Dziedziczna alfa-tryptazemia — przegląd literatury na temat anomalii genetycznej i jej objawów klinicznych
Streszczenie
Dziedziczna alfa-tryptazemia (HαT, hereditary alpha-tryptasemia) jest chorobą genetyczną charakteryzującą się zwiększoną liczbą kopii genu TPSAB1, co skutkuje podwyższonym podstawowym poziomem tryptazy w surowicy i zwiększonym ryzykiem anafilaksji, szczególnie u osób z alergiami IgE-zależnymi lub mastocytozą układową. Objawy kliniczne mogą mieć różne nasilenie zależnie od liczby dodatkowych kopii genu TPSAB1, co sugeruje efekt dawki genu. U około dwóch trzecich osób dotkniętych HαT obserwuje się minimalne objawy lub nie obserwuje się ich wcale. U pozostałych osób z HαT może występować alergia na jad owadów błonkoskrzydłych, zaczerwienienie, pokrzywka/obrzęk naczynioruchowy, zespół jelita drażliwego, refluks żołądkowo-jelitowy, nadmierna ruchliwość, objawy neuropsychiatryczne i dysautonomia. Najnowsze badania wykazały, że α-tryptaza, tworząc kompleksy z β-tryptazą, aktywuje receptory aktywowane proteazą-2 (PAR2, protease- activated receptor-2). Aktywacja tych receptorów może prowadzić do niedociśnienia, skurczu mięśni, stanu zapalnego, a także wyzwalać wydzielanie neuropeptydów, a w konsekwencji powodować degranulację komórek tucznych. Przedstawiony cykl aktywacji i degranulacji może potencjalnie przyczyniać się do rozwoju zespołu aktywacji komórek tucznych (MCAS, mast cell activation syndrome). Zespoły aktywacji komórek tucznych charakteryzują się ogólnoustrojową, ciężką i nawracającą aktywacją komórek tucznych, zwykle w postaci anafilaksji. Dziedziczny/rodzinny MCAS jest specyficznym podtypem MCAS związanym z HαT. Diagnostyka HαT obejmuje określenie podstawowego poziomu tryptazy w surowicy oraz obecność dodatkowych kopii genu TPSAB1 za pomocą cyfrowej reakcji łańcuchowej polimerazy w kropli. Zbadanie związku między HαT i MCAS, a także ustalenie, czy istnieje odrębna forma dziedzicznego MCAS niezależnego od HαT, wymaga dalszych badań. Celem tych badań powinna być poprawa podejścia diagnostycznego i strategii leczenia osób dotkniętych HαT, w celu poprawy opieki i ogólnej jakości życia.
Słowa kluczowe: dziedziczna alfa-tryptazemiaHαTrodzinny/dziedziczny MCAS
Referencje
- Kačar M, Rijavec M, Šelb J, et al. Clonal mast cell disorders and hereditary α-tryptasemia as risk factors for anaphylaxis. Clin Exp Allergy. 2023; 53(4): 392–404.
- Lyons JJ, Yi T. Mast cell tryptases in allergic inflammation and immediate hypersensitivity. Curr Opin Immunol. 2021; 72: 94–106.
- Wu R, Lyons JJ. Hereditary Alpha-Tryptasemia: a Commonly Inherited Modifier of Anaphylaxis. Curr Allergy Asthma Rep. 2021; 21(5): 33.
- Lyons JJ, Yu X, Hughes JD, et al. Elevated basal serum tryptase identifies a multisystem disorder associated with increased TPSAB1 copy number. Nat Genet. 2016; 48(12): 1564–1569.
- Greiner G, Sprinzl B, Górska A, et al. Hereditary α tryptasemia is a valid genetic biomarker for severe mediator-related symptoms in mastocytosis. Blood. 2021; 137(2): 238–247.
- Parente R, Giudice V, Cardamone C, et al. Secretory and membrane-associated biomarkers of mast cell activation and proliferation. Int J Mol Sci. 2023; 24(8): 7071.
- Valent P, Hartmann K, Bonadonna P, et al. Mast cell activation syndromes: collegium internationale allergologicum update 2022. Int Arch Allergy Immunol. 2022; 183(7): 693–705.
- Valent P, Akin C, Hartmann K, et al. Updated diagnostic criteria and classification of mast cell disorders: a consensus proposal. Hemasphere. 2021; 5(11): e646.
- Valent P, Akin C, Sperr WR, et al. New insights into the pathogenesis of mastocytosis: emerging concepts in diagnosis and therapy. Annu Rev Pathol. 2023; 18: 361–386.
- Amin K. The role of mast cells in allergic inflammation. Respir Med. 2012; 106(1): 9–14.
- Elieh Ali Komi D, Wöhrl S, Bielory L. Mast cell biology at molecular level: a comprehensive review. Clin Rev Allergy Immunol. 2020; 58(3): 342–365.
- Caughey GH. Mast cell tryptases and chymases in inflammation and host defense. Immunol Rev. 2007; 217: 141–154.
- Fujisawa D, Kashiwakura JI, Kita H, et al. Expression of mas-related gene X2 on mast cells is upregulated in the skin of patients with severe chronic urticaria. J Allergy Clin Immunol. 2014; 134(3): 622–633.e9.
- Foster B, Schwartz LB, Devouassoux G, et al. Characterization of mast-cell tryptase-expressing peripheral blood cells as basophils. J Allergy Clin Immunol. 2002; 109(2): 287–293.
- Katsoulis-Dimitriou K, Kotrba J, Voss M, et al. Mast cell functions linking innate sensing to adaptive immunity. Cells. 2020; 9(12).
- Picard M, Giavina-Bianchi P, Mezzano V, et al. Expanding spectrum of mast cell activation disorders: monoclonal and idiopathic mast cell activation syndromes. Clin Ther. 2013; 35(5): 548–562.
- Krystel-Whittemore M, Dileepan KN, Wood JG. Mast cell: a multi-functional master cell. Front Immunol. 2015; 6(6): 620.
- Schwartz LB, Metcalfe DD, Miller JS, et al. Tryptase levels as an indicator of mast-cell activation in systemic anaphylaxis and mastocytosis. N Engl J Med. 1987; 316(26): 1622–1626.
- Theoharides TC, Valent P, Akin C. Mast cells, mastocytosis, and related disorders. N Engl J Med. 2015; 373(2): 163–172.
- Lyons JJ. Hereditary alpha tryptasemia: genotyping and associated clinical features. Immunol Allergy Clin North Am. 2018; 38(3): 483–495.
- Schwartz LB, Irani AM. Serum tryptase and the laboratory diagnosis of systemic mastocytosis. Hematol Oncol Clin North Am. 2000; 14(3): 641–657.
- Glover SC, Carter MC, Korošec P, et al. Clinical relevance of inherited genetic differences in human tryptases: Hereditary alpha-tryptasemia and beyond. Ann Allergy Asthma Immunol. 2021; 127(6): 638–647.
- Trivedi NN, Tong Q, Raman K, et al. Mast cell alpha and beta tryptases changed rapidly during primate speciation and evolved from gamma-like transmembrane peptidases in ancestral vertebrates. J Immunol. 2007; 179(9): 6072–6079.
- Glover SC, Carlyle A, Lyons JJ. Hereditary alpha-tryptasemia despite normal tryptase-encoding gene copy number owing to copy number loss in trans. Ann Allergy Asthma Immunol. 2022; 128(4): 460–461.
- Le QT, Lyons JJ, Naranjo AN, et al. Impact of naturally forming human α/β-tryptase heterotetramers in the pathogenesis of hereditary α-tryptasemia. J Exp Med. 2019; 216(10): 2348–2361.
- Lyons JJ, Chovanec J, O'Connell MP, et al. Heritable risk for severe anaphylaxis associated with increased α-tryptase-encoding germline copy number at TPSAB1. J Allergy Clin Immunol. 2021; 147(2): 622–632.
- Carter MC, Maric I, Brittain EH, et al. A randomized double-blind, placebo-controlled study of omalizumab for idiopathic anaphylaxis. J Allergy Clin Immunol. 2021; 147(3): 1004–1010.e2.
- Mendoza Alvarez LB, Barker R, Nelson C, et al. Clinical response to omalizumab in patients with hereditary α-tryptasemia. Ann Allergy Asthma Immunol. 2020; 124(1): 99–100.e1.
- Romantowski J, Górska A, Lange M, et al. How to diagnose mast cell activation syndrome: practical considerations. Pol Arch Intern Med. 2020; 130(4): 317–323.
- Smiljkovic D, Kiss R, Lupinek C, et al. Microarray-Based detection of allergen-reactive ige in patients with mastocytosis. J Allergy Clin Immunol Pract. 2020; 8(8): 2761–2768.e16.
- Linden DR, Manning BP, Bunnett NW, et al. Agonists of proteinase-activated receptor 2 excite guinea pig ileal myenteric neurons. Eur J Pharmacol. 2001; 431(3): 311–314.
- Schmidlin F, Amadesi S, Vidil R, et al. Expression and function of proteinase-activated receptor 2 in human bronchial smooth muscle. Am J Respir Crit Care Med. 2001; 164(7): 1276–1281.
- Dong X, Dong X. Peripheral and central mechanisms of itch. Neuron. 2018; 98(3): 482–494.
- Frateschi S, Camerer E, Crisante G, et al. PAR2 absence completely rescues inflammation and ichthyosis caused by altered CAP1/Prss8 expression in mouse skin. Nat Commun. 2011; 2: 161.
- Steinhoff M, Neisius U, Ikoma A, et al. Proteinase-activated receptor- 2 mediates itch: a novel pathway for pruritus in human skin. J Neurosci. 2023; 23(15): 6176–6180.
- Vergnolle N, Bunnett NW, Sharkey KA, et al. Proteinase-activated receptor-2 and hyperalgesia: a novel pain pathway. Nat Med. 2001; 7(7): 821–826.
- Steinhoff M, Vergnolle N, Young SH, et al. Agonists of proteinase-activated receptor 2 induce inflammation by a neurogenic mechanism. Nat Med. 2000; 6(2): 151–158.
- McNeil BD, Pundir P, Meeker S, et al. Identification of a mast-cell-specific receptor crucial for pseudo-allergic drug reactions. Nature. 2015; 519(7542): 237–241.
- Sabato V, Chovanec J, Faber M, et al. First identification of an inherited TPSAB1 quintuplication in a patient with clonal mast cell disease. J Clin Immunol. 2018; 38(4): 457–459.
- Sordi B, Vanderwert F, Crupi F, et al. Disease correlates and clinical relevance of hereditary α-tryptasemia in patients with systemic mastocytosis. J Allergy Clin Immunol. 2023; 151(2): 485–493.e11.
- Chantran Y. Biological diagnosis of hereditary alpha-tryptasemia. Rev. Fr. Allergol. 2023; 63(3): 103299.
- Sperr WR, Jordan JH, Fiegl M, et al. Serum tryptase levels in patients with mastocytosis: correlation with mast cell burden and implication for defining the category of disease. Int Arch Allergy Immunol. 2002; 128(2): 136–141.
- Valent P, Hartmann K, Bonadonna P, et al. Global classification of mast cell activation disorders: an icd-10-cm-adjusted proposal of the ECNM-AIM consortium. J Allergy Clin Immunol Pract. 2022; 10(8): 1941–1950.
- Valent P, Akin C, Bonadonna P, et al. Proposed diagnostic algorithm for patients with suspected mast cell activation syndrome. J Allergy Clin Immunol Pract. 2019; 7(4): 1125–1133.e1.
- Giannetti MP, Weller E, Bormans C, et al. Hereditary alpha-tryptasemia in 101 patients with mast cell activation-related symptomatology including anaphylaxis. Ann Allergy Asthma Immunol. 2021; 126(6): 655–660.
- Valent P, Akin C, Gleixner KV, et al. Multidisciplinary challenges in mastocytosis and how to address with personalized medicine approaches. Int J Mol Sci. 2019; 20(12).