WSTĘP. Istnieją sugestie, że zwiększone wytwarzanie dehydroepiandrosteronu (DHEA) u otyłych kobiet po menopauzie może wpływać na tkankę kostną, a istotną rolę w mechanizmie tych powiązań mogą odgrywać osteoprotegeryna (OPG) i jej ligand — RANKL. Celem badań było wykazanie, czy u otyłych kobiet po menopauzie istnieje związek między okołodobowymi stężeniami DHEA a gęstością mineralną kości (BMD) i metabolizmem kostnym oraz ustalenie, czy OPG i RANKL mogą mieć znaczenie w mechanizmie tych zależności.
MATERIAŁ I METODY. U 35 kobiet po menopauzie (20 otyłych i 15 zdrowych) wykonano badanie BMD metodą dwuwiązkowej absorpcjometrii rentgenowskiej (DXA) obejmujące część lędźwiową kręgosłupa L2–L4 oraz, metodą ELISA, oznaczono stężenia DHEA, markerów kostnych (OC i CTx), OPG i jej rozpuszczalnego liganda sRANKL w surowicy krwi pobieranej w odstępach 3-godzinnych w ciągu doby.
WYNIKI. Istotnemu zwiększeniu masy ciała, wskaźnika masy ciała (BMI), wskaźnika talia–biodra (WHR) i BMD u otyłych kobiet towarzyszyło istotne zwiększenie średniodobowego stężenia i amplitudy okołodobowych oscylacji DHEA, obniżenie średniodobowych stężeń OC, CTx, OPG, sRANKL i amplitudy rytmów OC, CTx, OPG, sRANKL oraz przesunięcie akrofazy rytmu sRANKL. Wykazano dodatnią korelację między BMD a DHEA i wskaźnikiem OPG/sRANKL oraz ujemną z sRANKL. Okołodobowe stężenia DHEA korelowały ujemnie z OC, CTx i sRANKL, a dodatnio — z OPG i wskaźnikiem OPG/sRANKL. Stwierdzono ujemną korelację między okołodobowymi stężeniami sRANKL a OC i OPG.
WNIOSKI. Otyłość u kobiet po menopauzie prowadzi do wzrostu okołodobowego wydzielania DHEA, któremu towarzyszy zwiększenie BMD, zmniejszenie metabolizmu kostnego oraz supresja okołodobowych oscylacji OPG i sRANKL. Zwiększone wydzielanie DHEA u otyłych kobiet po menopauzie może korzystnie wpływać na tkankę kostną, najprawdopodobniej poprzez przesunięcie relacji OPG do sRANKL na rzecz OPG.