Tom 18, Nr 3 (2021)
Artykuł przeglądowy
Opublikowany online: 2021-12-01
Fenofibrat w leczeniu zaburzeń lipidowych — przegląd najnowszych doniesień
Choroby Serca i Naczyń 2021;18(3):148-165.
Streszczenie
Fenofibrat od wielu lat stosuje się w terapii zaburzeń lipidowych. Jego skuteczność i bezpieczeństwo oceniono w wielu badaniach, a z każdym rokiem baza dowodowa ulega dalszemu rozszerzeniu. W celu uzupełnienia posiadanej wiedzy na temat potencjału leku we wskazaniach rejestracyjnych w niniejszej pracy podsumowano najnowsze doniesienia.
Podobnie jak we wcześniej opublikowanych badaniach, również w bieżących doniesieniach jest potwierdzany ponad wszelką wątpliwość korzystny wpływ fenofibratu na wartości lipidów u pacjentów z hipertriglicerydemią lub mieszaną dyslipidemią (w tym u chorych na cukrzycę). W najnowszych pracach coraz częściej podnosi się także kwestię wpływu fenofibratu na twarde punkty końcowe, istotne zarówno z perspektywy pacjenta, jak i lekarza. Zidentyfikowane dowody naukowe potwierdzają tezę, że u pacjentów z cukrzycą typu 2 lub zespołem metabolicznym terapia fenofibratem obniża śmiertelność oraz ryzyko zdarzeń sercowo-naczyniowych. Dodatkowo zaobserwowano długotrwałe utrzymywanie się korzystnych efektów terapeutycznych, nawet po zaprzestaniu leczenia, a także sygnały wskazujące na potencjalną renoprotekcyjną aktywność leku. W najnowszych doniesieniach są także potwierdzane wcześniejsze obserwacje, zgodnie z którymi terapia fenofibratem jest na ogół dobrze tolerowana i bezpieczna. Biorąc powyższe pod uwagę, zasadnym jest utrzymanie przez ten lek miejsca w nowoczesnym postępowaniu terapeutycznym zaburzeń lipidowych.
Słowa kluczowe: fenofibratzaburzenia lipidoweryzyko sercowo-naczynioweefekt dziedzictwa
Referencje
- URPL Lipanthyl 200M Charakterystyka produktu leczniczego. http://leki.urpl.gov.pl/files/Lipanthyl200M_kaps_200mg.pdf (August 2, 2021).
- Guay DRP. Update on fenofibrate. Cardiovasc Drug Rev. 2002; 20(4): 281–302.
- Gunwal D, Dutt BB, Choudhary M, et al. A comprehensive review on the drug: fenofibrate. IJRPS. 2021; 12(3): 2164–2172.
- Tsimihodimos V, Miltiadous G, Daskalopoulou S, et al. Fenofibrate: metabolic and pleiotropic effects. Curr Vasc Pharmacol. 2005; 3(1): 87–98.
- Grundy SM, Stone NJ, Bailey AL, et al. 2018 AHA/ACC/AACVPR/AAPA/ABC/ACPM/ADA/AGS/APhA/ASPC/NLA/PCNA Guideline on the Management of Blood Cholesterol: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines. Circulation. 2019; 139(25): e1082–e1143.
- Chauhan K, Nadkarni GN, Debnath N, et al. The association of fenofibrate with kidney tubular injury in a subgroup of participants in the ACCORD trial. Clin J Am Soc Nephrol. 2019; 14(10): 1521–1523.
- Frazier R, Mehta R, Cai X, et al. Associations of fenofibrate therapy with incidence and progression of CKD in patients with type 2 diabetes. Kidney Int Rep. 2019; 4(1): 94–102.
- Mottl AK, Buse JB, Ismail-Beigi F, et al. Long-term effects of intensive glycemic and blood pressure control and fenofibrate use on kidney outcomes. Clin J Am Soc Nephrol. 2018; 13(11): 1693–1702.
- Zhu L, Hayen A, Bell KJL. Legacy effect of fibrate add-on therapy in diabetic patients with dyslipidemia: a secondary analysis of the ACCORDION study. Cardiovasc Diabetol. 2020; 19(1): 28.
- Dolladille C, Humbert X, Faucon M, et al. Association between venous thromboembolism events and fibrates: a comparative study. Therapie. 2019; 74(3): 421–430.
- Gosho M. Rhabdomyolysis risk from the use of two-drug combination of antidyslipidemic drugs with antihypertensive and antidiabetic medications: a signal detection analysis. Fundam Clin Pharmacol. 2019; 33(3): 339–346.
- Ihm SH, Chung WB, Lee JM, et al. Efficacy and tolerability of pitavastatin versus pitavastatin/fenofibrate in high-risk Korean patients with mixed dyslipidemia: a multicenter, randomized, double-blinded, parallel, therapeutic confirmatory clinical trial. Clin Ther. 2020; 42(10): 2021–2035.e3.
- Jo S-Ho, Nam H, Lee J, et al. Fenofibrate use is associated with lower mortality and fewer cardiovascular events in patients with diabetes: results of 10,114 patients from the Korean National Health Insurance Service Cohort. Diabetes Care. 2021; 44(8): 1868–1876.
- Kim NH, Han KiH, Choi J, et al. Use of fenofibrate on cardiovascular outcomes in statin users with metabolic syndrome: propensity matched cohort study. BMJ. 2019; 366: l5125.
- Machado-Duque ME, Gaviria-Mendoza A, Machado-Alba JE. Real-world effectiveness of therapy with rosuvastatin combined with fenofibric acid in a sample of colombian patients with mixed dyslipidemia. J Prim Care Community Health. 2020; 11: 2150132720977733.
- Woo Y, Shin JS, Shim CY, et al. Effect of fenofibrate in 1113 patients at low-density lipoprotein cholesterol goal but high triglyceride levels: Real-world results and factors associated with triglyceride reduction. PLoS One. 2018; 13(10): e0205006.
- Yen CL, Fan PC, Lin MS, et al. Fenofibrate delays the need for dialysis and reduces cardiovascular risk among patients with advanced CKD. J Clin Endocrinol Metab. 2021; 106(6): 1594–1605.
- Brunner FJ, Waldeyer C, Ojeda F, et al. Multinational Cardiovascular Risk Consortium. Application of non-HDL cholesterol for population-based cardiovascular risk stratification: results from the Multinational Cardiovascular Risk Consortium. Lancet. 2019; 394(10215): 2173–2183.
- McBride P. Triglycerides and risk for coronary artery disease. Curr Atheroscler Rep. 2008; 10(5): 386–390.
- Ye X, Kong W, Zafar MI, et al. Serum triglycerides as a risk factor for cardiovascular diseases in type 2 diabetes mellitus: a systematic review and meta-analysis of prospective studies. Cardiovasc Diabetol. 2019; 18(1): 48.
- Aberra T, Peterson ED, Pagidipati NJ, et al. The association between triglycerides and incident cardiovascular disease: What is “optimal”? J Clin Lipidol. 2020; 14(4): 438–447.e3.
- Fenofibrate 200 mg capsules. Summary of Product Characteristic. https://www.medicines.org.uk/emc/product/5780/smpc#gref (July 13, 2021).
- Farnier M, Ducobu J, Bryniarski L. Efficacy and safety of adding fenofibrate 160 mg in high-risk patients with mixed hyperlipidemia not controlled by pravastatin 40 mg monotherapy. Am J Cardiol. 2010; 106(6): 787–792.
- Foucher C, Aubonnet P, Reichert P, et al. Cholib study Investigators. New fixed-dose combinations of fenofibrate/simvastatin therapy significantly improve the lipid profile of high-risk patients with mixed dyslipidemia versus monotherapies. Cardiovasc Ther. 2015; 33(6): 329–337.
- Loomba RS, Arora R. Prevention of cardiovascular disease utilizing fibrates — a pooled meta-analysis. Am J Ther. 2010; 17(6): e182–e188.
- Rosenson RS. Fenofibrate: treatment of hyperlipidemia and beyond. Expert Rev Cardiovasc Ther. 2008; 6(10): 1319–1330.
- Viñas Esmel E, Naval Álvarez J, Sacanella Meseguer E. The legacy effect in the prevention of cardiovascular disease. Nutrients. 2020; 12(11).
- Wander GS, Bansal M. Legacy effect in medicine-the expanding horizon! Indian Heart J. 2018; 70(6): 769–771.
- Ginsberg HN, Elam MB, Lovato LC, et al. ACCORD Study Group. Effects of combination lipid therapy in type 2 diabetes mellitus. N Engl J Med. 2010; 362(17): 1563–1574.
- Elam M, Lovato L, Ginsberg H. The ACCORD-Lipid study: implications for treatment of dyslipidemia in Type 2 diabetes mellitus. Clin Lipidol. 2011; 6(1): 9–20.
- Farnier M, Marcereuil D, De Niet S, et al. Safety of a fixed-dose combination of fenofibrate/pravastatin 160 mg/40 mg in patients with mixed hyperlipidaemia: a pooled analysis from a database of clinical trials. Clin Drug Investig. 2012; 32(4): 281–291.
- Milionis H. Combining a statin with a fibrate versus fibrate monotherapy: efficacious but safe? Expert Opin Drug Saf. 2014; 13(3): 267–269.
- Guo J, Meng F, Ma N, et al. Meta-analysis of safety of the coadministration of statin with fenofibrate in patients with combined hyperlipidemia. Am J Cardiol. 2012; 110(9): 1296–1301.
- Qiang G, Jingyi R, Hong C. GW24-e0076 Safety of fenofibrate-statin therapy versus statin alone: a meta-analysis. Heart. 2013; 99(Suppl 3): A241.1–A241.
- Taher TH, Dzavik V, Reteff EM, et al. Tolerability of statin-fibrate and statin-niacin combination therapy in dyslipidemic patients at high risk for cardiovascular events. Am J Cardiol. 2002; 89(4): 390–394.
- Mychaleckyj JC, Craven T, Nayak U, et al. Reversibility of fenofibrate therapy-induced renal function impairment in ACCORD type 2 diabetic participants. Diabetes Care. 2012; 35(5): 1008–1014.
- Composite endpoints EUnetHTA. https://www eunethta eu/wp-content/uploads/2018/01/Composite-endpoints pdf (August 9, 2021).
- McCoy CE. Understanding the use of composite endpoints in clinical trials. West J Emerg Med. 2018; 19(4): 631–634.
- Szymański FM, Mickiewicz A, Dzida G, et al. Leczenie dyslipidemii w Polsce — interdyscyplinarne stanowisko grupy ekspertów wsparte przez Sekcję Farmakoterapii Sercowo-Naczyniowej Polskiego Towarzystwa Kardiologicznego. IV Deklaracja Sopocka. Choroby Serca i Naczyń. 2021; 18(3): 95–120.