Postępowanie z pacjentem palącym tytoń w warunkach praktyki lekarza rodzinnego

Streszczenie

Palenie tytoniu jest najważniejszym, pojedynczym, możliwym do wyeliminowania czynnikiem odpowiedzialnym za wiele chorób i zgonów. Negatywny wpływ dotyczy palenia czynnego, jak i biernego. Do rozwoju uzależnienia dochodzi wskutek farmakologicznego oddziaływania nikotyny na ośrodkowy układ nerwowy i równocześnie rozwijających się zmian behawioralnych. Palenie tytoniu traktowane jest jako choroba przewlekła występująca w fazach remisji, gdy pacjent nie pali, i nawrotów, czyli powrotu do palenia. Większość pacjentów, która pali, deklaruje chęć rzucenia palenia, chociaż tylko niewielki odsetek jest w stanie zrobić to skutecznie bez pomocy. Szczególnym miejscem, gdzie pacjent mógłby otrzymać pomoc podczas rzucania palenia, jest praktyka lekarza rodzinnego. Prostą i skuteczną metodą pomocy jest minimalna interwencja antynikotynowa. Jest to krótkie kilkuminutowe działanie podejmowane w trakcie wizyty lekarskiej, polegające na identyfikacji pacjenta palącego tytoń i udzieleniu mu fachowej pomocy w zerwaniu z nałogiem. Schemat przeprowadzania minimalnej interwencji antynikotynowej opiera się na zasadzie 5 × P. W trakcie prowadzenia interwencji często włącza się leczenie farmakologiczne. Lekami o udowodnionej skuteczności są: nikotynowa terapia zastępcza, chlorowodorek bupropionu i wareniklina. Lekarze rodzinni poprzez swoje zaangażowanie w działania antynikotynowe mogą wpływać na zmniejszenie częstości palenia wśród swoich pacjentów.