Wstęp: Celem pracy jest porównanie wyników wczesnych i odległych endarterektomii tętnic szyjnych oraz leczenia endowaskularnego objawowego zwężenia tętnicy szyjnej wewnętrznej.
Materiał i metody: Endarterektomię tętnicy szyjnej wewnętrznej wykonano u 54 pacjentów (36 mężczyzn i 18 kobiet) w wieku 58–76 lat (średnio 65 lat). Czas zabiegu wahał się od 42 do 82 min (średnio 65 min). Po zabiegu chorych leczono w warunkach szpitalnych od 4 do 27 dni (średnio 8 dni). Do leczenia endowaskularnego włączono 50 chorych (38 mężczyzn i 12 kobiet) w wieku 6-81 lat (średnio 74 lata). Zabieg wykonano w czasie 15-45 min (średnio 25 min). Po zabiegu pacjentów hospitalizowano od 2 do 24 dni (średnio 3,4 dnia). U niektórych chorych zastosowano neuroprotekcję.
Wyniki: W okresie okołooperacyjnym podczas angioplastyki u 2 chorych wystąpił udar mózgu, w 3 kolejnych przypadkach obserwowano objawy przemijającego niedokrwienia mózgu (TIA). Stosunkowo częstymi powikłaniami były bradykardia i hipotonia. Po endarterektomii u 3 chorych wystąpił udar mózgu, a u 1 pacjenta nastąpił zgon. U kolejnych 3 chorych obserwowano TIA, a u następnego rozpoznano zawał serca. Porównując skumulowany odsetek udarów mózgu i zgonów w obydwu grupach chorych w okresie okołooperacyjnym nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic (p > 0,05).
W obydwu grupach w okresie 12 miesięcy obserwacji wystąpiły 2 zgony. Przyczyną zgonów po implantacji stentu był zawał serca; po endarterektomii w 1 przypadku - zawał serca, w drugim - udar mózgu. Restenozę odnotowano po wszczepieniu stentu - w 4% przypadków, a po leczeniu chirurgicznym - w 1,9%. Analizując powikłania późne w obydwu grupach, nie stwierdzono istotnych statystycznie różnic w ich występowaniu (p > 0,05).
Wnioski: Wyniki okołooperacyjne i odległe po 12 miesiącach obserwacji po leczeniu endowaskularnym i chirurgicznym krytycznego zwężenia tętnicy szyjnej (> 70%) w grupie chorych obarczonych wysokim ryzykiem nie różnią się statystycznie. Należy przeprowadzić dalsze obserwacje odległych wyników oraz wykonać badania na dużych grupach chorych. Ze względu na duże doświadczenie, znane i zadawalające wczesne i odległe wyniki - endarterektomia tętnicy szyjnej jest leczeniem z wyboru w wypadku jej krytycznego zwężenia.