Basic HTML Version
81
Marcin Barylski,
Skuteczność amlodipiny w terapii nadciśnienia
www.chsin.viamedica.pl
działań niepożądanych podczas leczenia amlodipiną
należą obrzęki kończyn dolnych, zwłaszcza w okolicy
kostek. Ich występowanie jest powodowane głównie
przez rozszerzenie drobnych naczyń tętniczych i wzrost
ciśnienia włośniczkowego w tej okolicy. Pod uwagę bie-
rze się również inny mechanizmpowstawania obrzęków
— spadek oporu obwodowego prowadzi do aktywacji
układu RAA, a to z kolei powoduje skurcz naczyń oraz
zatrzymywanie w ustroju sodu i wody [30]. Mogą to po-
twierdzać obserwacje niektórych badaczy wykazujące,
że równoczesne stosowanie inhibitorów ACE lub leków
blokujących receptor angiotensyny zmniejsza częstość
występowania obrzęków [31]. Skojarzone leczenie amlo-
dipiną oraz lekami hamującymi układ RAA może zatem
nie tylko zwiększyć skuteczność hipotensyjną terapii oraz
protekcję narządową, ale również skutecznie zmniejszać
tendencję do obrzęków kończyn dolnych.
Niezaprzeczalną zaletą antagonistów wapnia —
w przeciwieństwie do preparatów z innych grup tera-
peutycznych — jest możliwość kojarzenia ich z lekami
hipotensyjnymi z każdej innej, dowolnej grupy terapeu-
tycznej (ryc. 16) [22].
W terapii hipotensyjnej coraz częściej stosuje się pre-
paraty złożone, których stosowanie ma prowadzić do
zmniejszenia liczby tabletek przyjmowanych w ciągu
doby i uproszczenia schematu leczenia. Jednakże istotną
wadą leków złożonych jest stała proporcja składników
preparatu, która ogranicza elastyczność dobierania wła-
ściwych dawek obu leków, jeżeli konieczne jest zwięk-
szenie lub zmniejszenie intensywności zastosowanego
leczenia.
LEK ORYGINALNY A GENERYCZNY — TEN SAM CZY
INNY LEK? JAK DOKONAĆ RACJONALNEGO WYBORU?
Do połowy lat 80. XX wieku procedura rejestracji
leków generycznych była podobna do rejestracji leków
innowacyjnych. Rejestracja leków generycznych została
znacznie uproszczonawraz zwprowadzeniemwStanach
Zjednoczonych w 1984 roku odpowiedniej ustawy (
Drug
Price Competition and Patent Term Restoration Act
). Od tej
pory rejestracja zdecydowanej większości leków odtwór-
czych uwzględnia wyniki badania biorównoważności,
z pominięciembadań farmakologicznych, toksykologicz-
nych i klinicznych [32].
Biorównoważność najczęściej określa się na podsta-
wie badania biodostępności leku oryginalnego i odtwór-
czego po pojedynczym podaniu zdrowym ochotnikom.
W pewnym uproszczeniu, lek odtwórczy równoważny
biologicznie (biorównoważny) z lekiem oryginalnym to
taki lek, który uwalnia do krwioobiegu tę samą ilość sub-
stancji czynnej w tym samym czasie [32].
Co ważne, pojęcie biorównoważności nie jest jednak
wpełni tożsame z pojęciem równoważności terapeutycz-
nej, co może mieć istotne znaczenie dla leków o wąskim
oknie terapeutycznym (tj. wtedy, gdy nawet niewielkie
zmiany stężenia leku prowadzą do osłabienia efektu
terapeutycznego lub pogorszenia bezpieczeństwa tera-
pii). Badanie biorównoważności prowadzi się zazwyczaj
w grupie zdrowych ochotników w wieku 18–55 lat. Po
podaniu leku, w warunkach kontrolowanych, bada się
stężenie substancji czynnej w różnych punktach czaso-
wych. Na tej podstawie kreśli się krzywą zależności stę-
żenia leku od czasu. Dopuszczalne różnice w przebiegu
krzywej stężenia leku (a ściślej w powierzchni pola pod
krzywą zależności zmian stężenia od czasu [AUC,
area
under the curve
]) wynoszą ± 20%. Jeszcze większa toleran-
cja dotyczy parametru C
max
, tzn. maksymalnego stężenia
substancji czynnej we krwi. W tym przypadku różnica
między lekiem oryginalnym (referencyjnym) a lekiem
odtwórczym może sięgać 25% [33, 34].
Z punktu widzenia terapii schorzeń układu krąże-
nia zmiany w zakresie od –20% do +25% mogą w nie-
których grupach pacjentów powodować zmniejszenie
skuteczności stosowanej terapii lub wzrost ryzyka wy-
stąpienia działań niepożądanych. Dotyczy to głównie
2 grup pacjentów. Do pierwszej z nich zalicza się chorych,
którzy dla osiągnięcia skuteczności leczenia wymagają
stosowania wysokich dawek leków. W grupie tej ewen-
tualny, dopuszczalny wzrost biodostępności leku do 25%
zwiększa prawdopodobieństwo występowania działań
niepożądanych. Grupa druga to chorzy przyjmujący nie-
wielkie, podtrzymujące dawki leków, kiedy to obniżenie
biodostępności o 20% może spowodować zmniejszenie
skuteczności prowadzonego leczenia.
W 2007 roku odbyła się w Berlinie międzynarodowa
konferencja poświecona tematyce biorównoważności
[35]. Nierozstrzygniętym zagadnieniem pozostała wąt-
pliwość czy młode, zdrowe osoby są właściwą grupą
do badań porównawczych leków. Istnieje teoretycznie
możliwość, że leki biorównoważne umłodych dorosłych
nie będą wykazywały podobnej biodostępności, a co się
z tym wiąże, skuteczności terapeutycznej i bezpieczeń-
stwa u starszych osób, stanowiących grupę docelową dla
wielu preparatów. Podobne problemymogą być związane