WSTĘP. Z doniesień literaturowych dotyczących oceny sposobu żywienia studentów wynika, że mężczyźni popełniają liczne błędy wyrażające się między innymi wysokim spożyciem tłuszczu ogółem oraz nieprawidłową strukturą energetyczną posiłków. Celem autorów badań była ocena związku między składem zwyczajowo spożywanej diety a profilem lipidowym krwi u mężczyzn.
MATERIAŁ I METODY. W badaniach wzięło udział 24 studentów wolontariuszy w wieku 22-24 lat. Stan odżywienia oceniono metodami antropometrycznymi, wyliczając wskaźnik masy ciała (BMI, body mass index) i wskaźnik talia-biodro (WHR, waist to hip ratio). Dokonano analizy profilu lipidowego w osoczu. Mężczyzn podzielono na trzy grupy w zależności od stężenia cholesterolu całkowitego we krwi. W tych grupach oceniano zależność między składem racji pokarmowej a wynikami analizy profilu lipidowego. Informacje na temat sposobu żywienia zebrano metodą bieżącego notowania w ciągu 7 dni poprzedzających pobranie krwi. Wyliczono średnią zawartość energii, błonnika, cholesterolu oraz 27 składników odżywczych w całodziennej racji pokarmowej. Do oceny aterogenności diety zastosowano dwa współczynniki: współczynnik P/S oraz współczynnik Keysa. Wyniki z wyliczeń poddano analizie statystycznej za pomocą testu Tukeya.
WYNIKI. Z wyliczeń struktury BMI wynika, że większość osób - 71,5% - miała prawidłową masę ciała, 8% mężczyzn miało niedowagę, a u 20,5% występowała otyłość. Wartości WHR z kolei wskazują, że proporcje ciała typu androidalnego miało 32% respondentów. Wahania profilu lipidowego krwi dotyczyły głównie stężenia cholesterolu całkowitego i występowały u 24% mężczyzn. Średnie stężenie cholesterolu w osoczu wynosiło 163,2 mg/dl, frakcji HDL, frakcji LDL i triglicerydów odpowiednio 50, 90 i 118,5 mg/dl. Z analizy składu codziennej racji pokarmowej wynika, że wzrostowi stężenia cholesterolu całkowitego we krwi towarzyszył wzrost zawartości cholesterolu w diecie oraz tłuszczu ogółem, nasyconych i jednonienasyconych kwasów tłuszczowych. Natomiast spożycie wielonienasyconych kwasów tłuszczowych i pirydoksyny było najwyższe w grupie o najniższym stężeniu cholesterolu, kobalaminy zaś w grupie o najwyższym jego stężeniu. Wykazano zbyt duży udział energii z tłuszczu, kosztem energii z węglowodanów. Dotyczyło to szczególnie grupy drugiej i trzeciej (odpowiednio 39,6 i 38,5%). Z obliczeń średniej wielkości współczynnika aterogenności diety Keysa wynika, że zarówno w grupie drugiej, jak i trzeciej jego wartość, wynosząca odpowiednio 49,96 i 49,81, odbiegała od wartości pożądanych. Podobną zależność zaobserwowano w przypadku współczynnika P/S, który w grupach drugiej i trzeciej był zbliżony i wynosił 0,37 i 0,38, a w pierwszej grupie - 0,55.
WNIOSKI. Skład codziennej racji pokarmowej studentów ze Szczecina stanowił zagrożenie wystąpieniem miażdżycy w późniejszym okresie życia. Zwyczajowa dieta studentów była jedną z przyczyn zaburzeń profilu lipidowego krwi, obserwowanych u części osób. Skład diety przyczynił się do wystąpienia otyłości u około jednej piątej respondentów.