Choroby przełyku a migotanie przedsionków - ich rola w powstawaniu przetoki przedsionkowo-przełykowej. Diagnostyka i postępowanie

Streszczenie

Migotanie przedsionków (AF) jest często spotykane w praktyce lekarskiej - u młodych osób częściej występuje tak zwane pierwotne napadowe, ogniskowe AF lub wyzwalane częstoskurczem przedsionkowo-komorowym (atrio-ventricular reentrant tachycardia in Wolff-Parkinson-White syndrome [AVNRT-WPW], atrio-ventricular nodal reentrant tachycardia [AVNRT] - z rzekomymi włóknami Mahaima), typowym trzepotaniem prawoprzedsionkowym (atrial flutter [AFL]) lub nawrotnym częstoskurczem węzłowym (AVNRT). Można przypuszczać, że u niektórych pacjentów choroby układu pokarmowego mogą być czynnikiem usposabiającym do występowania AF; dotyczy to głównie chorób, w przebiegu których dochodzi do wzrostu wskaźników zapalnych. Zapalenie przełyku zwiększa prawdopodobieństwo wystąpienia AF. Dużą rolę w wystąpieniu poablacyjnej przetoki przedsionkowo-przełykowej może odgrywać współistniejąca choroba wrzodowa lub refluks żołądkowo-przełykowy. Pacjent z zapaleniem przełyku lub objawową chorobą wrzodową nie powinien być kwalifikowany do zabiegu ablacji (RF-AF) do czasu wyleczenia choroby podstawowej. Ze względu na złożoność zabiegu (u osób z przetrwałym AF, niejednokrotnie wymagane są dwie lub więcej sesji), trzeba się liczyć z powikłaniami związanymi z ablacją - do częstych należą ograniczone i przemijające zmiany w obrębie przełyku. Bardzo rzadko występującym, ale bardzo groźnym dla życia powikłaniem jest przetoka przedsionkowo-przełykowa. Pierwszymi objawami sugerującymi przetokę przedsionkowo-przełykową są: ból w klatce piersiowej/nadbrzuszu, leukocytoza, gorączka, narastające osłabienie, nudności, (krwiste) wymioty. Kolejne to objawy neurologiczne (drgawki, niedowłady, zaburzenia czucia, utraty przytomności), które zwykle pojawiają się po około 5-40 godzin od wystąpienia pierwszych symptomów. Po ablacji AF w przypadku dolegliwości z przewodu pokarmowego, bezwzględnie przeciwwskazane jest wykonywanie echa przezprzełykowego, gastroskopii i ezofagoskopii! Rozpoznanie umożliwia wykonanie tomografii komputerowej lub rezonansu magnetycznego. W przypadku objawów sugerujących przetokę przedsionkowo-przełykową należy pacjenta niezwłocznie skierować do ośrodka, który wykonał ablację migotania, lub ośrodka, w którym pilnie można utworzyć zespół chirurgów specjalizujących się zarówno w chirurgii klatki piersiowej, jak i układu pokarmowego.
Właściwe przygotowanie chorego do zabiegu, rozważna i ograniczona ablacja oraz rozsądne postępowanie po zabiegu, pozwalają na ograniczenie ryzyka śmiertelnego powikłania. Po zabiegu przez kilka tygodni konieczna jest dieta przecierana, przeciwwskazane są ostre przyprawy oraz picie alkoholu.
Forum Medycyny Rodzinnej 2010, tom 4, nr 5, 330-338