15. Grądalski T. Polypharmacy and medication errors on admission to palliative care. Pol Arch Intern Med. 2019; 129(10): 659–666.
  16. Kardas P, Urbański F, Lichwierowicz A, et al. Prevalence and Age Structure of Polypharmacy in Poland: Results of the Analysis of the National Real-World Database of 38 Million Citizens. Front Pharmacol. 2021; 12: 655364.
  17. Leszko M, Zając-Lamparska L, Trempala J. Aging in Poland. Gerontologist. 2015; 55(5): 707–715.
  18. Wastesson JW, Morin L, Laroche ML, et al. How Chronic Is Polypharmacy in Old Age? A Longitudinal Nationwide Cohort Study. J Am Geriatr Soc. 2019; 67(3): 455–462.
  19. Pérez T, Moriarty F, Wallace E, et al. Prevalence of potentially inappropriate prescribing in older people in primary care and its association with hospital admission: longitudinal study. BMJ. 2018; 363: k4524.
  20. Montori VM, Brito JP, Murad MH. The optimal practice of evidence-based medicine: incorporating patient preferences in practice guidelines. JAMA. 2013; 310(23): 2503–2504.
  21. Farmer C, Fenu E, O'Flynn N, et al. Clinical assessment and management of multimorbidity: summary of NICE guidance. BMJ. 2016; 354: i4843.
  22. Austad B, Hetlevik I, Mjølstad BP, et al. Applying clinical guidelines in general practice: a qualitative study of potential complications. BMC Fam Pract. 2016; 17: 92.
  23. Boyd CM, Darer J, Boult C, et al. Clinical practice guidelines and quality of care for older patients with multiple comorbid diseases: implications for pay for performance. JAMA. 2005; 294(6): 716–724.
  24. May C, Montori VM, Mair FS. We need minimally disruptive medicine. BMJ. 2009; 339: b2803.
  25. World Health Organization. Adherence to long-term therapies: evidence for action, ed. Sabaté E. World Health Organization, ‎2003. https://apps.who.int/iris/handle/10665/42682 (31.05.2021).
  26. Morrison VL, Holmes EAF, Parveen S, et al. Predictors of self-reported adherence to antihypertensive medicines: a multinational, cross-sectional survey. Value Health. 2015; 18(2): 206–216.
  27. Kardas P. Rozpowszechnienie nieprzestrzegania zaleceń terapeutycznych wśród pacjentów leczonych z powodu wybranych schorzeń przewlekłych. Pol Merkur Lekarski. 2011 Oct. ; 31(184): 215–20.
  28. Kardas P, Lewek P, Matyjaszczyk M. Determinants of patient adherence: a review of systematic reviews. Front Pharmacol. 2013; 4: 91.
  29. Kardas P, van Boven JF, Pinnock H, et al. ENABLE collaborators. Disparities in European healthcare system approaches to maintaining continuity of medication for non-communicable diseases during the COVID-19 outbreak. Lancet Reg Health Eur. 2021; 4: 100099.
  30. McIntosh J, Alonso A, MacLure K, et al. SIMPATHY Consortium. A case study of polypharmacy management in nine European countries: Implications for change management and implementation. PLoS One. 2018; 13(4): e0195232.
  31. Stewart D, Mair A, Wilson M, et al. SIMPATHY consortium. Guidance to manage inappropriate polypharmacy in older people: systematic review and future developments. Expert Opin Drug Saf. 2017; 16(2): 203–213.
  32. Stewart D, Mair A, Wilson M, et al. SIMPATHY consortium. Guidance to manage inappropriate polypharmacy in older people: systematic review and future developments. Expert Opin Drug Saf. 2017; 16(2): 203–213.
  33. Kurczewska-Michalak M, Lewek P, Jankowska-Polańska B, Giardini A, Costa A, Granata N, Maffoni M, Midão L, Kardas P. Polypharmacy management in the elderly: a systematic review of available interventions and pragmatic guidance. Front Pharmacology, submitted for publication.
  34. Dz.U. 2021 poz. 97, available at https://isap.sejm.gov.pl/isap.nsf/DocDetails.xsp?id=WDU20210000097.
  35. Ministerstwo Zdrowia. Opieka farmaceutyczna – raport. https://www.gov.pl/web/zdrowie/opieka-farmaceutyczna---raport. Dostępny pod adresem: https://www.gov.pl/web/zdrowie/opieka-farmaceutyczna---raport..