English Polski

Wyszuk. zaawans.

Tom 15, Nr 3 (2020)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2020-09-25

dostęp otwarty

Pokaż PDF (angielski) Pobierz plik PDF
Wyświetlenia strony 1870
Wyświetlenia/pobrania artykułu 1213
Pobierz cytowanie

Eksport do Mediów Społecznościowych

Eksport do Mediów Społecznościowych

Rola ograniczenia spożycia sodu w diecie — od teorii do praktyki

Stanisław Surma1, Monika Romańczyk1, Edward Bańkowski2
DOI: 10.5603/FC.2020.0030
Folia Cardiologica 2020;15(3):227-235.

Streszczenie

Sód jest głównym kationem zewnątrzkomórkowym. W ostatnich latach opisano wiele mechanizmów biorących udział w regulacji gospodarki sodowej, takich jak: tkanka śródmiąższowa i glikozaminoglikany, limfocyty Th17 i interleukina 17, nabłonkowy kanał sodowy, glikokaliks oraz proproteinowa konwertaza subtyliziny/kexiny typu 6. Złożoność mechanizmów homeostazy gospodarki sodowej sprawia, że budzi ona zainteresowanie nowoczesnej farmakologii. Opisane mechanizmy poniekąd tłumaczą zjawisko sodowrażliwości występujące u znacznej części chorych z nadciśnieniem tętniczym. Głównym źródłem soli w diecie są pokarmy przetworzone. Proces przetwarzania pokarmów wiąże się z znacznym wzrostem zawartości soli w tych produktach. Nadmierne spożycie soli w diecie obserwuje się w większości krajów świata. Związek między nadmiernym spożyciem soli w diecie a występowaniem chorób, takich jak nadciśnienie tętnicze, udar mózgu, rak żołądka, przerost lewej komory serca, kamica moczowa i inne, był przedmiotem licznych badań. Wykazano liczne korzyści płynące z ograniczenia soli w diecie.

Słowa kluczowe: sódsólchoroby układu krążenia

Artykuł dostępny w formacie PDF

Pokaż PDF (angielski) Pobierz plik PDF

Referencje

  1. Surma S, Adamczak M, Więcek A. Hiponatremia spowodowana tiazydowymi i tiazydopodobnymi lekami moczopędnymi. Terapia. 2019; 10(381): 4–10.
  2. Hyla-Klekot L, Kokot F. Nerkowa regulacja gospodarki sodowej. Nefrol Dial Pol. 2010; 14(2): 59–62.
  3. Spasovski G, Vanholder R, Allolio B, et al. Clinical practice guideline on diagnosis and treatment of hyponatraemia. Nephrol Dial Transplant. 2014; 29(2): 1–39.
    CrossRefPubMed
  4. Esteva-Font C, Ballarin J, Fernández-Llama P. Molecular biology of water and salt regulation in the kidney. Cell Mol Life Sci. 2012; 69(5): 683–695.
    CrossRefPubMed
  5. Kokot F. Gospodarka wodno-elektrolitowa i kwasowo-zasadowa w stanach fizjologii i patologii. Wydanie VI. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2005.
  6. Titze J, Machnik A. Sodium sensing in the interstitium and relationship to hypertension. Curr Opin Nephrol Hypertens. 2010; 19(4): 385–392.
    CrossRefPubMed
  7. Titze J. Water-free sodium accumulation. Semin Dial. 2009; 22(3): 253–255.
    CrossRefPubMed
  8. Kokot F, Hyla-Klekot L. Sodium sensors of the matrix of the interstitial fluid space and endothelial vascular cells — role in the extrarenal regulation of sodium metabolism and blood pressure. Arterial Hypertens. 2011; 15(1): 1–4.
  9. Machnik A, Neuhofer W, Jantsch J, et al. Macrophages regulate salt-dependent volume and blood pressure by a vascular endothelial growth factor-C-dependent buffering mechanism. Nat Med. 2009; 15(5): 545–552.
    CrossRefPubMed
  10. Selvarajah V, Connolly K, McEniery C, et al. Skin sodium and hypertension: a paradigm shift? Curr Hypertens Rep. 2018; 20(11): 94.
    CrossRefPubMed
  11. Selvarajah V, Mäki-Petäjä KM, Pedro L, et al. Novel mechanism for buffering dietary salt in humans: effects of salt loading on skin sodium, vascular endothelial growth factor C, and blood pressure. Hypertension. 2017; 70(5): 930–937.
    CrossRefPubMed
  12. Titze J. Sodium balance is not just a renal affair. Curr Opin Nephrol Hypertens. 2014; 23(2): 101–105.
    CrossRefPubMed
  13. Weinberg MH, Miller JZ, Luft FC, et al. Definition and characterictics of sodium sen-sivity and blood pressure resistance. Hypertension. 1986; 8(6 Pt 2): II127–II134.
    CrossRefPubMed
  14. He FJ, MacGregor GA. Reducing population salt intake worldwide: from evidence to implementation. Prog Cardiovasc Dis. 2010; 52(5): 363–382.
    CrossRefPubMed
  15. Machnik A, Dahlmann A, Kopp C, et al. Mononuclear phagocyte system depletion blocks interstitial tonicity-responsive enhancer binding protein/vascular endothelial growth factor C expression and induces salt-sensitive hypertension in rats. Hypertension. 2010; 55(3): 755–761.
    CrossRefPubMed
  16. Guzik TJ, Hoch NE, Brown KA, et al. Role of the T cell in the genesis of angiotensin II induced hypertension and vascular dysfunction. J Exp Med. 2007; 204(10): 2449–2460.
    CrossRefPubMed
  17. Wilck N, Matus MG, Kearney SM, et al. Salt-responsive gut commensal modulates T17 axis and disease. Nature. 2017; 551(7682): 585–589.
    CrossRefPubMed
  18. Wyatt CM, Crowley SD. Intersection of salt- and immune-mediated mechanisms of hypertension in the gut microbiome. Kidney Int. 2018; 93(3): 532–534.
    CrossRefPubMed
  19. Park JS, Oh Y, Park O, et al. PEGylated TRAIL ameliorates experimental inflammatory arthritis by regulation of Th17 cells and regulatory T cells. J Control Release. 2017; 267: 163–171.
    CrossRefPubMed
  20. Smiljanec K, Lennon SL. Sodium, hypertension, and the gut: does the gut microbiota go salty? Am J Physiol Heart Circ Physiol. 2019; 317(6): H1173–H1182.
    CrossRefPubMed
  21. Adamczak M, Ritz E. Endogenne steroidy kardiotoniczne — oubaina, imarinobuf-agenina a nadciśnienie tętnicze. Postępy w nefrologii i nadciśnieniu tętniczym. Medycyna Praktyczna, Kraków 2008.
  22. Fuller PJ, Young MJ. Mechanisms of mineralocorticoid action. Hypertension. 2005; 46(6): 1227–1235.
    CrossRefPubMed
  23. Yoshida S, Ishizawa K, Ayuzawa N, et al. Local mineralocorticoid receptor activation and the role of Rac1 in obesity-related diabetic kidney disease. Nephron Exp Nephrol. 2014; 126(1): 16–24.
    CrossRefPubMed
  24. Oberleithner H, Kusche-Vihrog K, Schillers H. Endothelial cells as vascular salt sensors. Kidney Int. 2010; 77(6): 490–494.
    CrossRefPubMed
  25. Callies C, Fels J, Liashkovich I, et al. Membrane potential depolarization decreases the stiffness of vascular endothelial cells. J Cell Sci. 2011; 124(Pt 11): 1936–1942.
    CrossRefPubMed
  26. Fels J, Jeggle P, Liashkovich I, et al. Nanomechanics of vascular endothelium. Cell Tissue Res. 2014; 355(3): 727–737.
    CrossRefPubMed
  27. Oberleithner H, Riethmüller C, Schillers H, et al. Plasma sodium stiffens vascular endothelium and reduces nitric oxide release. Proc Natl Acad Sci USA. 2007; 104(41): 16281–16286.
    CrossRefPubMed
  28. Li J, White J, Guo L, et al. Salt inactivates endothelial nitric oxide synthase in endothelial cells. J Nutr. 2009; 139(3): 447–451.
    CrossRefPubMed
  29. Oberleithner H, Callies C, Kusche-Vihrog K, et al. Potassium softens vascular endothelium and increases nitric oxide release. Proc Natl Acad Sci USA. 2009; 106(8): 2829–2834.
    CrossRefPubMed
  30. Shenghan C, Pengxiu C, Ningzheng D, et al. PCSK6-mediated corin activation is es-sential for normal blood pressure. Nat Med. 2015; 21(9): 1048–1053.
    CrossRefPubMed
  31. Adamczak M, Sabiak-Błaż N, Ritz E. Sól a nadciśnienie tętnicze. In: Więcek A, Kokot F. ed. Postępy w nefrologii i nadciśnieniu tętniczym. Tom IX. Medycyna Praktyczna, Kraków 2010: 11–17.
  32. https://www.escardio.org/Journals/E-Journal-of-Cardiology-Practice/Volume-10/How-to-quantify-salt-intake-in-certain-patients (April 20, 2020).
  33. https://ncez.pl/abc-zywienia-/zasady-zdrowego-zywienia/zawartosc-soli-w-produktach-spozywczych- (April 20, 2020).
  34. Jeżewska M, Kulczak M, Błasińska I. Zawartość soli w wybranych koncentratach obi-adowych. Bromat Chem Toksykol. 2011; 3: 585–590.
  35. Jaworowska A, Blackham T, Stevenson L, et al. Determination of salt content in hot takeaway meals in the United Kingdom. Appetite. 2012; 59(2): 517–522.
    CrossRefPubMed
  36. Mojska H, Świderska K. Zawartość soli w produktach fast food w Polsce. Cz.1. Frytki ziemniaczane. Żyw Człow. 2011; 38(6): 449–456.
  37. Tabela wartości odżywczych. http://www.mcdonalds.pl (April 20, 2020).
  38. www.zdrowie.med.pl (April 20, 2020).
  39. Eaton SB, Konner M. Paleolithic nutrition. A consideration of its nature and current implications. N Engl J Med. 1985; 312(5): 283–289.
    CrossRefPubMed
  40. Eaton SB, Eaton SB. Paleolithic vs. modern diets — selected pathophysiological implications. Eur J Nutr. 2000; 39(2): 67–70.
    CrossRefPubMed
  41. Heerspink HJL, Navis G, Ritz E. Salt intake in kidney disease — a missed therapeutic opportunity? Nephrol Dial Transplant. 2012; 27(9): 3435–3442.
    CrossRefPubMed
  42. Powles J, Fahimi S, Micha R, et al. Global Burden of Diseases Nutrition and Chronic Diseases Expert Group (NutriCoDE). Global, regional and national sodium intakes in 1990 and 2010: a systematic analysis of 24 h urinary sodium excretion and dietary surveys worldwide. BMJ Open. 2013; 3(12): e003733.
    CrossRefPubMed
  43. Mozaffarian D, Fahimi S, Singh GM, et al. Global Burden of Diseases Nutrition and Chronic Diseases Expert Group. Global sodium consumption and death from cardiovascular causes. N Engl J Med. 2014; 371(7): 624–634.
    CrossRefPubMed
  44. Stamler J. The INTERSALT Study: background, methods, findings, and implications. Am J Clin Nutr. 1997; 65(2 Suppl): 626S–642S.
    CrossRefPubMed
  45. He F, MacGregor G. Effect of longer-term modest salt reduction on blood pressure. Cochrane Database Syst Rev. 2004.
    CrossRef
  46. Graudal NA, Hubeck-Graudal T, Jürgens G. Effects of low-sodium diet vs. high-sodium diet on blood pressure, renin, aldosterone, catecholamines, cholesterol, and triglyceride (Cochrane Review). Am J Hypertens. 2012; 25(1): 1–15.
    CrossRefPubMed
  47. Pimenta E, Gaddam KK, Oparil S, et al. Effects of dietary sodium reduction on blood pressure in subjects with resistant hypertension: results from a randomized trial. Hypertension. 2009; 54(3): 475–481.
    CrossRefPubMed
  48. Whelton PK, Appel LJ, Espeland MA, et al. Sodium reduction and weight loss in the treatment of hypertension in older persons: a randomized controlled trial of nonpharmacologic interventions in the elderly (TONE). TONE Collaborative Research Group. JAMA. 1998; 279(11): 839–846.
    CrossRefPubMed
  49. Cappuccio FP, Capewell S, Lincoln P, et al. Policy options to reduce population salt intake. BMJ. 2011; 343: d4995.
    CrossRefPubMed
  50. Cappuccio FP. Cardiovascular and other effects of salt consumption. Kidney Int Suppl (2011). 2013; 3(4): 312–315.
    CrossRefPubMed
  51. Schmieder RE, Langenfeld MR, Schmieder RE, et al. Sodium intake modulates left ventricular hypertrophy in essential hypertension. J Hypertens Suppl. 1988; 6(4): S148–S150.
    CrossRefPubMed
  52. Barba G, Cappuccio FP, Russo L, et al. Renal function and blood pressure response to dietary salt restriction in normotensive men. Hypertension. 1996; 27(5): 1160–1164.
    CrossRefPubMed
  53. Tykarski A, Filipiak K, Januszewicz A, et al. Wytyczne PTNT. Zasady postępowania w nadciśnieniu tętniczym 2019. Arterial Hypertens. 2019; 23(2): 41–87.
    CrossRef
  54. Jarosz M, Szponar L, Rychlik E, Wierzejska E. Woda i elektrolity. In: Jarosz M. ed. Normy żywienia dla populacji polskiej — nowelizacja. Instytut Żywności i Żywienia, Warszawa 2012: 143–153.
  55. Chang HY, Hu YW, Yue CSJ, et al. Effect of potassium-enriched salt on cardiovascular mortality and medical expenses of elderly men. Am J Clin Nutr. 2006; 83(6): 1289–1296.
    CrossRefPubMed

Informacje o plikach cookie

Niezbędne pliki cookie

Zawsze aktywne

Te pliki cookie są niezbędne do prawidłowego wyświetlania i działania strony internetowej. Zablokowanie ich może spowodować nieprawidłowe działanie strony.

Analityczne pliki cookie

W ramach naszej strony internetowej korzystamy z narzędzi analitycznych, takich jak Google Analytics, które umożliwiają nam weryfikację ruchu na stronie internetowej. Narzędzia te mogą wymagać użycia plików cookie.

Społecznościowe pliki cookie

Są to pliki cookie powiązane z portalami społecznościowymi, z których korzystamy. Zaakceptowanie ich pozwoli na powiązanie Twojej wizyty na stronie z naszymi profilami w mediach społecznościowych.

Marketingowe pliki cookie

Są to pliki cookie odpowiedzialne za prowadzenie działań reklamowych i marketingowych - zgoda na ich wykorzystanie pozwoli nam kierować do Ciebie reklamy, bazujące na podstawie Twoich wcześniejszych aktywności w ramach naszej stronie internetowej.

Folia Cardiologica

O Via Medica Reklama
Księgarnia (Ikamed) TVMed
Aktualności
Copyright © 2023 Via Medica Regulations Cookie policy Privacy policy Legal Notice