Wstęp: Leczenie chirurgiczne w warunkach szpitalnych wiąże się z występowaniem u chorych lęku i niepokoju dotyczących pobytu w szpitalu, choroby i spodziewanego bólu pooperacyjnego. Pacjenci często nie rozumieją przekazywanych im informacji w zakresie diagnozy, rokowania czy terapii. Zaburzenia te mogą objawiać się na przykład podwyższoną wrażliwością na ból. Główną metodą zmniejszenia obaw chorych powinna być edukacja. Standardem postępowania lekarskiego jest rozmowa z pacjentem. Nową formą edukacji medycznej są prezentacje multimedialne zapisane na nośniku cyfrowym.
Materiał i metody: Na nośniku cyfrowym zarejestrowano przebieg leczenia 72-letniego chorego z przepukliną pachwinową. Dialogi lekarza z chorym dotyczyły: istoty choroby, wskazań i metod operacji, możliwych powikłań, przebiegu hospitalizacji oraz zaleceń pooperacyjnych. W kolejnych scenach filmu pokazano przyjęcie chorego do kliniki, przygotowanie do operacji, przewiezienie na blok operacyjny, przebieg pooperacyjny z wczesnym uruchomieniem chorego i wypisem w 1. dobie. Przebieg pooperacyjny porównano w 2 grupach pacjentów (randomizowanych): w 1. grupie źródłem informacji był personel medyczny (edukacja rutynową), w 2. grupie - opisana prezentacja multimedialna. Do badań włączono 31 chorych operowanych od marca 2002 roku do czerwca 2003 roku w Katedrze i Klinice Chirurgii Ogólnej i Endokrynologicznej CM UMK w Bydgoszczy. Były to planowe zabiegi z powodu pierwotnej niepowikłanej przepukliny pachwinowej (operowano w znieczuleniu miejscowym metodą Lichtensteina). Oceniano następujące parametry: nasilenie dolegliwości bólowych - wykorzystano wizualną skalę bólu (VPS, visual pain scale), czas trwania hospitalizacji i liczbę zużytych po operacji tabletek tramadolu.
Wyniki: Przebieg pooperacyjny w obu grupach był podobny. W ocenie natężenia bólu operowani z grupy edukacji na nośniku cyfrowym w każdym z ocenianych przedziałów czasowych zgłaszali relatywnie mniejsze jego nasilenie. Liczba przyjmowanych tabletek tramadolu była podobna w obu grupach. W obu przypadkach nie wykazano jednak statystycznych różnic między grupami.
Wnioski: W badaniach własnych i piśmiennictwie wykazano, że edukacja chorych jest zagadnieniem skomplikowanym. Edukacja spełnia oczekiwania chorych i podnosi ich satysfakcję z leczenia. Jednakże nawet gdy chory po szkoleniu więcej wie i mniej się obawia, zazwyczaj jednak cierpi tak samo, a jego leczenie nie jest ani krótsze ani tańsze. Dotychczasowe próby wykorzystania nowoczesnych środków edukacyjnych nie poprawiły efektywności edukacji chorych i wymagają dalszych udoskonaleń.