Work of the Polish Council for Control of Iodine Deficiency Disorders, and the model of iodine prophylaxis in Poland

Abstract

Polska Komisja ds. Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu została powołana przy Klinice Endokrynologii UJCM w Krakowie, na wzór Międzynarodowej Komisji ds. Kontroli Zaburzeń z Niedoboru Jodu (ICCIDD) w Charlotesville (Stany Zjednoczone). W skład Polskiej Komisji wchodzą eksperci z dziedziny endokrynologii, technologii jodowania produktów spożywczych oraz polscy reprezentanci organizacji międzynarodowych: WHO, UNICEF, Federacji Konsumentów oraz Biura Rzecznika Praw Dziecka. Głównym zadaniem Polskiej Komisji jest realizacja Programu Eliminacji Niedoboru Jodu finansowanego przez Ministerstwo Zdrowia. Polski model profilaktyki jodowej polega na obowiązkowym jodowaniu soli kuchennej (20–40 mg KI/1 kg), formuły noworodków (10 μg/100 ml mleka) oraz dodatkowej suplementacji kobiet w ciąży i kobiet karmiących w dodatkowa dawkę jodu 150–200 μg/dzień. Model ten okazał się bardzo efektywny. Wole endemiczne u dzieci szkolnych zostało całkowicie wyeliminowane, częstość wola u kobiet w ciąży zmniejszyła się z 80% do 19%, częstość przejściowej niedoczynności tarczycy u noworodków obniżyła się z 2,0% do 0,16%, a obserwowany wzrost częstości raka tarczycy u kobiet powyżej 40. roku życia wydatnie się obniżył. W 2008 roku przy Klinice Endokrynologii UJCM w Krakowie powołano Ośrodek Współpracujący z WHO (WHOCC) w zakresie Żywienia. Głównym zadaniem Ośrodka jest utrzymanie efektów profilaktyki jodowej w świetle ostatnich rekomendacji WHO na temat konieczności zmniejszenia spożycia soli jako czynnika ryzyka nadciśnienia tętniczego i miażdżycy. W tej sytuacji na rynek żywnościowy wprowadzono dodatkowe nośniki jodu — mleko i wody mineralne. (Endokrynol Pol 2012; 63 (2): 156–160)