Parametry morfologiczne tętnic obwodowych w ocenie ryzyka sercowo-naczyniowego
Streszczenie
Wstęp. Celem badania była weryfikacja hipotezy, czy ultrasonograficzny pomiar średnic tętnic szyjnych wspólnych (CCAd) i tętnicy ramiennej (BAd) może stanowić marker zwiększonego ryzyka wystąpienia choroby wieńcowej (CAD), definiowanej jako zwężenie większe lub równe 50% średnicy co najmniej jednego segmentu dużej tętnicy wieńcowej.
Materiały i metody. Diagnozowanych w kierunku choroby wieńcowej 71 pacjentów (23,9% kobiet, średni wiek 61,5 ± 7,5) poddano ultrasonograficznej ocenie średnic obu tętnic szyjnych wspólnych i tętnicy ramiennej dominującej kończyny górnej. Protokół badania obejmował również ocenę kliniczną, ocenę wskaźników biochemicznych, spoczynkowy zapis elektrokardiograficzny, elektrokardiograficzny test wysiłkowy, przezklatkowe badanie echokardiograficzne, z weryfikacją wyników w koronarografii i oceną zmian w naczyniach wieńcowych metodą cyfrowej angiografii ilościowej i wyliczeniem wskaźnika Gensiniego (GS).
Wyniki. Obecność istotnych zwężeń w koronarografii stwierdzono u 43 (60,5%) pacjentów. Średnia wartość CCAd była większa u pacjentów z CAD (7,97 ± 0,96 mm vs. 7,37 ± 0,67 mm; p = 0,0052), podobnie jak wartość BAd (5,06 ± 0,65 vs. 4,68 ± 0,75; p = 0,03). Wartości średnic tętnic obwodowych korelowały ze wskaźnikiem GS bardziej wyraźnie w przypadku CCAd (ρ = 0,35; p = 0,0023) niż dla BAd (ρ = 0,24; p = 0,0368). Wartości CCAd znacząco wyraźniej dodatnio korelowały z dystalnymi segmentami (ρ = 0,35; p = 0,0024), natomiast średnica BA — z proksymalnymi segmentami tętnic wieńcowych ocenianych według GS (ρ = 0,239; p = 0,045). Po zastosowaniu metody indeksacji do pola powierzchni ciała (BSA) stwierdzono obecność silnego trendu w kierunku wyższych wartości średnic badanych tętnic obwodowych wśród pacjentów z chorobą wieńcową — wskaźnik CCAd/BSA: 4,06 ± 0,46 mm/m2 vs. 3,85 ± 0,56 mm/m2, p = 0,087, wskaźnik BAd/BSA: 2,57 ± 0,29 mm/m2 vs. 2,42 ± 0,35 mm/m2, p = 0,057. Wskaźnik Gensiniego znacząco korelował z indeksem CCAd/BSA (ρ = 0,24; p = 0,043) oraz wykazano dodatni trend w korelacji między wskaźnikiem GS i indeksem BAd/BSA (ρ = 0,21; p = 0,076).
Wnioski. Średnice tętnic szyjnych wspólnych i średnicy ramiennej dominującej kończyny górnej są większe u pacjentów z CAD. Ultrasonografia tętnic obwodowych może stanowić uzupełniającą metodę w diagnostyce CAD.
Słowa kluczowe: choroba wieńcowaultrasonografia tętnic obwodowych
Referencje
- Bots ML, Hofman A, Jong PDe, et al. Common carotid intima-media thickness as an indicator of atherosclerosis at other sites of the carotid artery the Rotterdam Study. Ann Epidemiol. 1996; 6(2): 147–153.
- Obońska K, Grąbczewska Z, Fisz J. Ocena czynności śródbłonka naczyniowego — gdzie jesteśmy, dokąd zmierzamy? Folia Cardiol Excerpta. 2010; 5(5): 292–297.
- Crouse JR, Goldbourt U, Evans G, et al. Arterial enlargement in the atherosclerosis risk in communities (ARIC) cohort. In vivo quantification of carotid arterial enlargement. The ARIC Investigators. Stroke. 1994; 25(7): 1354–1359.
- Steinke W, Els T, Hennerici M. Compensatory carotid artery dilatation in early atherosclerosis. Circulation. 1994; 89(6): 2578–2581.
- Eigenbrodt ML, Bursac Z, Rose KM, et al. Common carotid arterial interadventitial distance (diameter) as an indicator of the damaging effects of age and atherosclerosis, a cross-sectional study of the Atherosclerosis Risk in Community Cohort Limited Access Data (ARICLAD), 1987-89. Cardiovasc Ultrasound. 2006; 4: 1.
- Wikstrand J, Wendelhag I. Methodological considerations of ultrasound investigation of intima-media thickness and lumen diameter. J Intern Med. 1994; 236(5): 555–559.
- Kato M, Dote K, Habara S, et al. Clinical implications of carotid artery remodeling in acute coronary syndrome. J Am Coll Cardiol. 2003; 42(6): 1026–1032.
- Gensini GG. A more meaningful scoring system for determining the severity of coronary heart disease. Am J Cardiol. 1983; 51(3): 606.
- Glagov S, Weisenberg E, Zarins CK, et al. Compensatory enlargement of human atherosclerotic coronary arteries. N Engl J Med. 1987; 316(22): 1371–1375.
- Zarins CK, Weisenberg E, Kolettis G, et al. Differential enlargement of artery segments in response to enlarging atherosclerotic plaques. J Vasc Surg. 1988; 7(3): 386–394.
- Holewijn S, den Heijer M, Swinkels DW, et al. Brachial artery diameter is related to cardiovascular risk factors and intima-media thickness. Eur J Clin Invest. 2009; 39(7): 554–560.
- Chung WB, Hamburg NM, Holbrook M, et al. The brachial artery remodels to maintain local shear stress despite the presence of cardiovascular risk factors. Arterioscler Thromb Vasc Biol. 2009; 29(4): 606–612.
- Pucci G, Mannarino MR, Pirro M, et al. Is brachial artery diameter an early index of organ damaged hypertension? Nutrition, Metabolism and Cardiovascular Diseases. 2008; 18: S56.
- Yeboah J, Crouse JR, Hsu FC, et al. Brachial flow-mediated dilation predicts incident cardiovascular events in older adults: the Cardiovascular Health Study. Circulation. 2007; 115(18): 2390–2397.
- Holubkov R, Karas RH, Pepine CJ, et al. Large brachial artery diameter is associated with angiographic coronary artery disease in women. Am Heart J. 2002; 143(5): 802–807.
- Montalcini T, Gorgone G, Gazzaruso C, et al. Large brachial and common carotid artery diameter in postmenopausal women with carotid atherosclerosis. Atherosclerosis. 2008; 196(1): 443–448.
- Mirek AM, Wolińska-Welcz A. Is the lumen diameter of peripheral arteries a good marker of the extent of coronary atherosclerosis? Kardiol Pol. 2013; 71(8): 810–817.
