Czy przewlekły kaszel u osoby dorosłej może nie mieć podłoża organicznego? Kaszel na tle psychogennym

Streszczenie

Kaszel jest naturalnym odruchem obronnym organizmu pozwalającym na usunięcie z dróg oddechowych drażniących substancji i ciał obcych. Kiedy trwa przewlekle, staje się znaczącym problemem dla chorego i częstą przyczyną wizyt w gabinecie lekarskim. Intensywny i uporczywy kaszel powoduje silny dyskomfort i wyraźnie obniża jakość życia, a jego powikłania mogą poważnie zaburzyć funkcjonowanie organizmu.
Etiopatogeneza bywa złożona, stąd często trudno wykryć przyczynę przewlekłego kaszlu. Dokładna analiza źródeł jest jednak konieczna i wymaga szczegółowych badań. Niepowodzenia w leczeniu przewlekłego kaszlu mogą wywoływać u lekarza poczucie bezradności i skłaniać ku przedwczesnej diagnozie kaszlu o podłożu funkcjonalnym lub psychogennym. Przewlekły kaszel w zaburzeniach organicznych pojawia się w chorobach układu oddechowego, układu pokarmowego, układu krążenia i układu nerwowego, jak również chorobach nowotworowych oraz w wyniku pojawienia się skutków ubocznych stosowanych leków. Może mieć również podłoże nieorganiczne. Wynika wówczas z doświadczanego przez chorego silnego wewnętrznego napięcia w sferze ciała i psychiki.
Czynniki emocjonalne wywołujące kaszel zwykle nie są przez chorego uświadomione, jednocześnie przeżywanie bólu i innych dolegliwości związanych z przewlekłym kaszlem jest realnym doświadczeniem dla chorego. Bywa, że kaszel jest jedynym dla pacjenta, dostępnym i skutecznym sposobem zwrócenia na siebie uwagi otoczenia. Jest oznaką protestu lub - nie wprost - wołaniem o pomoc i opiekę. Zlekceważenie pacjenta, czy przypisanie mu chęci manipulacji otoczeniem w konsekwencji stygmatyzuje go i pozostawia w samotności z dodatkowym poczuciem winy.
Lekarz zmotywowany by w atmosferze wsparcia i zrozumienia pomóc pacjentowi w szerszym spojrzeniu na chorobę, może odkryć wiele emocjonalnych przyczyn kaszlu, a tym samym ułatwić pacjentowi proces zdrowienia poprzez nacisk na leczenie przyczynowe.