Wstęp. Wskazania do stosowania kardiologicznych wszczepialnych urządzeń elektronicznych (CIED) przez lata się rozszerzyły, a także dokonała się ewolucja rozwiązań technologicznych implantowanych urządzeń. Operacje torakokardiochirurgiczne ustąpiły miejsca technikom zabiegowym z wykorzystaniem układu żylnego i wykonywanym w tylko miejscowym znieczuleniu. Wszystkie te czynniki łącznie modelują zmianę liczby i proporcji oraz rodzajów urządzeń implantowanych podczas procedur. Ukierunkowanie, trwałość lub dynamika zmian trendów są jednak widoczne dopiero w dłuższych okresach, co jednocześnie pozwala na szacowanie wartości prognostycznych.
Materiał i metody. Oceną retrospektywną objęto zabiegi CIED wykonane w ośrodku w latach 2002–2015. Analizę badanego materiału przeprowadzono z wykorzystaniem informacji zawartych w dokumentacji medycznej, w tym w księgach zabiegowych i protokołach wykonanej procedury, oraz zaczerpnięto z przeprowadzonych poszpitalnych badań kontrolnych. W opracowaniu uwzględniono coroczną analizę wyodrębnionych grup zabiegów, takich jak implantacje pierwszorazowe (de novo), wymiany urządzeń, modernizacje (up-grade).
Wyniki. W badanym okresie przeprowadzono łącznie 7921 zabiegów z zakresu CIED. Stosunek odsetków kobiet do mężczyzn wynosił 52% v. 48% (śr. wieku: 72,7 roku). Implantacje de novo stanowiły 68,5% wszystkich wykonanych procedur, wymiany urządzeń z powodu wyczerpywania się baterii zasilających dotyczyły 24,4% przypadków, a 7,1% stanowiły pozostałe zabiegi. W grupie pierwszorazowych procedur wszczepienia stymulatorów (PM) dotyczyły 81,7% zabiegów, w tym: przedsionkowych (AAI) — 6,2%, komorowych (VVI) — 49,6%, przedsionkowo-komorowych (DDD) — 43,8%. Pozostałe 18,3% procedur de novo tworzyły w 83,2% układy kardiowertująco-defibrylujące (ICD), w tym w 26,0% — ICD-DR, w 57,2% — ICD-VR, a w 16,7% — wzbogacone o funkcję resynchornizacji CRT-D. Modernizacje w obrębie układów stymulujących objęły 82,4% wszystkich zabiegów o charakterze up-grade. Zabiegi up-grade wzbogacające dotychczasowy układ o urządzenie z nowymi funkcjami, takimi jak przerywanie tachyarytmii komorowych (do → ICD) i/lub resynchronizację serca (do → CRT-D), stanowiły 17,6% wszystkich modyfikacji.
Wnioski. Wzrostowi ogólnej liczby wykonywanych zabiegów CIED towarzyszyło zwiększanie udziału zakładanych urządzeń z rozszerzonym zakresem terapii o funkcje antyarytmiczne i/lub resynchronizujące zarówno w grupach zabiegów de novo, jak i up-grade. Szacowane wartości prognostyczne wskazują na utrzymanie się trendu wzrostu liczby wykonywania procedur CIED z urządzeniami analizowanych w opracowaniu.