Wstęp: Założeniem pracy była hipoteza, że szyjne zmiany miażdżycowe różniące się obrazem morfologicznym mogą być w różnym stopniu podatne na zjawisko mikrozatorowości. Jednocześnie założono, że zjawisko mikrozatorowości może dotyczyć chorych objawowych w różnym stopniu - zależnym od okresu występowania objawów neurologicznych poprzedzających zabieg operacyjny. Celem pracy była więc ocena, czy chorzy operowani z powodu miażdżycowego zwężenia tętnic szyjnych (bez objawów, z objawami oraz chorzy aktualnie bez objawów, którzy przebyli incydenty neurologiczne w przeszłości) mogą się różnić pod względem obrazu morfologicznego zmian miażdżycowych, zjawiska mikrozatorowości oraz stopnia powikłań okołooperacyjnych.
Materiał i metody: Ocenie poddano 116 chorych (81 mężczyzn oraz 32 kobiety). Spośród badanych wyodrębniono 3 grupy chorych: bez objawów (41 chorych), z objawami, ale bez aktualnie obecnych objawów (54 chorych) oraz chorych z objawami neurologicznymi utrzymującymi się bezpośrednio przed operacją (21 chorych). Badanych oceniano pod względem: zjawiska mikrozatorowości, obecności powikłań okołooperacyjnych oraz analizowano komputerowo ultrasonograficzny obraz szyjnych zmian miażdżycowych (metoda szczegółowej analizy rozkładu pikseli). Zależności statystyczne oceniano za pomocą testów Kruskala-Wallisa oraz testu zgodności Fischera.
Wyniki: Stwierdzono, że zjawisko mikrozatorowości było zdecydowanie najwyższe wśród chorych, u których objawy utrzymywały się bezpośrednio przed operacją (p = 0,0001 względem pozostałych grup). Obie pozostałe grupy nie różniły się pod względem natężenia mikrozatorowości pomiędzy sobą (p = NS). Wykazano też, że w grupie chorych z objawami utrzymującymi się bezpośrednio przed operacją zmiany miażdżycowe charakteryzują się zdecydowanie większą zawartością tkanek o obniżonej echogeniczności (cecha zmian niestabilnych) niż w pozostałych grupach (p = 0,001 do p = 0,0012). Podobne różnice wykazano w obrazie morfologicznym szyjnych zmian miażdżycowych pomiędzy badanymi grupami (p < 0,05).
Wnioski: Stopień mikrozatorowości może się różnić pomiędzy chorymi z miażdżycowym zwężeniem tętnic szyjnych w zależności od okresu występowania objawów neurologicznych. Morfologiczny obraz szyjnych zmian miażdżycowych u chorych z trwającymi objawami neurologicznymi, bezpośrednio przed zabiegiem operacyjnym, ściślej koreluje z cechami niestabilnych zmian miażdżycowych. Wskazuje to na zasadność zwrócenia uwagi na problem precyzyjnej definicji "chorego z objawami".