Komentarz

The commentary

prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz

Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego

W swojej pracy Pan Docent Filip Szymański przedstawił w kompleksowy sposób najważniejsze badania kliniczne (zarówno te „klasyczne” sprzed kilku lat, jak i te najnowsze z ostatnich miesięcy) oraz przesłanki patofizjologiczne, które ugruntowują silną pozycję kandesartanu w leczeniu nadciśnienia tętniczego i niewydolności serca.

Nadciśnienie tętnicze w Polsce dotyczy ponad 10 mi­lionów chorych. Pozostaje najważniejszym czynnikiem ryzyka udaru mózgu. Jest jedną z najważniejszych przyczyn niewydolności serca, przewlekłej choroby nerek i demencji. Skuteczne leczenie nadciśnienia obniża ryzyko sercowo-naczyniowe, między innymi udaru mózgu o 1/3, a niewydolności serca aż o połowę. Potencjalne korzyści terapii hipotensyjnej są zatem olbrzymie.

Jak wygląda wykorzystanie tego potencjału w praktyce? W naszym kraju leczy się trochę więcej niż połowa chorych; wśród leczonych cel terapeutyczny (ciśnienie < 140/90 mm Hg) osiąga mniej niż co drugi pacjent. Ogromnym problemem pozostaje kwestia braku współpracy, co dotyczy zwłaszcza chorych rozpoczynających terapię. Ponad połowa z tych chorych zaprzestaje leczenia w ciągu 6 miesięcy [1], często z powodu braku edukacji, ale także braku skuteczności leczenia, złożonych schematów terapeutycznych i działań niepożądanych [2].

Co możemy zrobić, by poprawić sytuację? Po pierwsze, zwracać uwagę na brak przestrzegania zaleceń, rozmawiając z chorymi i edukując chorych oraz ich rodziny. Po drugie, stosować skuteczne leki o bardzo dobrej tolerancji, korzystnym wpływie na inne czynniki ryzyka i długim okresie działania.

Sartany są klasą leków o doskonałej tolerancji. To jedyna grupa preparatów hipotensyjnych, w przypadku której zwiększenie dawki leku nie wiąże się ze wzrostem ryzyka wystąpienia działań niepożądanych. Należy jednak podkreślić, że w obrębie sartanów istnieją znamienne różnice dotyczące wytrwałości terapeutycznej, która jest lepsza w odniesieniu do nowych sartanów (takich jak kandesartan) w porównaniu z losartanem [3]. Kandesartan wyróżnia się trwałością blokady receptora AT1, czego konsekwencjami są silny efekt hipotensyjny oraz wysoki wskaźnik trough/peak (T/P). We wcześniejszych publikacjach jednoznacznie wykazano bardzo korzystny wpływ kandesartanu u chorych z przerostem lewej komory. Najnowsze badania wskazują, że stopień regresji powikłań sercowo-naczyniowych nadciśnienia tętniczego koreluje z obniżeniem ciśnienia centralnego w trakcie terapii hipotensyjnej kandesartanem [4]. Na podkreślenie zasługuje przydatność tego leku w terapii nadciśnienia u chorych na cukrzycę oraz zapobieganie rozwojowi cukrzycy u pacjentów ze stanem przedcukrzycowym. Warto pamiętać, że kandesartan jest jedynym lekiem hamującym układ renina–angiotensyna o udokumentowanej redukcji liczby incydentów migrenowych bólów głowy [5, 6].

PIŚMIENNICTWO

1. 1. Christensen A., Christrup L.L., Fabricius P.E. i wsp. The impact of an electronic monitoring and reminder device on patient compliance with antihypertensive therapy: a randomized controlled trial. J. Hypertens. 2010; 28: 194–200.
2. 2. Chrostowska M., Narkiewicz K. Improving patient compliance with hypertension treatment: mission possible? Curr. Vasc. Pharmacol. 2010; 8: 804–807.
3. 3. Mancia G., Parodi A., Merlino L., Corrao G. Heterogeneity in antihypertensive treatment discontinuation between drugs belonging to the same class. J. Hypertens. 2011; 29: 1012–1018.
4. 4. Shimizu M., Hoshide S., Ishikawa J. i wsp. Correlation of central blood pressure to hypertensive target organ damages during antihypertensive treatment: the J-TOP Study. Am. J. Hypertens. 2015; 28: 980–986.
5. 5. Tronvik E., Stovner L.J., Helde G., Sand T., Bovim G. Prophylactic treatment of migraine with an angiotensin II receptor blocker: a randomized controlled trial. JAMA 2003: 289: 65–69.
6. 6. Pringsheim T., Davenport W., Mackie G. i wsp.; Canadian Headache Society Prophylactic Guidelines Development Group. Canadian Headache Society guideline for migraine prophylaxis. Can. J. Neurol. Sci. 2012; 39 (supl. 2): S1–59.

   Adres do korespondencji:

   prof. dr hab. n. med. Krzysztof Narkiewicz

   Katedra Nadciśnienia Tętniczego i Diabetologii

   Gdański Uniwersytet Medyczny

   ul. Dębinki 7c, 80–952 Gdańsk

   e-mail: knark@gumed.edu.pl