WSTĘP. Otyłość jest chorobą przewlekłą charakteryzującą się zwiększeniem ilości tkanki tłuszczowej powyżej 25% u mężczyzn i powyżej 30% u kobiet oraz wskaźnikiem masy ciała (BMI, body mass index) ≥ 30 kg/m². Otyłość upośledza liczne funkcje metaboliczne i mechaniczne organizmu człowieka, prowadząc do pogorszenia jakości życia i zwiększenia ryzyka przedwczesnego zgonu. Celem niniejszej pracy była ocena wpływu zmiany masy ciała na aktywność katepsyny D i α₁-antytrypsyny w surowicy krwi u osób z otyłością. Określono także BMI, masę ciała i obwód talii. Oznaczenie aktywności i stężenia wymienionych parametrów biochemicznych oraz antropometrycznych wykonano przed i po leczeniu niefarmakologicznym z zastosowaniem diety i wysiłku fizycznego.
MATERIAŁ I METODY. Badaną grupę stanowiło 67 pacjentów, 40 kobiet i 27 mężczyzn, w wieku 25-70 lat, z BMI 30-45,9 kg/m² i obwodem talii 81-125 cm u kobiet oraz 96-154 cm u mężczyzn. Otyli pacjenci stosowali dietę o obniżonej kaloryczności opartą na modelu diety śródziemnomorskiej oraz poddani byli co najmniej 3 razy w tygodniu wysiłkowi fizycznemu (nordic walking, pływanie, spacer, jazda na rowerze). Grupę kontrolną stanowiło 56 zdrowych ochotników, 28 kobiet i 28 mężczyzn w wieku 32-89 lat, z normowagą i prawidłowym obwodem talii.
WYNIKI. Po 3-miesięcznym leczeniu z zastosowaniem diety i wysiłku fizycznego uzyskano istotne statystycznie zmniejszenie parametrów antropometrycznych. Średnia redukcja masy ciała wynosiła 6,6 kg, obwód talii zmniejszył się średnio o 6,1 cm, a BMI o 2,6 kg/m². Oceniana w niniejszej pracy aktywność katepsyny D w grupie kontrolnej oraz u osób otyłych była podobna. Wzrastała ona w sposób istotny statystycznie po zmniejszeniu masy ciała za pomocą ruchu i diety. Aktywność α₁-antytrypsyny nie zmieniła się zarówno przed, jak i po leczeniu. Wykazano natomiast, że u osób z otyłością jest ona istotnie statystycznie wyższa niż u osób z prawidłową masą ciała. Stężenie białka całkowitego w surowicy krwi osób otyłych było istotnie statystycznie wyższe w porównaniu z grupą kontrolną, natomiast po 3-miesięcznym leczeniu niefarmakologicznym uległo istotnie statystycznej redukcji.
WNIOSKI.
1. Po 3-miesięcznym leczeniu niefarmakologicznym za pomocą diety i wysiłku fizycznego wykazano zmniejszenie masy ciała, obwodu talii i BMI.
2. Trzymiesięczne leczenie niefarmakologiczne, obejmujące dietę i wysiłek fizyczny, spowodowało wzrost aktywności katepsyny D i obniżenie stężenia białka całkowitego.
3. Aktywność fizyczna i dieta są istotnymi czynnikami w redukcji tkanki tłuszczowej i masy ciała oraz w przywróceniu równowagi proteolityczno-antyproteolitycznej organizmu, która u osób z otyłością była zaburzona.
Endokrynologia, Otyłość i Zaburzenia Przemiany Materii 2010, tom 6, nr 4, 155-166