Analiza parametrów częstotliwościowych zmienności rytmu serca po pomostowaniu aortalno-wieńcowym

Streszczenie

Wstęp: Zmienność rytmu serca (HRV) jest uwarunkowana przez chwilowe zmiany czasu trwania kolejnych odstępów RR rytmu zatokowego. Parametry określające HRV odzwierciedlają wpływ obu składowych autonomicznego układu nerwowego na węzeł zatokowy i pozwalają na jego ilościową ocenę. Oznaczenie HRV może uwidocznić zaburzenia autonomicznej regulacji pracy serca. Celem pracy była ocena zmian wartości parametrów analizy częstotliwościowej zmienności rytmu zatokowego po pomostowaniu aortalno-wieńcowym (CABG).
Materiał i metody: Badaniem objęto grupę 19 pacjentów (średni wiek 63,3 ± 9,8 roku), zakwalifikowanych po raz pierwszy do operacji CABG w trybie planowym. Z badania wykluczono osoby ze świeżym epizodem wieńcowym, schorzeniami organicznymi serca oraz zaburzeniami rytmu, pacjentów po ablacji i z rozrusznikiem. Każdego badanego poddano 3-krotnemu pomiarowi HRV metodą short time measurement (ok. 5 min) aparatem typu Holter. Pierwszy pomiar wykonywano w dobie przedoperacyjnej, a kolejne w 1. i 7. dobie po operacji. Po manualnym usunięciu z zapisu artefaktów i pobudzeń dodatkowych dokonano analizy HRV. Uwzględniono parametry analizy częstotliwościowej: moc widma w zakresie bardzo niskich częstotliwości (VLF), niskich częstotliwości (LF), wysokich częstotliwości (HF) oraz iloraz LF/HF.
Wyniki: U wszystkich chorych wykazano znaczne zmniejszenie wartości parametrów VLF, LF, HF po operacji (dla wszystkich parametrów p < 0,001), które utrzymywało się do 7. doby (odpowiednio p < 0,02), choć obserwowano tendencję wzrostową od doby pooperacyjnej 1. do 7. Stwierdzono również tendencję do wzrostu LF/HF po operacji oraz wyższe wartości LF/HF w 7. dobie pooperacyjnej u mężczyzn niż u kobiet (p < 0,01). Obniżenie VLF w 7. dobie w stosunku do doby 1. zależało od wartości wskaźnika masy ciała (r = –0,47, p = 0,043). U chorych z dyslipidemią obserwowano istotnie niższe wartości HF przed zabiegiem (p < 0,05), podobnie przedoperacyjne wartości HF zależały od wieku (r = –0,58, p < 0,05).
Wnioski: Zmienność rytmu serca zmniejsza się po pomostowaniu aortalno-wieńcowym. Obniżenie wartości parametrów częstotliwościowych utrzymuje się do co najmniej 7. doby pooperacyjnej. Pacjenci z dyslipidemią i starsi mają wyjściowo mniejszą zmienność rytmu zatokowego w zakresie częstotliwości odpowiadających czynności nerwu błędnego. Po operacji występuje tendencja do przesunięcia równowagi autonomicznej na korzyść układu współczulnego. (Folia Cardiologica Excerpta 2011; 6, 1: 76–81)