English Polski
Vol 24, No 1-2 (2022)
Research paper
Published online: 2023-08-04

open access

Page views 758
Article views/downloads 616
Get Citation

Connect on Social Media

Connect on Social Media

Interdyscyplinarna opieka nad chorymi po zabiegach z zakresu chirurgii szczękowo-twarzowej

Daria Wziątek-Kuczmik1, Magdalena Wieczorek1, Małgorzata Rymarczyk2, Antoni Świątkowski2, Mateusz Rogulski1, Iwona Niedzielska1
Chirurgia Polska 2022;24(1-2):1-9.

Abstract

Wstęp: Zabiegi z zakresu chirurgii czaszkowo-szczękowo-twarzowej ze względu na swoją specyfikę mogą prowadzić do znacznych upośledzeń czynnościowych. Zniekształcenia pooperacyjne i pourazowe twarzy oraz wady ortognatyczne zaburzają estetykę i harmonię rysów twarzy, utrudniając choremu wyrażanie emocji i porozumiewanie się z otoczeniem. Dlatego priorytetem jest interdyscyplinarna opieka przedi pooperacyjna. Zespół lekarzy, fizjoterapeutów, logopedów, foniatrów, dietetyków oraz psychologów ma przywrócić pacjenta do życia w społeczeństwie w zakresie najbardziej zbliżonym do tego sprzed choroby. Materiał i metody: Badaniem objęto 132 pacjentów Przyklinicznego Zespołu Rehabilitacyjnego Kliniki Chirurgii Czaszkowo-Szczękowo-Twarzowej SUM w Katowicach w latach 2020–2022. Wiek chorych wahał się w zakresie 20–70 lat, średnia wieku wynosiła 44,02. Wśród badanych osób było 71 kobiet (53,8%); 45,5% pacjentów stanowiły osoby po urazach twarzoczaszki, 20,5% osoby z dysfunkcjami stawów skroniowo-żuchwowych, 18,9% chorzy onkologiczni, a 15,2% pacjenci z innymi schorzeniami. Chorzy poddani zabiegom uczestniczyli w rehabilitacji przed- i pooperacyjnej, która odbywała się w trakcie hospitalizacji oraz ambulatoryjnie. Wykonywano zabiegi rehabilitacyjne z zakresu nowoczesnej terapii ruchowej, terapii oddechowej, manualnego drenażu limfatycznego, manualnej terapii mięśniowo-powięziowej oraz procedury wspomagające, jak: suche igłowanie, kinesiotaping i techniki fizjoterapeutyczne. Pacjenci korzystali dodatkowo z pomocy dietetyka, psychologa oraz logopedy. Wyniki: Skuteczność przeprowadzonej rehabilitacji uzyskano w około 90% w zakresie zmniejszenia obrzęku, terapii blizn oraz w działaniu przeciwbólowym. Wzrost odwodzenia żuchwy notowano u 79,2% pacjentów. Porównanie pacjentów po przebytym urazie twarzoczaszki i z nowotworem tej okolicy wskazuje na uzyskanie gorszych wyników u pacjentów onkologicznych oraz występowanie u nich dodatkowych problemów z mową i oddychaniem. Wnioski: Wielospecjalistyczna terapia jest nieodłącznym elementem uzupełniającym leczenie chirurgiczne. Uzyskane wyniki wskazują na potrzebę przeprowadzenia dalszych badań klinicznych na poszczególnych grupach chorych, aby dać możliwość opracowania algorytmów interdyscyplinarnego postępowania z chorym na oddziale chirurgii szczękowo-twarzowej.

Article available in PDF format

View PDF (Polish) Download PDF file

References

  1. Szczeklik A. Interna Szczeklika Mały Podręcznik 2017/2018. Medycyna Praktyczna, Kraków. ; 2017.
  2. Hawro R, Golusiński W, Mierzwa-Dudek D. Fizjoterapia po leczeniu nowotworów głowy i szyi. Poradnik dla pacjenta. Opracowane przez Stowarzyszenie Pomocy Chorym Onkologicznie “Różowe Okulary”. Wrocław. ; 2013.
  3. Ristow O, Pautke C, Kehl V, et al. Kinesiologic taping reduces morbidity after oral and maxillofacial surgery: a pooled analysis. Physiother Theory Pract. 2014; 30(6): 390–398.
  4. Tozzi U, Santagata M, Sellitto A, et al. Influence of Kinesiologic Tape on Post-operative Swelling After Orthognathic Surgery. J Maxillofac Oral Surg. 2016; 15(1): 52–58.
  5. Ristow O, Pautke C, Koerdt S, et al. Influence of kinesiologic tape on postoperative swelling, pain and trismus after zygomatico-orbital fractures. J Craniomaxillofac Surg. 2014; 42(5): 469–476.
  6. Executive Committee of the International Society of Lymphology. The diagnosis and treatment of peripheral lymphedema: 2020 Consensus Document of the International Society of Lymphology. Lymphology. 2020; 53(1): 3–19.
  7. Melgaard D. What is the effect of treating secondary lymphedema after breast cancer with complete decongestive physiotherapy when the bandage is replaced with Kinesio Textape? - A pilot study. Physiother Theory Pract. 2016; 32(6): 446–451.
  8. Woźniewski M.: Fizjoterapia w onkologii. PZWL, Warszawa 2012.
  9. Földi M, Strössenreuther R. Grundlagen der manuellen Lymphdrainage. Urban & Fischer, München. ; 2003.
  10. Pyszora A. Kompleksowa fizjoterapia pacjentów z obrzękiem limfatycznym. Medycyna Paliatywna w Praktyce. 2010; 4: 23–9.
  11. Bartkowski S. Chirurgia Szczękowo-Twarzowa. AGES, Kraków. ; 1996.
  12. Bianchi FA, Roccia F, Fiorini P, et al. Use of Patient and Observer Scar Assessment Scale for evaluation of facial scars treated with self-drying silicone gel. J Craniofac Surg. 2010; 21(3): 719–723.
  13. Rozenfeld E, Sapoznikov Sebakhutu E, Krieger Y, et al. Dry needling for scar treatment. Acupunct Med. 2020; 38(6): 435–439.
  14. Baltrusch S. The Role of Neurotropic B Vitamins in Nerve Regeneration. Biomed Res Int. 2021; 2021: 9968228.
  15. de Oliveira RF, da Silva AC, Simões A, et al. Laser Therapy in the Treatment of Paresthesia: A Retrospective Study of 125 Clinical Cases. Photomed Laser Surg. 2015; 33(8): 415–423.
  16. Wamkpah NS, Jeanpierre L, Lieu JEC, et al. Physical Therapy for Iatrogenic Facial Paralysis: A Systematic Review. JAMA Otolaryngol Head Neck Surg. 2020; 146(11): 1065–1072.
  17. Cabrol C, Elarouti L, Montava AL, et al. Sunnybrook Facial Grading System: Intra-rater and Inter-rater Variabilities. Otol Neurotol. 2021; 42(7): 1089–1094.
  18. Gorzechowski K. Rehabilitacja Stomatologiczna. KARGO, Białystok. ; 2016.
  19. Ortiz-Comino L, Fernández-Lao C, Castro-Martín E, et al. Myofascial pain, widespread pressure hypersensitivity, and hyperalgesia in the face, neck, and shoulder regions, in survivors of head and neck cancer. Support Care Cancer. 2020; 28(6): 2891–2898.
  20. Castro-Martín E, Galiano-Castillo N, Fernández-Lao C, et al. Myofascial Induction Therapy Improves the Sequelae of Medical Treatment in Head and Neck Cancer Survivors: A Single-Blind, Placebo-Controlled, Randomized Cross-Over Study. J Clin Med. 2021; 10(21).
  21. Baldoman D, Vandenbrink R. Physical Therapy Challenges in Head and Neck Cancer. Cancer Treat Res. 2018; 174: 209–223.
  22. Krisciunas GP, Vakharia A, Lazarus C, et al. Application of Manual Therapy for Dysphagia in Head and Neck Cancer Patients: A Preliminary National Survey of Treatment Trends and Adverse Events. Glob Adv Health Med. 2019; 8: 2164956119844151.
  23. Bogusławska-Kapała A, Strużycka I, Basak GW. Chory na nowotwór- opieka stomatologiczna. Algorytmy diagnostyczno-lecznicze dla lekarzy medycyny i lekarzy stomatologów. PZWL. : Warszawa 2022.
  24. Program studiów dla kierunku Fizjoterapia studia jednolite magisterskie dla rozpoczynających od 01. ; 10: 2019.
  25. https://www.e-bip.org.pl/upload/00530/21994/0248256-72870379.pdf.
  26. Program specjalizacji w dziedzinie fizjoterapii https://www.cmkp.edu.pl/wp-content/uploads/2021/11/PROGRAM-SPECJALIZACJI-W-DZIEDZINIE-FIZJOTERAPII-aktualizacja-10.11.2021-1.pdf.