Jednym z poważniejszych zadań współczesnej medycyny jest walka z otyłością i jej powikłaniami. Nieprawidłowej masie ciała, szczególnie współwystępującej z innymi zaburzeniami w obrazie zespołu metabolicznego (MS, metabolic syndrome), często towarzyszy podwyższenie stężenia kwasu moczowego w surowicy (SUA). Badania z ostatnich lat dowodzą, że SUA przyspiesza rozwój blaszki miażdżycowej. Bierze w ten sposób udział w patogenezie groźnych powikłań zespołu metabolicznego, jakimi są choroby układu sercowo-naczyniowego i niewydolność nerek.
Wysokie stężenie SUA u chorych z zespołem metabolicznym jest spowodowane niekorzystnym wpływem poszczególnych składowych tego zespołu. Otyłość trzewna, hipertriglicerydemia, nadciśnienie tętnicze i insulinooporność szczególnie silnie nasilają produkcję i retencję SUA. Hiperglikemia oraz obniżone stężenie cholesterolu frakcji HDL również wykazują dodatnią korelację ze stężeniem SUA, choć mechanizmów za to odpowiedzialnych jeszcze nie odkryto.
Proaterogenny wpływ SUA, nawet w stężeniu obejmującym górny zakres normy (> 4 mg/dl), jest już udokumentowany, choć wciąż są identyfikowane kolejne drogi odpowiedzialne za to działanie. Wśród potencjalnych zjawisk biorących udział w patogenezie miażdżycy, indukowanej podwyższonym stężeniem kwasu moczowego, analizuje się: proliferację komórek mięśni gładkich naczyń, dysfunkcję śródbłonka, aktywację stanu zapalnego w ścianie naczyń oraz zaburzanie równowagi antyutleniacze–utleniacze. Stężenie kwasu moczowego w surowicy wykazuje również działanie synergistyczne z innymi czynnikami proaterogennymi.
Leczenie podwyższonego stężenia SUA u chorych z zespołem metabolicznym należy rozpocząć od kontroli poszczególnych składowych zespołu. Szczególnie dobry efekt może wywołać zmniejszenie masy ciała oraz odpowiednia modyfikacja farmakoterapii nadciśnienia tętniczego. Poza tym dostępne są leki hamujące oksydazę ksantynową, do których należą allopurinol, nowocześniejszy febuksostat, a także preparaty pochodzenia roślinnego - 5, 7 Dihydroxy-4’-methoxyflavone oraz 3, 5, 7, 2’, 4’-pentahydroxyflavone.