dostęp otwarty
Czynniki biochemiczne i genetyczne w diagnostyce i prognozowaniu przebiegu chorób nowotworowych
dostęp otwarty
Streszczenie
Historyczne pojęcie markera nowotworowego oznacza biochemiczną substancję wybiórczo uwalnianą przez komórki guza do krążenia, która może być następnie wykryta w surowicy krwi lub innych płynach ciała w celu klinicznego monitorowania procesu nowotworowego. Z biegiem lat termin ten został rozszerzony o cechy charakteryzujące tkanki czy komórki nowotworowe (ekspresja receptorów, enzymów, mutacje w onkogenach i genach supresorowych, aberracje chromosomalne). Idealny marker nowotworowy jest substancją normalnie niewystępującą w organizmie, której wykrycie odzwierciedla obecność, progresję lub regresję toczącego się procesu nowotworowego (antygeny swoiste dla nowotworu powstałe w wyniku mutacji kodujących je genów). Dużą wartość diagnostyczną mają także antygeny wspólne występujące na komórkach nowotworowych oraz gametach i komórkach łożyska. Najczęściej jednak oznacza się antygeny różnicowania (swoiste dla tkanek, z których wywodzi się nowotwór (np. CYFRA 21.1) oraz powszechnie występujące, których stężenie u chorych z procesem nowotworowym jest znamiennie wyższe niż u osób zdrowych. W tej grupie znajdują się także antygeny embrionalno-nowotworowe, podlegające ekspresji podczas rozwoju płodowego, które u dorosłych mogą pojawić w wyniku procesów naprawczych lub nowotworowych (np. antygen karcynoembrionalny [CEA] i α-fetoproteiny [AFP]).
Przy obecnym stanie służby zdrowia w Polsce (braku odpowiednich rozwiązań strukturalnych, ograniczonego zaufania lekarzy do nowych metod diagnostycznych oraz uwarunkowań ekonomicznych) w najbliższym czasie diagnostyka molekularna nowotworów (zwłaszcza guzów litych) może napotykać na duże trudności. Nie dotyczy to rutynowo oznaczanych markerów, takich jak CA 125, CA 19.9 czy PSA, należących jednak do antygenów powszechnie występujących. Istnieje jednak nadzieja szybkiego wdrożenia badań molekularnych w oznaczaniu czynników predykcyjnych w kwalifikacji chorych do terapii ukierunkowanych molekularnie.
Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 2, 122-134
Streszczenie
Historyczne pojęcie markera nowotworowego oznacza biochemiczną substancję wybiórczo uwalnianą przez komórki guza do krążenia, która może być następnie wykryta w surowicy krwi lub innych płynach ciała w celu klinicznego monitorowania procesu nowotworowego. Z biegiem lat termin ten został rozszerzony o cechy charakteryzujące tkanki czy komórki nowotworowe (ekspresja receptorów, enzymów, mutacje w onkogenach i genach supresorowych, aberracje chromosomalne). Idealny marker nowotworowy jest substancją normalnie niewystępującą w organizmie, której wykrycie odzwierciedla obecność, progresję lub regresję toczącego się procesu nowotworowego (antygeny swoiste dla nowotworu powstałe w wyniku mutacji kodujących je genów). Dużą wartość diagnostyczną mają także antygeny wspólne występujące na komórkach nowotworowych oraz gametach i komórkach łożyska. Najczęściej jednak oznacza się antygeny różnicowania (swoiste dla tkanek, z których wywodzi się nowotwór (np. CYFRA 21.1) oraz powszechnie występujące, których stężenie u chorych z procesem nowotworowym jest znamiennie wyższe niż u osób zdrowych. W tej grupie znajdują się także antygeny embrionalno-nowotworowe, podlegające ekspresji podczas rozwoju płodowego, które u dorosłych mogą pojawić w wyniku procesów naprawczych lub nowotworowych (np. antygen karcynoembrionalny [CEA] i α-fetoproteiny [AFP]).
Przy obecnym stanie służby zdrowia w Polsce (braku odpowiednich rozwiązań strukturalnych, ograniczonego zaufania lekarzy do nowych metod diagnostycznych oraz uwarunkowań ekonomicznych) w najbliższym czasie diagnostyka molekularna nowotworów (zwłaszcza guzów litych) może napotykać na duże trudności. Nie dotyczy to rutynowo oznaczanych markerów, takich jak CA 125, CA 19.9 czy PSA, należących jednak do antygenów powszechnie występujących. Istnieje jednak nadzieja szybkiego wdrożenia badań molekularnych w oznaczaniu czynników predykcyjnych w kwalifikacji chorych do terapii ukierunkowanych molekularnie.
Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 2, 122-134
Słowa kluczowe
markery nowotworowe; czynniki genetyczne; czynniki molekularne; nowotwory
Tytuł
Czynniki biochemiczne i genetyczne w diagnostyce i prognozowaniu przebiegu chorób nowotworowych
Czasopismo
Numer
Strony
122-135
Opublikowany online
2010-05-21
Wyświetlenia strony
2587
Wyświetlenia/pobrania artykułu
9479
Rekord bibliograficzny
Forum Medycyny Rodzinnej 2010;4(2):122-135.
Słowa kluczowe
markery nowotworowe
czynniki genetyczne
czynniki molekularne
nowotwory
Autorzy
Radosław Mlak
Paweł Krawczyk
Janusz Milanowski