Wstęp: W pracy oceniono wyniki chirurgicznego udrożnienia tętnic szyjnych wewnętrznych u chorych, u których wykryto istotne hemodynamicznie zwężenia tętnic wieńcowych podczas przygotowywania ich do operacji kardiochirurgicznej.
Materiał i metody: Do zabiegu kwalifikowano chorych z objawowym i bezobjawowym zwężeniem tętnic szyjnych wewnętrznych wynoszącym ponad 70% oraz ze stabilną (46 chorych) i niestabilną (35 chorych) chorobą wieńcową. Wszystkich 46 chorych ze stabilną chorobą wieńcową leczono w ośrodku autorów dwuetapowo, w pierwszym etapie wykonując udrożnienie tętnic szyjnych w znieczuleniu regionalnym, a po 3–14 dniach pomostowanie aortalno-wieńcowe w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu. Dwudziestu ośmiu pacjentów z niestabilną chorobą wieńcową leczono również dwuetapowo, skracając do 2–3 dni okres między zabiegami. Pozostałych 7 chorych z niestabilną postacią choroby wieńcowej operowano w Śląskim Centrum Chorób Serca w Zabrzu, wykonując jednocześnie obydwa zabiegi. U 5 chorych najpierw udrożniono tętnice szyjne w znieczuleniu regionalnym, a następnie przeprowadzono pomostowanie aortalno-wieńcowe. U 2 pozostałych chorych wykonano udrożnienie tętnic szyjnych, a bezpośrednio po nim pomostowanie aortalno-wieńcowe w znieczuleniu ogólnym. W pracy omówiono badania diagnostyczne, wskazania, postępowanie przed-, śród- i pooperacyjne oraz uzyskane wyniki leczenia.
Wyniki: W okresie okołooperacyjnym nie odnotowano zgonu po wykonaniu udrożnienia tętnic szyjnych. U 1 chorej operowanej jednoetapowo w znieczuleniu ogólnym z powodu zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej i niedrożności pnia ramienno-głowowego oraz niestabilnej choroby wieńcowej w pierwszej dobie po operacji wystąpił zgon z przyczyn kardiologicznych.
Wnioski: U wszystkich chorych kwalifikowanych do pomostowania tętnic wieńcowych każdorazowo powinno się wykonać diagnostykę w kierunku zwężeń tętnic szyjnych, natomiast u chorych z istotnymi hemodynamicznie zwężeniami tętnic szyjnych wewnętrznych w pierwszym etapie należy je udrożnić.