Zapalenie mięśnia sercowego u dzieci i młodzieży — przegląd piśmiennictwa

Streszczenie

Zapalenie mięśnia sercowego (ZMS) według Światowej Organizacji Zdrowia definiuje się jako chorobę zapalną obejmującą kardiomiocyty, tkankę śródmiąższową, naczynia, a czasem również osierdzie. W poniższym opracowaniu przeanalizowano piśmiennictwo z ostatnich 5 lat dotyczące epidemiologii, badań diagnostycznych, leczenia i rokowania w ZMS u dzieci i młodzieży. W tym celu dokonano przeglądu medycznej bazy danych Pubmed, używając słów/zwrotów kluczowych: „dzieci” (ang. ‘children’), „zapalenie mięśnia sercowego” (ang. ‘myocarditis’) — strategia ta pozwoliła uzyskać łącznie 117 artykułów. Spośród nich wyodrębniono prace, w których badana grupa obejmowała co najmniej 5 dzieci, a w opisie zawarto dane dotyczące objawów klinicznych, odchyleń w badaniach laboratoryjnych oraz badaniach obrazowych, identyfikacji czynników etiologicznych, zastosowanego leczenia oraz czasu hospitalizacji i liczby zgonów. Do analizy końcowej włączono 17 artykułów; zestawienie obejmuje łącznie 1891 dzieci, u których rozpoznano ZMS. Z analizy wynika, że ZMS jest chorobą rzadką. Obserwuje się dwa szczyty zachorowań: w wieku noworodkowym i wczesnoniemowlęcym oraz w okresie dojrzewania, przy czym wiek poniżej 2. rż. jest niekorzystnym czynnikiem rokowniczym. W raportowanych przypadkach najczęstszymi objawami podmiotowymi były: osłabienie, ból w klatce piersiowej, kołatania serca. Wśród objawów przedmiotowych dominowały: tachypnoe, tachykardia, hipotensja, hepatomegalia. Wywiad, wynik badania przedmiotowego oraz wyniki badań dodatkowych (stężenia troponin, elektrokardiogram, echokardiogram) przybliżają do rozpoznania, natomiast „złotym standardem” do ustalenia diagnozy jest badanie rezonansu magnetycznego serca. W analizowanej grupie 65–90% dzieci wymagało leczenia na oddziale intensywnej terapii, u 168 dzieci zastosowano ciągłe pozaustrojowe natlenianie krwi, a 35 dzieciom wszczepiono tak zwane sztuczne komory. U 38 pacjentów wykonano przeszczepienie serca. Śmiertelność w ZMS jest wysoka (w przeanalizowanym piśmiennictwie wyniosła 25–35%). U około 25% dzieci dysfunkcja mięśnia sercowego pozostała trwała. Ze względu na nieprzewidywalny przebieg choroby pacjent w ostrym okresie choroby powinien być hospitalizowany, a po wypisaniu ze szpitala podlegać dalszej kontroli kardiologicznej.