Wstęp: Przewlekła niewydolność żylna jest następstwem zakrzepicy żył głębokich (DVT). Heparyny drobnocząsteczkowe (LMWH) są obecnie lekami z wyboru w leczeniu zakrzepicy żył głębokich. Leczenie heparyną nie powoduje jednak udrożnienia światła naczynia, zapobiega jedynie narastaniu skrzepliny w kierunku obwodowym i dogłowowym. Celem pracy była ocena odległych wyników leczenia zakrzepicy żył głębokich na podstawie badań klinicznych i ultrasonograficznych układu żylnego w okresie 2–10 lat po leczeniu heparyną proksymalnej zakrzepicy żył głębokich kończyn dolnych.
Materiał i metody: Badaniem objęto 60 chorych, u których z powodu proksymalnej zakrzepicy żylnej stosowano heparyny drobnocząsteczkowe w dawkach terapeutycznych. Przeciętny okres trwania objawów zakrzepicy żylnej do rozpoczęcia leczenia wynosił 12,5 dnia. Wtórną profilaktykę przeciwzakrzepową prowadzono, podając doustnie antykoagulanty przez co najmniej 6 miesięcy. Aby porównać objawy podmiotowe i przedmiotowe zakrzepicy żył głębokich i przewlekłej niewydolności żylnej przed leczeniem heparyną i w okresie 2-10 lat po nim, opracowano i zastosowano ankietę z punktacją liczbową objawów klinicznych. U wszystkich chorych rozpoznanie kliniczne zakrzepicy żył głębokich potwierdzono za pomocą badania ultrasonograficznego, które ponownie wykonano w czasie odległego badania klinicznego.
Wyniki: Suma punktów przyporządkowanych objawom podmiotowym podawanym przez chorych przed leczeniem heparyną wynosiła 172, a w okresie obserwacji odległej - 171. Suma punktów objawów przedmiotowych przed leczeniem wynosiła 248, a w odległym okresie obserwacji zmniejszyła się do 130 (p < 0,05). W badaniu USG przed rozpoczęciem leczenia u wszystkich chorych stwierdzono poszerzenie żył i dodatnią próbę uciskową oraz obrzęk tkanki podskórnej. Całkowitą niedrożność żył głębokich opisano w 87,9%, natomiast częściową niedrożność z przyściennymi kanałami przepływu w 12,1%. W okresie 2–10 lat po leczeniu w dopplerowskim badaniu USG u 45 chorych (75%) wykazano częściową rekanalizację lub odcinkową niedrożność, a jedynie u 15 chorych (25%) stwierdzono całkowite udrożnienie światła segmentów żylnych zajętych procesem zakrzepowym. Obecność refluksu w układzie żylnym zaobserwowano u 50 chorych (83,3%).
Wnioski: Z przeprowadzonych badań wynika, że u większości chorych z przebytą zakrzepicą żył głębokich leczonych heparyną drobnocząsteczkową stwierdza się nieprawidłowy przepływ krwi w naczyniach żylnych spowodowany zniszczeniem zastawek lub ściany żył. Najczęściej obserwowanym objawem patologii żylnej, związanym z przebytą zakrzepicą żylną, jest refluks w badaniu USG Doppler oraz obrzęk w badaniu klinicznym. Należy sądzić, że jedną z przyczyn niepomyślnego wyniku leczenia jest zbyt późne rozpoznanie zakrzepicy żył głębokich i odroczenie wdrożenia leczenia antykoagulacyjnego.